Η συρρίκνωση της γλώσσας μας

Εισήγηση της Ευαγγελίας – Αγγελικής Πεχλιβανίδου στο ομότιτλο Συνέδριο στη Θάσο 3-6/7/09

Όλοι γνωρίζουμε ότι η ελληνική γλώσσα έχει την πιο μακρά ιστορία από τις Ευρωπαϊκές γλώσσες. Επιγραφές που έχουν βρεθεί στην ελληνική γη χρονολογούνται από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ καθώς και λογοτεχνικά κείμενα 2500 χρόνων. Όλες οι τέχνες και οι επιστήμες γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν στην ελληνική γλώσσα όπως τα πρώτα κείμενα Μαθηματικών, Φυσικής, Αστρονομίας, Νομικής, Ιατρικής, Ιστορίας, κ.α.

Αξίζει πληροφοριακά να σημειώσουμε ότι ο καθηγητής της ηλεκτρονικής Μπρούνερ με συνεργάτες του, στον Η/Υ Ίβυκο έχουν ήδη αποθησαυρίσει 6 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους της γλώσσας μας όταν η Αγγλική έχει συνολικά 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους, δηλαδή σαν γλώσσα είναι μόλις το 1/100 της δικής μας , και το έργο συνεχίζεται.

Απαντώντας σε ερώτηση γι' αυτό ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: «Σε όποιον απορεί γιατί τόσα εκατομμύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούμε: Μα πρόκειται για τη γλώσσα των προγόνων μας. Και η επαφή μας μ' αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας».

Η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν πρωτογένεια ,π.χ. στην Ελληνική, η λέξη ενθουσιασμός = εν-Θεώ, γεωμετρία = γη +μετρώ - έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως-πράγματος - ενώ στις άλλες γλώσσες οι λέξεις σημαίνουν κάτι απλά επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. Και είναι τιμή μας που Ισπανοί ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως η επίσημη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Και εμείς, άραγε πόσο περήφανοι είμαστε για τη διαχρονικότητα της γλώσσας μας; Γι αυτή τη γλώσσα που ο Σεφέρης έγραψε στις «Δοκιμές» του: «Ο Θεός μας χάρισε μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη που αντέχει ακόμη, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά για να τη φάνε».

Αυτά τα θεριά της άγνοιας, του μιμητισμού, της αδιαφορίας, της έλλειψης δημιουργικότητας, της απλοποίησης και της βωμολοχίας, που έχουν κυριαρχήσει κυρίως στους νέους μας αλλά και σε πολλούς που θέλουν να είναι προοδευτικοί μέσα από την απλοποίηση των συμβόλων (με την κατάργηση των τόνων κ.λ.π.) και ακόμη ακόμη τον εκλατινισμό της Αλφαβήτου μας.

Η γλώσσα του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα άντεξε τόσους αιώνες , μα τώρα είναι της παλιάς σχολής. Δε νιώθουμε την ανατριχίλα διαβάζοντας τις τραγωδίες του Σοφοκλή και του Ευριπίδη ή ακόμη χειρότερα τις ακούμε και τις βλέπουμε άκομψα μοντερνοδιασκευασμένες και η γλώσσα του Αριστοφάνη έγινε «θεριό» κατά τον Σεφέρη, που περιπαίζει την περηφάνια μας στα Αρχαία θέατρα όπου καταρρακώνεται η έννοια του σεβασμού και της αξιοπρέπειας με την αισχρή παράφραση των έργων του.

Η κατάληξη …άκας -στις μέρες μας χρησιμοποιείται και θηλυκού γένους , έ , για να μην πάμε πίσω και μεις οι γυναίκες!- , έχει συνδεθεί αδιάσπαστα με τον Έλληνα παγκοσμίως, λες και από το ατέλειωτο ανθολόγιο της γλώσσας μας δε βρέθηκε τίποτε άλλο να γίνει η «σημαία» της ελληνικής μας οντότητας και ιστορικής μας ταυτότητας.

Γιατί «Γλώσσα και Πατρίδα είναι το ίδιο» μας λέγει ο Ψυχάρης.

Δυστυχώς κι άλλα τέτοια θεριά εισβάλλουν καθημερινά στα σπίτια μας και στις ψυχές των παιδιών μας μέσα από αυτό το μεγάλο, αδηφάγο θεριό της ηρεμίας μας και της Παράδοσής μας που κατατρώγει τις ωραίες αλήθειες και που λέγεται ανεξέλεγκτη τηλεόραση.

