Μυθιστόρημα - Εκδόσεις Ιβίσκος
Το μυθιστόρημα «Αφύπνιση» της Αργυρώς Λεντούδη περιγράφει την ασυνήθιστη πορεία ενός κοριτσιού μέσα σε διάφορα “μεταφυσικά” μονοπάτια. Από την εμπέδωση ενός ιδιαίτερου “χαρίσματος” που την έκανε να διαισθάνεται περισσότερα πράγματα από τους υπόλοιπους ανθρώπους, ως τη “θητεία” της δίπλα σε κάποιες γυναίκες στη Θεσσαλονίκη ώστε να καταφέρει να φέρει εις πέρας το δικό της καρμικό ταξίδι.
Ομολογώ ότι, ως θεματολογία, το βιβλίο με εξέπληξε ευχάριστα και μου έφερε στο νου περιγραφές του Dan Brown, αλλά με μια ελληνική, διαφορετική προσέγγιση. Είχε γρήγορη ροή, σασπένς, ανατριχίλα και ζωηρούς διαλόγους. Ειδικά το δεύτερο μισό του βιβλίου σε καθηλώνει καθώς οι σκηνές είναι γεμάτες ζωντάνια και αγωνία. Έξυπνη επίσης η επιλογή να παρακολουθείται ταυτόχρονα η παρελθοντική αλλά και η σύγχρονη πορεία ζωής της ηρωίδας. Το δε τέλος του βιβλίου κορυφαίο και απρόβλεπτο, που προσωπικά με συγκλόνισε και με συγκίνησε. Ένα τέλος που αφήνει γλυκόπικρη γεύση στον αναγνώστη, αλλά που αν το δει σε βάθος, θα του θυμίσει καλοδουλεμένο έργο τέχνης. Αν η συγγραφέας έκλεινε το μυθιστόρημα με οποιονδήποτε άλλο τρόπο θα μου φαινόταν κοινότυπος…
Για όσα έχουμε διδαχτεί και γαλουχηθεί στη ζωή μας, υπάρχουν τα φυσιολογικά και τα μη φυσιολογικά. Αν θέταμε το βιβλίο κάτω από τέτοιους αυστηρούς όρους, πράγματι θα μας φαίνονταν εντελώς παράλογες οι επιλογές μιας νεαρής φοιτήτριας να εισέλθει σε έναν κόσμο άγνωστο και επικίνδυνο. Να μπλέξει ουσιαστικά σε τελετές μαγγανείας και μαγείας, με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται και αντί να χαίρεται την φοιτητική της ζωή να συναναστρέφεται με γυναίκες μεγάλης ηλικίας, που υποτίθεται ήθελαν να της διδάξουν τα άγνωστα μυστικά του σύμπαντος. Σε ορισμένα σημεία η αφέλεια της ηρωίδας και η παθητικότητά της φθάνουν στα ύψη, αλλά όλα μπορούν να δικαιολογηθούν από το νεαρό της ηλικίας της. Ηλικία που τους περισσότερους μας συνάρπαζε το άγνωστο, η μαγεία, το υπερφυσικό. Εξάλλου από τα πανάρχαια χρόνια ο άνθρωπος ήθελε να μαθαίνει πράγματα, που βρίσκονταν υπεράνω της λογικής του. Να βλέπει στο μέλλον, να καθορίζει τις εξελίξεις και να μαθαίνει αν υπάρχει μεταθανάτια ζωή. Γι’ αυτό και αν τελικά προσεγγίσουμε την «Αφύπνιση» με πιο ελεύθερη σκέψη, κανείς δεν μπορεί να κρίνει τους ανθρώπους που αναζητούν το κάτι παραπάνω ή που πιστεύουν στο υπερφυσικό. Αρκεί να μην επηρεάζουν με τις πράξεις τους τις ζωές των άλλων. Θεωρώ ότι και η ίδια η συγγραφέας κατανοεί την δυσπιστία του κόσμου απέναντι σε τέτοια θέματα και το δείχνει μέσα από τη γραφή της. Οι συμφοιτητές της ηρωίδας Έλενας συχνά την ειρωνεύονται για τις επιλογές της, ενώ και η “δασκάλα” της, Σμαράγδα, της λέει πως η καφεμαντεία είναι γενικά “σκοτεινό” πράγμα και έχει το τίμημά της…
