ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Για την επανα(σύ)σταση των σωμάτων 

Κριτική προσέγγιση της Λένας Γεωργίου
στην ποιητική συλλογή
“Απ’ το χιόνι ως το βαθύ κόκκινο”
του Δημήτρη Α. Δημητριάδη 

Κατά καιρούς δύο αιώνια βασανιστικά ερωτήματα επανέρχονται επίμονα. Χρειάζονται, άραγε, οι ποιητές: Έχει θέση η ποίηση στις ζωές των ανθρώπων; Σε εποχές άγριες, όπως αυτή που διανύουμε, η ερωτηματικότητα προβάλλει ακόμα πιο επιτακτικά. Συνήθης είναι η άποψη ότι η ποίηση χρησιμεύει για να ευφρανθούν οι αισθήσεις μέσω της αισθητικής των λέξεων και του εσωτερικού ρυθμού που διαθέτει ένα ποίημα. Οι μεταφορές, οι παρομοιώσεις και οι συμβολισμοί ενός ποιήματος δημιουργούν στους αναγνώστες εικόνες, που ηδονίζουν την αισθητική πλευρά του ανθρώπου.

Στο βάθος, όμως, της ζωής του ποιητή, υπάρχει η απελπισία και η αγωνία για να πραγματώσει αυτά για τα οποία έχει επιθυμία. Μέσα από την απελπισία γεννιέται η επιθυμία. Αλλά, η επιθυμία γεννά τη θλίψη, καθ’ όσον, είναι αλήθεια ότι η επιθυμία παρηγορεί μόνον προσωρινά και αν προσέξουμε καλύτερα, θα δούμε ότι στην ουσία δεν παρηγορεί καθόλου. Ως εκ τούτου η επιθυμία είναι η παρηγοριά, η οποία δημιουργεί τη θλίψη. Παράδοξη αντίφαση. Ναι, αλλά ο ίδιος ο ποιητής είναι μία αντίφαση. Ο ποιητής είναι το τέκνο του πόνου, παρά το γεγονός ότι ο πατέρας του τον αποκαλεί τέκνο της χαράς. Από τον πόνο μέσα γεννιέται η επιθυμία του ποιητή, η έντονη και επιτακτική επιθυμία, η οποία ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου περισσότερο από τον οίνο.

Σ’ αυτήν, την ενδέκατη, ποιητική συλλογή του Δημήτρη Α. Δημητριάδη η επιθυμία, ως βασικό συστατικό στοιχείο εκκίνησης, είναι το αόρατο σώμα που εφορμά ασυγκράτητα για να φανερώσει με καταιγιστικές λέξεις τον ζωοφόρο έρωτα έναντι της συμβατικότητας της εξωτερικής ζωής και της σκοτεινότητας που αυτή προσδίδει, γνωστοποιώντας μας την παρουσία του αόρατου σώματος που φλέγεται από τον πόθο της πραγματικής ζωής. Είναι ένα δεύτερο φως που χαράσσεται στην ημέρα, το οποίο κατακλύζει τη ζωή του Δημητριάδη και υπονομεύει τις ζωές όλων μας, που μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν αυτό που βιώνουμε είναι αληθινό ή όχι. Ο ρυθμός των ποιημάτων του, ενώ αντλεί τη δομή του από τον πεζό λόγο, αποδίδει μια μυστηριακή ζωή και μια μελωδική κίνηση που μας εκπλήσσει, εκφράζοντας με ακρίβεια ένα βίωμα συναισθημάτων.

Η ποίηση είναι κάτι περισσότερο από απλή αίσθηση. Ο Δημητριάδης συλλαμβάνει το περιεχόμενο ενός ποιήματος, πέρα από το τεχνικό και αισθητικό μέρος του πράγματος, βιώνει μια άλλη διάσταση του πραγματικού, ένα γεγονός το οποίο το εξωτερικεύει με λέξεις. Αυτό το γεγονός βιώνεται στο χωροχρόνο της φαντασίας, σε μια άλλη πραγματικότητα. Ο εσωτερικός αυτός χώρος είναι ο φαντασιακός χώρος, εκεί όπου συναντιέται η νόηση με τα συναισθήματα. Η νόηση συναισθάνεται και τα συναισθήματα νοούν πάνω στις μορφές. Αυτές οι μορφές, αποκαθαρμένες από τη διαστρεβλωμένη εξωτερική πραγματικότητα, αληθεύουν και οδηγούν τον Δημητριάδη στην αρχετυπική καταγωγική φύση του ανθρώπου. Στο βαθμό που συμβαίνει κάτι τέτοιο, ο ποιητής, φτάνει στην ομορφιά του κόσμου· επομένως, εκεί βρίσκεται το καλό το οποίο εγγίζει με την ποίησή του. Στην ουσία βρίσκεται σε μια διαρκή αναμέτρηση αυθυπέρβασης με τον εαυτό του. Σκοπός του είναι να περάσει την Πύλη, αποκαλύπτοντας ότι κάθε ποίημά του είναι ένα μικρό απόσπασμα ανάμνησης.

