ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ «ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ»

Γράφει η Κασσάνδρα Αλογοσκούφι

Την Τετάρτη στις 03.04.24 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης εικαστικών της κας Αγγελικής Κώσταλου στη Λασκαρίδειο Πινακοθήκη αρχιτεκτονικής Τσίλερ στην Καλλιθέα σε επιμέλεια του Ιστορικού Τέχνης κου Λεόντιου Πετμεζά.

Είναι ενδιαφέρον σε μία έκθεση σεκάνς της οποίας είναι η μαστίχα και η πρόταξη ενός παραδοσιακού τρόπου ζωής και εργασίας σε περισσότερο φυσιολατρικούς και ανθρωποκεντρικούς προσανατολισμούς -μάλιστα υπό την αιγίδα της δυναμικής παρουσίας της Ένωσης των Μαστιχοπαραγωγών Χίου- να έρχεται ως εφαλτήριο που απαντά στα μετέωρα μα ερεβώδη ανοιχτά υπαρξιακά ζητήματα μιας εποχής που η παγκοσμιοποίηση των μορφών εργασίας και κατ’ επέκταση του τρόπου ζωής με κατακερματισμό του οχταώρου σε εναλλακτικές μορφές εργασίας εγκλωβίζουν τα υποκείμενα σε ένα αστικό υποσιτισμό ασπρόμαυρης σηματοδοσίας και βρώσης τυποποιημένων τεχνητών σκευασμάτων προφορικής απολιτισμικής ευωχίας.

Αυτό το κομβικό σημείο συμπεριφορικής κοινωνιολογίας έρχεται η θεματική έκθεση της Αγγελικής Κώσταλου να διαφωτίσει δια της ιερής μάσησης κρυσταλλικής ρητίνης ενεργοποιώντας οχτώ σημεία του εγκεφάλου με αρχετυπικές εικόνες αρμονίας, όπως η φυσιολατρική αντίστιξη ή γεωγραφία μιας πιτσιλωτά αδρής τελειότητας που συνδέουν την τέχνη ως προστατευτικός σεμές ή πολιτισμική δικλείδα ασφαλείας πάνω στο ευαίσθητο τρίπτυχο οικονομία- περιβάλλον-κοινωνία, μιας τέχνης που θα ξεκλειδώσει τους γλωσσολογικούς κώδικες επικοινωνίας σε μία διεθνώς αποδεκτή μαθησιακή επανεκπαίδευση πάνω στην ιερή πράξη εκμετάλλευσης του πόνου των δέντρων στο ευρωπαϊκό ιδεώδες μιας βιώσιμης ανάπτυξης που χαροπαλεύει μεταξύ κλιματικής αλλαγής και του ανθρώπινου υποκατάστατου της τεχνητής νοημοσύνης.

Η μαστίχα θα αποτελεί το μετερίζι μικρασιατών μεταναστών του 20ού αιώνα και ιδιωτών παραγωγών -στις μέρες μας- συνασπισμένων από την τέχνη της μαστίχας που δίχως ευρεία ιδιοκτησία γης θα μπορούν να ακολουθούν τον εκλεπτυσμένο τρόπο επεξεργασίας στα άχραντα χωράφια της θεάς Υγείας. Θα προτείνουν, ούτως ή άλλως, ως εναλλακτική φιλοσοφία Ιωνικής καταβολής προβιομηχανικών εκφάνσεων μιας ποιοτικής λυδίας λίθου που θα αναφύεται ιδανικά στα ευλογημένα μαστιχοχώρια και στον αντίποδα Τσεσμέ ή Κρήνη, εναντιώνοντας στη βιομηχανική κατά Τόμας Άνταμς μαζική αναμάσηση σύγχρονων πολυμερών υπαρξιακής άγνοιας ή λήθης.

