Σούλα Παπαλάμπρου
«Ολόκληρα ψέματα, μισές αλήθειες»
Άνεμος Εκδοτική
Το μυθιστόρημα της Σούλας Παπαλάμπρου «Ολόκληρα ψέματα, μισές αλήθειες» εγκαινιάζει ουσιαστικά τη νέα συνεργασία του Αποστακτηρίου με την Άνεμος Εκδοτική και δεν θα μπορούσε να γίνει καλύτερη αρχή, παρά με αυτό το υπέροχο πόνημα, που έχω την τύχη να κρατώ στα χέρια μου. Και χρησιμοποιώ τη λέξη πόνημα, με έννοια κυριολεκτική και μεταφορική, διότι αυτό το βιβλίο αναφέρεται στην αληθινή και ιδιαίτερα πονεμένη ιστορία της οικογένειας της συγγραφέως, που περιλαμβάνει και την δική της υιοθεσία. Θέμα πολύ ευαίσθητο, που συχνά λόγω της άγνοιας του υπόβαθρου της κάθε περίπτωσης, μπορεί να αντιμετωπίζεται από μερίδα του κοινωνικού συνόλου με λάθος τρόπο και με επιφυλακτική - κριτική διάθεση.
Τα «Ολόκληρα ψέματα, μισές αλήθειες» είναι μια ιστορία παρόμοια μ’ εκείνες που παρακολουθούμε κατά καιρούς στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για παιδιά που έχουν υιοθετεί και μετά την ενηλικίωσή τους ψάχνουν τις ρίζες τους. Ο Άρης, ένας νεαρός τριαντάρης, γοητευτικός , με οικονομική επιφάνεια, που του αρέσει η καλοπέραση και οι ωραίες γυναίκες, άλλα που δεν θέλει να αναλαμβάνει ευθύνες, συναντά την δεκαεπτάχρονη Ελπίδα. Την ερωτεύεται και της υπόσχεται αιώνια αγάπη. Κάπως έτσι αρχίζει η σχέση τους, μέχρι τη στιγμή που η Ελπίδα αντιλαμβάνεται πως είναι έγκυος. Η αποκάλυψη της εγκυμοσύνης στον Άρη αποτελεί την αρχή της κόλασης για τη νεαρή φτωχιά κοπέλα, που, ούσα ακόμη ανώριμη και τρελά ερωτευμένη μαζί του, γίνεται εύκολη λεία κάτω από τα κοφτερά του νύχια, καταλήγοντας σε τρεις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και στη συνέχεια σε τρεις υιοθεσίες. Ένα από αυτά τα παιδιά είναι και η Μαρίνα που θα προσπαθήσει να βρει τη βιολογική της μητέρα αλλά και τις αδερφές της.
Η ιστορία που μας μεταφέρει με την πένα της η Σούλα Παπαλάμπρου είναι συγκλονιστική, συγκινητική και συνάμα τραγική. Τόσο που με το τέλος της ανάγνωσης, βρέθηκα μπροστά σε έναν έντονο προβληματισμό : Τελικά η καθαρά μυθοπλαστική Λογοτεχνία, λόγω της ελευθερίας σκέψης, έκφρασης και φαντασίας, μπορεί να ξεπεράσει την ίδια τη ζωή, που καμιά φορά κρύβει ιστορίες μέσα της, που ούτε ο ανθρώπινος νους μπορεί να διανοηθεί;
Η υιοθεσία λοιπόν αποτελεί τον κεντρικό άξονα αυτού του μυθιστορήματος. Ένα ζήτημα που εξετάζεται από την πλευρά της κάθε “εμπλεκόμενης” ομάδας. Βιολογικοί γονείς – θετοί γονείς – παιδιά – κοινωνικό σύνολο.
Δεν υπάρχουν standards για τους βιολογικούς γονείς. Πάντα οι συνθήκες και οι λόγοι που αποφασίζουν να δώσουν ένα παιδί σε κάποιο ίδρυμα ή σε κάποια οικογένεια, ποικίλλουν και διέπονται από διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ιδιαίτερα δε θίγονται από την συγγραφέα και περιπτώσεις βιολογικών μητέρων που κατακλύζονται από ερινύες εφ’ όρου ζωής, καθώς δεν μπόρεσαν να κρατήσουν κοντά τους τα σπλάχνα τους.
Από την άλλη υπάρχουν “οι γονείς της καρδιάς” (όπως χαρακτηρίζει η ίδια η συγγραφέας τους θετούς γονείς), οι οποίοι αποφασίζουν με μεγάλη μεγαλοψυχία και περίσσευμα αγάπης να αγκαλιάσουν ένα παιδί, που δυστυχώς η ίδια η φύση δεν μπόρεσε να τους προσφέρει. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, αντιλαμβανόμαστε την αγωνία τους για το τι θα συμβεί, όταν το παιδί μάθει την αλήθεια και πώς θα τους αντιμετωπίσει.
