Φωτεινή Θεοχαρίδη " Δροσοστάλες Σκέψεις"
Ποιητική Συλλογή
Εκδόσεις: Δυάς Εκδοτική, 2020
Βιβλιοκριτική - Κείμενο: Γρηγόρης Σκιαδάς 

Η ποιητική συλλογή της Φωτεινής Θεοχαρίδη “Δροσοστάλες Σκέψεις” αποτελείται από 33 ποιήματα διαφορετικής δομικής προσέγγισης. Στην ποίησή της η Φωτεινή Θεοχαρίδη καταπιάνεται με το πραγματικό -μια υπαρκτή εικόνα, μια σκέψη ή έννοια- για να περάσει σε ένα δεύτερο επίπεδο, εκείνο του εσωτερικού ψυχικού της κόσμου. Η ποιήτρια προσφέρει στιγμές ψυχικής δροσιάς τις οποίες μοιράζεται με τον αναγνώστη. Ο λόγος της αντανακλά έναν πλούσιο και “φλογερό” συναισθηματικό κόσμο χωρίς να εξιδανικεύει πράγματα ή καταστάσεις. Καταδεικνύει την αγάπη για τη ζωή και τις αξίες που της δίνουν χρώμα προσπαθώντας, παράλληλα, να καταστήσει τον αναγνώστη κοινωνό αυτής της αγάπης.

Στα ποιήματά της η φύση “συμπορεύεται” με ένα ηθικό-πνευματικό στοιχείο σε μια προσπάθεια δηλωτικής έκφρασης των θέσεών της στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Δεσπόζουν οι έννοιες της ελπίδας, της προσδοκίας, της πίστης ενώ διαφαίνεται το θάρρος για αυτοκριτική ως μήνυμα και προς τον εαυτό της αλλά και τον αναγνώστη. Είναι ποίηση προσωπικών ψυχοπνευματικών παραδοχών όπου καταδεικνύει μια αυτοεξερευνητική διάθεση και στάση κοινωνικής ή ανθρωπιστικής ενσυναίσθησης. Συχνά στο λόγο της μοιάζει να απολογείται για την περιγραφόμενη κατάσταση. Συνεπώς, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η ποίησή της είναι ποίηση ηθικής αναπαράστασης των σκέψεων και των αγωνιών της. Άμεσα ή έμμεσα, διατηρώντας ένα “δίαυλο” επικοινωνίας με τον αναγνώστη μέσω των ποιημάτων της, αποδομεί τις ηθικές στάσεις της καλώντας τον να τις μοιραστεί μαζί της αναστοχαστικά ή και να τις κάνει κτήμα του. Άλλοτε, η ίδια συντηρεί μια διδακτική στάση στην ποίησή της παράλληλα με μια συμπόνια προς το συνάνθρωπό της. Στο λόγο της η ίδια προσδιορίζεται ηθικά ή ιδεολογικά αναζητώντας την ψυχική της δομή με μια διάθεση συνειδητής κρίσης ή εξερεύνησης του εαυτού της.

Στα ποιήματα της συλλογής αυτής διακρίνει κανείς μια διάχυτη αισιοδοξία η οποία τελικά προέρχεται από τον ίδιο τον άνθρωπο, τη φύση του, τον κόσμο γύρω του ή την πίστη στο Θείο. Κάθε ποίημά της αφήνει μια νότα ελπίδας, προοπτικής για την ουσία των πραγμάτων ή το μέλλον απευθυνόμενη συχνά στον αναγνώστη καταθέτοντας την πρότασή της ή μια προτροπή.

Εννοιολογικά η ποίησή της στηρίζεται στην εκφραστική της απλότητα με βασικούς πυλώνες το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί, τις εικόνες ή τα νοητικά σχήματα που αυτό αναπαριστά καθώς και το ιδεολογικοπνευματικό της περικείμενο μέσα στο οποίο κινείται. Τα ποιήματά της αποτελούν κατάθεση ψυχής και συχνά απευθυνόμενη στον αναγνώστη τον καλεί για συμπόρευση. Χαρακτηριστική στη γραφή της είναι η αναφορά της σε αφηρημένες έννοιες -όπως Δύναμη, Ελπίδα, Είναι- τις οποίες εισάγει στα ποιήματά της ως σημαίνοντα με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα. Η ποιήτρια με αυτόν τον τρόπο φαίνεται να προσωποποιεί τον εννοιακό της κόσμο προσδίδοντας μεγαλύτερη σημασία και οντότητα στα σημαινόμενα των λεξικών της επιλογών. Το συγκεκριμένο γλωσσικό πλαίσιο παραπέμπει στην ιδέα ότι η ίδια η ζωή μας είναι απλή ή πρέπει ο αναγνώστης να στοχεύει στην απλοποίησή της αφού σφύζει από ουσία, σημαντικές στιγμές και αρχές.