Και βλέπουμε καθημερινά να ξεφυτρώνουν λέξεις άγνωστες, καινούργιες, άχρωμες, άγευστες, άηχες ή κακόηχες σαν επιβλαβή ζιζάνια στο εύφορο χωράφι της γλώσσας μας, που κάνουν πολλούς από εμάς να πονούμε όπως και οι Αγιορείτες Πατέρες που επισημαίνουν: « Μας πήραν μωρά παιδιά από το μαστό της Μάνας μας , της Ορθοδόξου εκκλησίας. Μας έδωσαν να πιούμε γάλα κονσέρβας. Μας έκοψαν από τις ρίζες. Μας χώρισαν από την Παράδοση. Μας απομάκρυναν από το σπίτι μας. Μας έκαναν αλλοδαπούς στον τόπο μας. Βάλθηκαν να μας ξεμάθουν τη μητρική μας γλώσσα, τη μητρική γλώσσα του ανθρώπου….. Και βασανίζεται το είναι μας. Απορρίπτει ο οργανισμός μας ένα ένα τα μεταμοσχευθέντα ξένα μέλη. Και συνέχεια μας μεταμοσχεύουν βιαίως νέα….»

Τουλάχιστον, αγαπητοί μας δημοσιογράφοι, πρέπει εσείς να γεμίσετε με χυμούς τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε. Πετάξτε την ξύλινη γλώσσα που πολλές φορές είναι δυσκολονόητη , δυσκολοχώνευτη και ανακόλουθη , κάτι που χαρακτηρίζει επίσης κάποιους διανοούμενους, πολιτικούς και άλλους και δυστυχώς είναι μόδα τελευταία να πουλάμε ακριβά, γιατί οι καταναλωτές-ακροατές δε ξέρουν τι αγοράζουν.

Η λεξιπενία, αγαπητοί μας παρουσιαστές, δάσκαλοι και παιδαγωγοί, πνευματικοί και απλοί άνθρωποι, καλλιτέχνες και γονείς, δεν πρέπει να είναι γνώρισμα του Έλληνα, δεν έχει αυτό το δικαίωμα όταν μεγαλώνει ακούγοντας την πιο αρχαία, την πιο πλούσια αλλά και πολύτεκνη γλώσσα του κόσμου – γιατί η γλώσσα μας συνεχώς γεννά ωραίες λέξεις -.

Γεννηθήκαμε και πρέπει να είμαστε άρχοντες της γλώσσας μας, όπως άρχοντας ήταν και ο Μακρυγιάννης κι ας έμαθε μεγάλος γράμματα. Και για να ανασάνουμε λίγον ελληνικόν αγέρα και μια και είναι επίκαιρο λόγω των μαρμάρων του Παρθενώνα θα διαβάσω ένα μικρό του απόσπασμα: «Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια - φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα΄ χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ΄ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων· χίλια τάλαρα γύρευαν... Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: Αυτά, και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι΄ αυτά πολεμήσαμε».

Αλίμονο!

Αφήνουμε τις ρίζες μας να ξεραθούν

μέσα σ’ ένα χώμα με ατέλειωτους υδροφόρους ορίζοντες

και πίνουμε νερό απ’ τα πλαστικά ποτηράκια

των Άγγλων, των Γάλλων και των άλλων

που έχουν δανειστεί και κτίσει τη γλώσσα τους

επάνω σε δικές μας «ρίζες».

Αυτοί όλοι δανείστηκαν από εμάς γιατί δεν είχαν. Εμείς γιατί; Προφανώς γιατί δε σεβόμαστε τη γλώσσα μας.

Αν ο Γιάννης Ρίτσος αναφωνούσε με παράπονο στην «Ανυπόταχτη Πολιτεία» του χρόνια πριν: «Πολιτεία μου, οι ταμπέλες στα σταυροδρόμια σου δεν είναι πια γερμανικές, αμερικάνικες είναι. Πότε λοιπόν θα διαβάσουμε τα ονόματα των οδών στη γλώσσα σου;» , εμείς τώρα πρέπει να κραυγάζουμε με θυμό και απελπισία :

«Δε θέλουμε μεταλλαγμένη γλώσσα,

Θέλουμε τις ρίζες μας,

Θέλουμε πίσω τη λεβεντιά της ιστορίας μας,

Τον ελληνικό τρόπο έκφρασης»

Παιδιά μου Ελληνόπουλα, φίλοι και συμπατριώτες μου Έλληνες,

ας μην καταντήσουμε «ουραγοί της εξέλιξης και θλιβερές μαϊμούδες και μαδημένοι παπαγάλοι» όπως έλεγε ο Φώτης Κόντογλου.

Ας ηχούν πάντα στην ψυχή μας τα λόγια του Κωστή Παλαμά :

«Για τη Μητέρα γλώσσα μας τα λάβαρα κρατείστε».