Η Α.Κ. επεξεργάζεται τμηματοποιήσεις χρόνου και γεωγραφικού χώρου της επεξεργασίας της μαστίχας σε ένα διαχρονικό πρόταγμα κοσμοαλήθειας. Είναι το καρτερικό ραντεβού του μαστιχοπαραγωγού, να ψαλιδίσει το φύλλωμα του χρόνου, να αερίσει τα κλαδιά των σχεσιακών αποθέσεων, να τραπεζώσει την κυκλική βάση εκφυλισμού του δέντρου της ζωής και να πασπαλίσει με ασπρόχωμα τη χρωματική αλληλουχία μελαγχολίας των εποχών. Ως αγροτικό προϊόν θα εκχυλίσει στην παρακέντηση του φλοιού τέλη Ιούλη-αρχές Αυγούστου την ουσία του καλοκαιριού στα τιμητικά μέσα ανομβρίας ενός μεταεφηβικού Σεπτέμβρη. Με τιμητήρια και πανέρια στα στήθια θα συλλέγονται τα δάκρυα του τραυματισμένου Ισίδωρου σε μία εκτυφλωτική διαχρονία ισομοιρασμένη στα χρωματικά μοτίβα της γης, του φυλλώματος, του ορίζοντα ενός πελάγους, που κρύβει μέσα στο δάκρυ την ουσία του δέντρου και μέσα στη θάλασσα τον μαγικό κρύσταλλο ρητίνης, που κατά Αιγύπτιους θα ταριχεύει, κατά ρομαντικούς θα μεθά με τα ελληνικά προεπαναστατικά ελιξίρια μαστίχας.

Η εικαστικός με την τέχνη της καταφέρνει να σηματοδοτήσει το γεωγραφικό σήμα κατατεθέν μιας κοινωνίας ως προϊόν προστασίας περιοχής προέλευσης που αντιστέκεται στα πελάγη μιας καθ’ ομολογίας ένοχης ομογενοποίησης. Με χρωματιστά προπλάσματα της φύσης σε διαρκή μέθη, με νύμφες των δέντρων να ξαποσταίνουν ως σώμα πάνω στον ξεκουραστικό κορμό ενός δέντρου ριγμένου -μα αντιστεκούμενου- στον αποικιοκρατικό άνεμο των μεγάλων βιομηχανικών δυνάμεων.

Είναι η οικογενειακή σύναξη κάτω από τον ίσκιο του μαστιχόδεντρου που επιτρέπει να αφουγκράζεται τον κατακερματισμένο ουρανό μέσα από τα βιτρό φύλλα της κυτταρικής αναπνοής ενός πασιφιστικού μεταβολισμού.

Η υφή των πινάκων είναι υγρή, φλοιώδης, χωμάτινη, αδρή, βρόχινη, ανατρέπει το γνωστό ρητό της χλόης, ότι ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός, αφού αυτό που προσφέρει ως νέος κολλώδης πλούτος, είναι η απλότητα αυτού του πολύτιμου αγαθού, το θάμβος φωτός μιας αλλότριας μαστίχας ως λυτρώδης μυσταγωγία στην τεχνική μανιέρα της φύσης.

Οι πινελιές λαδομπογιάς της Κώσταλου -που δεν χαρίζεται στην έκφραση- βέβαιης αποφασιστικότητας έχουν μια βίαιη ειλικρίνεια και ντομπροσύνη που παράγει ένα δεμένο αρμονικό σύνολο μιας χρωματικής πανδαισίας με έντονα τα πράσινα και καφέ του φιλόξενου ταμπεραμέντου εξοικείωσης.  Είναι ιδιότυπο το εκπληκτικά χτυπητό φως που προσδίδουν οι πίνακες στο ελάχιστο λευκό της απεικασμένης μαστίχας, με μία ευδιάκριτη κολλώδη αναφορά στην ίδια την ουσία της μαστίχα, που τόσο πετυχημένα συνομιλεί κατ’ ιδίαν με το οπτικό ερέθισμα του θεατή. Δεξιοτέχνισσα στις λεπτομέρειες από φλούδες στρωμάτων στη λαδομπογιά, ξέρει να συγκινεί ως Τερψιχόρη στον χορό τερπνών χρωμάτων υπήρξε μούσα μία εκ των εννέα. 