Τα υιοθετημένα παιδιά με τη σειρά τους, αντιμετωπίζουν εξίσου διαφορετικά τους βιολογικούς τους γονείς. Κάποια κατανοούν και συγχωρούν το γεγονός της απομάκρυνσής τους από αυτούς, ενώ άλλα τους απορρίπτουν ή δε θέλουν καθόλου σχέσεις μαζί τους. Μας παρουσιάζεται ακόμη και η ψυχολογία τους όταν μαθαίνουν την αλήθεια (καμία φορά από τρίτους και όχι με τον καλύτερο πάντα τρόπο) , πώς αισθάνονται με την αποκάλυψη αυτή και ποια ερωτηματικά βασανίζουν την ψυχή τους.
Τέλος, θα ήθελα να σταθώ και στην αντιμετώπιση της κοινωνίας απέναντι σ’ αυτό το λεπτό ζήτημα. Σε παλιότερες κυρίως εποχές, το να αποκτήσει κάποιος παιδιά εκτός γάμου ήταν κατακριτέο και σχεδόν απαγορευτικό. Επομένως πολλές ανύπαντρες μητέρες αναγκάζονταν, από το οικογενειακό τους κυρίως περιβάλλον, να τα δώσουν σε ιδρύματα ή σε κάποιες ενδιαφερόμενες οικογένειες. Ωστόσο και τα ίδια τα παιδιά, που είναι τα μόνα που δεν ευθύνονταν γι’ αυτή την κατάσταση, αντιμετωπίζονταν με πολύ άσχημο τρόπο από τρίτους, με ιδιαίτερα σκληρούς χαρακτηρισμούς (μπάσταρδα, σας πήραν από τους γύφτους κ.ά.)
Εύχομαι στις μέρες μας να έχει εξαλειφτεί εντελώς αυτή η σκληρότητα και ανωριμότητα από την πλευρά του κοινωνικού συνόλου, το οποίο οφείλει να δέχεται και να αγκαλιάζει με στοργή και αγάπη αυτά τα αθώα πλάσματα, τα οποία η μοίρα έσπρωξε σε μια διαφορετική πορεία.
Κλείνοντας θα ήθελα να συγχαρώ και να ευχαριστήσω τη συγγραφέα που μας έδωσε την ευκαιρία, μέσω αυτού του βιβλίου, να εμπεδώσουμε καλύτερα ένα τόσο δύσκολο κοινωνικό ζήτημα. Πραγματικά θα μπορούσε να αποτελέσει έναν αξιόπιστο οδηγό για κάθε “ταλαιπωρημένη ψυχή” καθώς οι λύσεις που υποδεικνύονται είναι ώριμες και κατασταλαγμένες. Ακόμα και ως τρίτοι, οι λοιποί αναγνώστες, έχουμε υποχρέωση να κατανοήσουμε τη θετική πλευρά αυτής της πράξης, διότι μέσω της υιοθεσίας δίνεται η ευκαιρία στα άτεκνα ζευγάρια να μεγαλώσουν ένα παιδί, πιθανόν σε ένα πιο ισορροπημένο περιβάλλον από εκείνο των βιολογικών τους γονιών.
Θα δανειστώ μια φράση της ίδιας της Σούλας Παπαλάμπρου, στην οποία διαφαίνεται το βασικό μήνυμα που θέλει η ίδια να περάσει στο αναγνωστικό κοινό:
«Είναι κακό να πεις σε ένα παιδί “Δε σε γέννησα εγώ”; Θα σε απορρίψει; Ποιος λέει πως όταν μεγαλώνεις με αγάπη εγκαταλείπεις τους θετούς σου γονείς; Ποιος λέει πως η γυναίκα που σε μεγάλωσε όλα αυτά τα χρόνια σταματάει να είναι η μητέρα σου αν γνωρίζεις την αλήθεια; Θα σου το πω εγώ, ένα υιοθετημένο παιδί : ποτέ! Η αλήθεια λυτρώνει…»
Θα ήθελα να ευχηθώ από καρδιάς στη Σούλα Παπαλάμπρου το βιβλίο της να εκπληρώσει τον αρχικό του στόχο και να φτάσει στον πολυπόθητο, για την ίδια, προορισμό. Η αλήθεια λυτρώνει και η αγάπη ενώνει, θα πρόσθετα εγώ…
Παπακώστα Ελένη
Πτυχιούχος Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ.
Η Σούλα Παπαλάμπρου γεννήθηκε στη Λάρισα το 1971. Μεγάλωσε στην Ανάβρα Καρδίτσας, όπου ζει μέχρι σήμερα. Είναι παντρεμένη, μητέρα τριών παιδιών και, εκτός από το να μεγαλώνει τα παιδιά της, εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα.
Σελίδα του βιβλίου: http://www.anemosekdotiki.gr/pezografia/psemata.html