Είναι επίσης γνωστό και καταγεγραμμένο στην επιστήμη της Λαογραφίας ότι ορισμένοι άνθρωποι κατέφευγαν σε διάφορες μυστικιστικές τελετές, οι περισσότερες φερμένες από τα πανάρχαια χρόνια, που αποσκοπούσαν στη γονιμότητα της γης και των γυναικών, στη βροχόπτωση, στη θεραπεία από τις αρρώστιες. Ιδιαίτερα η ελληνική επαρχία βρίθει τέτοιων περιπτώσεων αλλά και άλλων σχετικών με τη μαγεία, που έχουν σκοπό την μετάδοση του καλού αλλά και του κακού… Και ειλικρινά δεν θα μου φαινόταν εξωπραγματικό το γεγονός, κάποιες τέτοιες ενέργειες να φθάνουν ως τις μέρες μας… Να υπάρχουν δηλαδή ακόμα γυναίκες, σαν την Φαίδρα του μυθιστορήματος, που καταφεύγουν σε ανάλογες πράξεις “εξυπηρετώντας” τις απαιτήσεις ή τις ανάγκες απελπισμένου κόσμου.
Ένα ακόμα στοιχείο που διαφαίνεται στη ζωή της ηρωίδας είναι η έλλειψη επικοινωνίας με την οικογένειά της αλλά και με τους φίλους της. Κανείς δεν γνωρίζει την πραγματική διάσταση των καταστάσεων που έχει μπλέξει η νεαρή κοπέλα. Από τις απόκρυφες τελετές ως την κυριολεκτικά «άρρωστη» σχέση της με έναν νεαρό που από την αρχή ήταν καταπιεστικός και κτητικός. Κι όμως οι φίλοι της ήταν πάντα κοντά της, παρά τη δική της απομάκρυνση. Την βοήθησαν αθόρυβα και χωρίς καμία απαίτηση από εκείνη…
Επέλεξα να κλείσω αυτόν τον σχολιασμό δανειζόμενος μια φράση από το βιβλίο που με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο. Για να αλλάξεις μια άσχημη κατάσταση στη ζωή σου δεν χρειάζεται να καταφεύγεις σε πλάγια ή μαγικά μέσα. Αυτό ακριβώς τονίζει στην ηρωίδα η πιο σκληρή και σκοτεινή γυναίκα του μυθιστορήματος, η Φαίδρα. Όταν η νεαρή φοιτήτρια της ζητάει μαγική μεσολάβηση για να λύσει το πρόβλημά της, εκείνη της λέει: «Γιατί απλά δεν αντιστέκεσαι σε όλο αυτό μόνο με τη θέλησή σου;»…. Πολλές φορές λοιπόν μπορούμε να αντιστρέψουμε τα πράγματα, χρησιμοποιώντας απλά…. τη θέλησή μας.
Δεν γνωρίζω τι από αυτή την ιστορία είναι αληθινό και τι μυθοπλασία. Όπως δεν γνωρίζω επίσης αν αυτό το βιβλίο απελευθέρωσε ή όχι τη συγγραφέα από τα δεσμά του παρελθόντος. Θεωρώ πάντως πως, κατά κάποιο τρόπο, την επανασύνδεσε με αυτό. Το μόνο που απομένει πλέον είναι να κρατήσει μέσα της τη φωτεινή αύρα των ανθρώπων που της φέρθηκαν με ειλικρίνεια και να διαγράψει κάθε σκοτεινή ανθρώπινη σκιά που ενδεχομένως μαύρισε την ψυχή της. Εμείς θα περιμένουμε με αδημονία τα επόμενα έργα της…
Αλέξανδρος Ακριτίδης
Λογοτέχνης - Απόφοιτος Ανθρωπιστικών Σπουδών