Ο ποιητικός λόγος του Δ. Α. Δημητριάδη χειμαρρώδης, ασυγκράτητος, καλεί τον αναγνώστη να εισχωρήσει στον ιδιαίτερο μυστικό του κόσμο και μέσω της ποίησής του να ενωθούν οι υπάρξεις. Μας προσκαλεί σε μια γιορτή θέλησης για τη ζωή, απελευθερωμένης από την εξωτερική ύλη και η αγωνία του έγκειται στο γεγονός αν θα μας κοινωνήσει τα βιώματά του, ελπίζοντας σε μια επανα(σύ)σταση των σωμάτων. 

Λένα Γεωργίου

Δείγμα Γραφής: 

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΜΑΚΡΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΑΚΟΥΣ

Το πένθος μας
φωνή που γδέρνει το λαιμό
σκυλί σαλεμένο
ουρλιάζοντας μερόνυχτα.

Όλα εδώ

το φύσημα για να σηκώσει τη σκόνη
να γεννήσει τον πάταγο

ο ήχος της πέτρας
που τρίβεται πάνω σε πέτρα

η σκουριά που συνηθίσαμε με το στανιό
και μας αλέθει.

Δεν είναι απόμακρο τραγούδι αυτό που ακούς
ούτε λυγμός πίσω απ' τα βλέφαρα
μονάχα μιλιά που δεν ταξιδεύει
που λιγοστεύει
και δε θυμάται πια 

και νυστάζει
νυστάζει.

Ο Δημήτρης Α. Δημητριάδης γεννήθηκε το 1955 στο Τέμενος Παρανεστίου Δράμας και ζει στη Θεσσαλονίκη. Ποιητής και αρθρογράφος. Πρωτοδημοσίευσε κείμενά του στα εβδομαδιαία περιοδικά της Αθήνας «Επίκαιρα» και «Ταχυδρόμος» και συνέχισε να γράφει σε διάφορα έντυπα: «Ομπρέλα», «Γιατί», «Τραμ», «Εμβόλιμον» και «Ανιχνεύσεις». Τον τελευταίο καιρό συνεργάζεται με τις περιοδικές εκδόσεις λογοτεχνίας και τέχνης «Το κοράλι», «Μανδραγόρας», «Θράκα», «Ο Φαρφουλάς», «Ίαμβος art» κ.α. και με τις επιθεωρήσεις πολιτικής και πολιτιστικής παρέμβασης «Κοινωνική Επιθεώρηση» και «Πολίτες». Παράλληλα διατηρεί τη μόνιμη στήλη «Στην απέναντι όχθη» της εφημερίδας «Ενημέρωση», με θέματα κοινωνικού ενδιαφέροντος και συμμετέχει σε διάφορες λογοτεχνικές ηλεκτρονικές σελίδες.

Τιμήθηκε με πρώτες τιμητικές διακρίσεις από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βορείου Ελλάδος για το έργο του «Επείγον», από το Δήμο Θεσσαλονίκης, από τη Λογοτεχνική – Συγγραφική Ομάδα «Ιδεόπνοον», την Πανελλήνια Εταιρία Λόγου και Τέχνης και κατ’ επανάληψη από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων, σε εκδηλώσεις για τη λογοτεχνία των Ποντίων.

Άρθρα και μελέτες του μεταδίδονται από ραδιοφωνικές εκπομπές, ποιήματά του μελοποιήθηκαν, μεταφράστηκαν στα Γαλλικά, Ιταλικά και Πολωνικά κι έχουν συμπεριληφθεί σε διάφορες ανθολογίες και συλλογικές εκδόσεις. Είναι τακτικό μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών και του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων.

«Οι λογοτεχνικές του απόπειρες ακολουθούν τη γόνιμη παράδοση των συγγραφέων της Θεσσαλονίκης με γραφή λυρική, συναισθηματικά φορτισμένη, διάστικτη εμπνεύσεων και δονήσεων» (Μάκης Αποστολάτος).