Τριακόσιοι συν ένας ερωτικοί στοχασμοί περιλαμβάνονται σ’ αυτή τη νέα συγγραφική δουλειά του Χρήστου Σκιαδαρέση, που τιτλοφορείται «Τα χρυσάνθεμα του έρωτα». Κι εγώ ως άνθρωπος που δεν αφήνει τίποτα στην τύχη προσπάθησα να δω το όλο εγχείρημα από μια διαφορετική οπτική γωνία.
Κατ’ αρχάς γιατί τα παρομοιάζει με χρυσάνθεμα; Ας δούμε λοιπόν κάποιες χρήσιμες πληροφορίες. Τα χρυσάνθεμα έχουν τη βασική ιδιότητα να διατηρούνται όμορφα και "ζωντανά" περισσότερο από κάθε άλλο λουλούδι όταν κοπούν, ενώ ως φυτά αγαπούν υπερβολικά τις ζωογόνες ακτίνες του ήλιου. Για τους Κινέζους, όχι μόνο αποτελούν το απόλυτο σύμβολο μακροζωίας αλλά και η χρήση τους στη λογοτεχνία υποδηλώνει τον "ευγενή χαρακτήρα". Θα κλείσω αυτή την αναφορά στα χρυσάνθεμα λέγοντας ότι είναι ίσως τα πιο αμφίσημα λουλούδια. Διότι στην Ελλάδα αλλά και στις περισσότερες χώρες, ενώ κάλλιστα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για έναν στολισμό σε μια βάπτιση, με την ίδια ευκολία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξόδιο ακολουθία ενός ανθρώπου.
Γέννηση και θάνατος λοιπόν… Και αν δε διαβάσεις αυτούς τους στοχασμούς έναν προς έναν δεν μπορείς να κατανοήσεις αυτά τα έντονα αντιθετικά μοτίβα που γεννιούνται. Ερωτευμένος – ανέραστος, ευφορία – πίκρα, ενθουσιασμός – απογοήτευση, φίλος – εχθρός, χαρά – λύπη. Ο Χρήστος Σκιαδαρέσης δεν στέκεται απλά στη θετική πλευρά του έρωτα, αλλά προσπαθεί να τον κατακερματίσει σε διάφορα μέρη και να ερευνήσει το κάθε ένα από αυτά μέχρι το τέρμα. Μάλιστα σε πολλά σημεία έχεις την αίσθηση ότι διαβάζεις τη μελέτη κάποιου ειδικού σε θέματα έρωτα ή ψυχολογίας. Γράφει για παράδειγμα:
Αυτό που προκαλεί εντύπωση στον έρωτα
είναι ότι, αν και αφηρημένη έννοια,
ασκεί βαθιά ψυχοσωματική επίδραση πάνω μας.
Η παρατεταμένη ανοχή ενός άρρωστου έρωτα
συντείνει στην εξάντληση
του ζευγαριού που τον ζει.
Από την άλλη όμως κάθισα και σκέφτηκα… Δεν μπορεί, κάπου θα υπάρχει ο "ποιητής" κρυμμένος μέσα σ’ αυτές τις έννοιες. Αλλιώς γιατί να έμπαινε στον κόπο να δημιουργήσει όλο αυτό το εγχείρημα με αποκλειστικό θέμα τον έρωτα; Κι όσο κι αν ο ίδιος προσπάθησε έντεχνα να μην εκδηλώσει την όποια δική του ευαισθησία, εγώ κατάφερα εντέλει να εντοπίσω με το δικό μου σόναρ, τα στοιχεία του πάζλ που μου έλειπαν. Σας παραθέτω λοιπόν μερικά ποιητικά του ξεσπάσματα…
Όταν χωρίζεις, αισθάνεσαι σα να σε σκίζουν
οι μαινάδες και συ να αιμορραγείς
από κάθε πόρο, από κάθε κύτταρο
του πληγιασμένου σου κορμιού.
Αν η καρδιά του συντρόφου σου ανέβηκε ως τα
χείλια, είναι γιατί σκούπισες τις άκρες των
ματιών του όταν δάκρυζε.
Πατρίδα του έρωτα είναι όλοι οι δρόμοι
που περπάτησες συντροφικά,
πότε ανταλλάσοντας φιλιά και υποσχέσεις
και πότε σπογγίζοντας δάκρυα.
Το πιο όμορφο πράγμα στον έρωτα
είναι να αφήνεσαι στην αγκαλιά της νύχτας
με τη βεβαιότητα πως το πρωί
θα ξαναβρεθείς με το σύντροφό σου
κουρνιασμένοι ο ένας πλάι στον άλλο.
Έχω δηλώσει ξανά μέσα από αυτό το βήμα πως είναι απολύτως λογικό, μέσα σε μια μεγάλη και ποικιλόμορφη πνευματική εργασία, όπως και αυτοί οι 301 στοχασμοί, να υπάρχουν σημεία με τα οποία ο αναγνώστης μπορεί να διαφωνεί. Άλλωστε το πώς εκλαμβάνει ο καθένας τον έρωτα είναι τελείως υποκειμενικό και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Από ψυχολογικούς, βιωματικούς αλλά και συχνά από διάφορους εξωγενείς, όπως η εργασία, η απόσταση, τα τρίτα πρόσωπα και η επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος.
Προσπάθησα για το τέλος να βρω τη μια και μοναδική φράση που να με εντυπωσίασε ιδιαίτερα, αλλά τελικά βρήκα αρκετές, γεμάτες ευφυΐα και σπιρτάδα. Μ’ αυτές λοιπόν σας αποχαιρετώ, ευχόμενος να βρείτε όλοι την ευκαιρία να γνωρίσετε από κοντά αυτή την αξιέπαινη προσπάθεια του Χρήστου Σκιαδαρέση να "αναλύσει" και να αξιολογήσει τα μυστικά του έρωτα.
Έρωτας είναι η αδιάκοπη πάλη
μεταξύ των αναζητήσεων της ψυχής
και των αναστολών της λογικής.
Στον έρωτα πρέπει ενίοτε να σκύβεις και λιγάκι
για να μην φαίνεσαι απ’ τους άλλους
ψηλότερος αισθητά.
Τον έρωτα τον γεννά ο πόθος
αλλά τον συνθλίβει η συμβατικότητα.
Όσο πιο πολύ πάθος σπείρεις σ’ έναν έρωτα
τόσο περισσότερο πόνο θα θερίσεις.
Αλέξανδρος Ακριτίδης