Αυτό το καλλιτεχνικό πρόταγμα που αν και υπό την αιγίδα της Ε.Μ.Χ., καταφέρνει να γίνει η σκαλιστή γοργόνα πλώρης που ξανοίγεται στα διεθνή ύδατα του εμπορίου με λόγια -τα κύματα- θα ταξιδέψει τα παράγωγα της Χίου και της ρητίνης της σε ένα διεθνές σκήνωμα υπό τον οξυδερκή μα μειλίχιο αρωματικό κρύσταλλο μιας αρχαίας αρχιτεκτονικής αρχετύπων, στον απόηχο που άφησε ο Ιπποκράτης, όταν πριν 2.500 χιλιάδες χρόνια μίλησε πρώτος για το ιαματικό δάκρυσμα των δέντρων στο μαλακό υπογάστριο μιας αναβαθμισμένης αρχαϊκής βιωτής.

Κλείνοντας θα αναφερθούμε στις φράσεις του επιμελητή της έκθεσης Λεόντιου Πετμεζά που επιγραμματικά συνοψίζουν την εσάνς της έκθεσης:

«Οι  αποχρώσεις της εμπεριέχουν την αξία της εκλεπτυσμένης  φωτεινότητας… Αναδεικνύει έμπρακτα  την ευρηματικότητα μέσα από την εφαρμογή της οριακής υπόστασης  που εκπέμπει η επινόηση των προπλασμών.» (Πετμεζάς, 2024)

Και θα συμπληρώσουμε ότι τα προπλάσματα, ως εργαστηριακά ευρήματα δεν αναιρούν τις χιώτικες παραδόσεις, τις ανανεώνουν πολλαπλασιαστικά σε νέο αίμα επαναορισμού αρχέτυπων ζωής και θανάτου, σε μεταγγιστική συνέχεια αθρόας αιμοδοσίας, όπως μας έκαμαν κοινωνούς πολιτιστικής κληρονομίας ο βέβαια ξεχασμένος Νίκος Γιαλούρης ως άλλος φωτεινός Ήλιος της Χίου, μα και ο ζωγράφος της Χίου, του Μανχάταν και των αστικών τοπίων Γιώργος Ζυμαράκης ή κατά κόσμον Ζυμ.

Αγγελική Κώσταλου. Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στην Αθήνα. Έχει εργαστεί σε εργαστήριο αγιογραφίας, ενώ στη συνέχεια σπούδασε επί έξι συναπτά χρόνια ζωγραφική με την Κωνσταντία Αδαμοπούλου. Έχει παρακολουθήσει γραμμικό σχέδιο και σεμινάρια στην Ιστορία της Τέχνης στο Ε.Κ.Π.Α. Με επιμελητή τον Δημήτρη Λαζάρου συμμετείχε στο καλλιτεχνικό βιβλίο «Η Τέχνη, ο Εαυτός μου», που έχει φτάσει σε βιβλιοθήκες του εξωτερικού(«ADELPHI UNIVERSITY», Gottesman Libraries of Teachers College-Columbia University). Έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει συμμετάσχει σε καλλιτεχνικά πρότζεκτ στον χώρο του βιβλίου(εκδ. Gutenberg) και της μόδας(οίκος Vardas).

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΣΤΑΛΟΥ – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Site: www.aggelikikostalou.gr

Μπορείτε να δείτε το preview video της έκθεσης στο παρακάτω link στο YouTube:

https://www.youtube.com/watch?v=r4j1u68eE-U

Bibliography

Πετμεζάς, Λ. (2024, March 30). Αγγελική Κωστάλου «Το δάκρυ της Μαστίχας». Retrieved April 1st, 2024, from Polis Magazino: https://www.polismagazino.gr/%ce%b1%ce%b3%ce%b3%ce%b5%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%ba%cf%8e%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bb%ce%bf%cf%85-%cf%84%ce%bf-%ce%b4%ce%ac%ce%ba%cf%81%cf%85-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%af/

Πετμεζάς, Λ., "Αγγελική Κωστάλου: Το δάκρυ της Μαστίχας", εφημερίδα Περί Τέχνης, 2024