Το λεξιλόγιό της μπορεί να χαρακτηριστεί ως μεστό, φορέας νοήματος και συνοπτικό στη σκιαγράφηση εικόνων. Τα στοιχεία αυτά προσδίδουν στον ποιητικό της λόγο θετική λιτότητα και περιεκτικότητα που βοηθούν στην απόδοση, από την ίδια, του επιθυμητού νοήματος και την επικοινωνία της με τον αναγνώστη με τα ελάχιστα απαραίτητα λεξικά στοιχεία. Βασικό, επίσης, χαρακτηριστικό των λεξιλογικών επιλογών είναι ότι μια μικρή ομάδα γλωσσικών στοιχείων ή συμφραστικών δομών συμπυκνώνουν τις φιλοσοφικές τοποθετήσεις της ποιήτριας. Σε αυτό συνηγορεί η προσεκτική -και με φειδώ- επιλογή των εικόνων στα ποιήματά της προσδίδοντας στο περιεχόμενο της ποίησής της την παραπάνω φιλοσοφική προσέγγιση. Το γεγονός ότι οι εικόνες στις συνθέσεις της “κατασκευάζονται” με μικρό συνδυασμό λεξικών στοιχείων δεν “υπονομεύει” την πιστότητά τους αλλά αντίθετα καθιστά το λόγο της λογοτεχνικά ρητορικό και δημιουργικά συμπυκνωμένο.

Στην συντριπτική τους πλειοψηφία -εκτός πέντε- τα ποιήματα της μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες, βάσει του γραμματικού προσώπου στο οποίο γράφει. Στην πρώτη ομάδα συμπεριλαμβάνονται ποιήματα με τα οποία η ποιήτρια απευθύνεται στον εαυτό της. Σε αυτά, με μια ενδοσκοπική διάθεση, φαίνεται ότι προσπαθεί να προσεγγίσει το δικό της ψυχικοπνευματικό κόσμο αναζητώντας μνήμες, καταστάσεις και στάσεις ζωής που την αντιπροσωπεύουν. Στη δεύτερη ομάδα εντάσσονται ποιήματα μέσα από τα οποία απευθύνεται, άμεσα ή έμμεσα, στον ίδιο τον αναγνώστη χρησιμοποιώντας κυρίως το δεύτερο ενικό πρόσωπο. Στη συγκεκριμένη συλλογή τα παραπάνω ποιήματα, μαζί με τα πέντε του γενικότερου προσανατολισμού, παρατίθενται αναμειγμένα μεταξύ τους. Δίνουν με αυτό τον τρόπο την αίσθηση ενός όλου και της ψυχικής συνύπαρξης του “εγώ” με το “εσύ” ή της ποιήτριας με τον “συνομιλητή” της αναγνώστη στο νοητό επίπεδο του “εμείς.” 

Παιδικά όνειρα 

Ταξιδεύω στα πιο όμορφα όνειρα

που έκανε ποτέ ένα παιδί

ερμηνεύοντας ξάπλα στο χορτάρι των

σύννεφων τα παιχνιδίσματα

με το τρεχαλητό αγαπημένων φίλων

που παίζουν κρυφτό πίσω από πεζούλια

στραφταλίζοντα ασβέστη και ήλιο

ντύνοντας κούκλες σε σκαλοπάτια

τσιμεντένια και πόρτες μεταλλικές

παλιών σπιτιών

και με τεράστια χαρτόκουτα φτιάχνοντας

σκηνές στων χωραφιών την άπλα

σκαρφαλώνοντας στων δένδρων τα κλαδιά

σαν άφοβοι ακροβάτες

λατρεμένων ζωών που σουλατσάρουν στα παραμύθια.

Όλα όσα ήθελε ποτέ ένα παιδί

τα έζησα, δεν ήταν όνειρα. 

Διαφορετικότητα 

Ζούμε σε έναν κόσμο , που η ομοιογένεια στο

καθετί φαντάζει ιδανική όμως δεν είναι.

Η διαφορετικότητα έχει μια γοητεία

και μια ομορφιά στα πάντα.

«Δέξου με γι’ αυτό που είμαι, γι’ αυτό

που νοιώθω, όπως το νοιώθω…

οτιδήποτε άλλο είναι τυραννία»  

Το ευχαριστώ της ύπαρξης 

Φως φως περισσότερο φως

σε μια σχισμή σκοταδιού

σ’ ένα αέναο ταξίδι της καρδιάς.

Το χθες το σήμερα το τώρα

σε μια ροή ερωτική αταλάντευτη φωτεινή.

Το τώρα σταλάζει στην καρδιά μου

ένα ευχαριστώ…

Το Ευχαριστώ της ύπαρξης λογάται. 

Γρηγόρης Σκιαδάς

Συντονιστής Εκπαιδευτικού Έργου Αγγλικής Γλώσσας

Περιφέρεια Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας