Κυρία Νιάκα «Το μεγάλο ΣΠΙΤΙ» το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γράφημα, είναι η πρώτη σας συγγραφική απόπειρα. Πως προέκυψε η γραφή στη ζωή σας, τι είδους αποτέλεσμα είχε και τι ανάγκες σας καλύπτει;
Από παιδί, στην προσχολική ηλικία, αγαπώ το βιβλίο – πάντα είχα ένα μαζί μου και τις ιστορίες. Στη γειτονιά, πρώτη και καλύτερη καθόμουν με το καρεκλάκι μου, να αφουγκραστώ τις ιστορίες των μεγαλύτερων.
Αργότερα μου άρεσε να γράφω διάφορα πιο πολύ σαν γράμμα στον εαυτό μου … να «ακούω» τί λέει η εσωτερική φωνή μου!
Όταν μου έγινε η τιμή και τοποθετήθηκα στον Βρεφονηπιακό Σταθμό της 1ης ΣΤΡΑΤΙΑΣ/EU-OHQ, αυτή η μαγική επαφή μου με τα παιδιά, αποτέλεσε το εφαλτήριο για να πειραματιστώ στις ιστορίες που σε φέρνουν πιο κοντά τους!
Για ποιους λόγους επιλέξατε, η πρώτη συγγραφική προσπάθεια σας, να απευθύνεται στα παιδιά;
Αυτό το «ευρύ» παιδικό κοινό, μέσα στο οποίο βρέθηκε κι ο εννιάχρονος τώρα γιος μου, με παρότρυνε ώστε αυτή η πρώτη μου συγγραφική δουλειά, να απευθύνεται σε παιδιά.
Πόσο εύκολο θεωρείτε πως είναι να μιλήσει ένας συγγραφέας στα παιδιά μέσα από ένα βιβλίο του; Είναι το παιδικό αναγνωστικό κοινό εύκολο; Είναι απαιτητικό; Έχει άποψη;
Όποιος νομίζει ότι μπορεί εύκολα να γράψει ένα «παραμυθάκι» θα γράψει απλά και μόνο κάτι που θα το διαβάσει μόνο ο ίδιος κι ίσως αυτοί που τον «αγαπούν». Τα παιδιά είναι ένα απαιτητικό κοινό. Στις μέρες μας έχουν πολλές παραστάσεις κι ακούσματα και δεν πείθονται εύκολα. Και αν θέλουν να σε κριτικάρουν, δεν θα «κολλήσουν» από τακτ. Σε ένα παιδικό βιβλίο γράφεις λιγότερα … άρα έχεις λιγότερο χώρο-χρόνο να περάσεις το μήνυμά σου.
Το βιβλίο σας «Το μεγάλο ΣΠΙΤΙ» είναι ένα έξυπνο ως προς την προσέγγιση βιβλίο. Πραγματεύεται το θέμα από μια άλλη οπτική πλευρά, φωτίζοντας σημεία που ίσως δεν είναι τόσο ορατά, όπως αυτό της ευαισθησίας των ανθρώπων που φορούν στολή. Φωτίζει μια πλευρά που ίσως κρύβεται και πίσω από το σοβαρό ύφος, τη θέα της στολής και τον συντηρητισμό που «εκπέμπει». Ήταν ένας από τους στόχους σας αυτός; Θεωρείτε πως αυτό δεν ήταν πλήρως κατανοητό για τα παιδιά γονιών που δεν υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις;
Ναι, φυσικά! Ο άνθρωπος με τη στολή και με το όπλο ίσως, συνήθως εκπέμπει την εικόνα της θεσμικής κρατικής αρχής, εμπνέει την αίσθηση του κύρους και εκθέτει, για λόγους ασφαλείας, ένα μικρό μόνο μέρος της εργασίας με την οποία ασχολείται και για την οποία αμείβεται από την πολιτεία. Ακόμη και για τα παιδιά στρατιωτικών, η ευαισθησία και η ανθρώπινη πτυχή των ενστόλων δεν είναι απολύτως ορατή. Ξέρουν τους γονείς τους ως στοργικούς αλλά τους συναδέλφους των γονέων τους, τους αντιλαμβάνονται όπως και τα παιδιά μη στρατιωτικών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα (πλην ελάχιστων ειδικών περιστάσεων) να βρεθούν στον εργασιακό χώρο των γονέων τους για να αντιληφθούν πλήρως τι προσφέρουν ως έργο!
Μέσα από το βιβλίο γίνεται γνωστό στα παιδιά - ίσως και στους μεγαλύτερους - ένα μέρος του έργου των ενόπλων δυνάμεων, ένα έργο το οποίο έχει έναν χαρακτήρα κοινωνικό, είναι πολύπλευρο και αφορά το σύνολο της κοινωνίας. Ένα έργο που όμως δεν είναι απολύτως ορατό από όλους, με αποτέλεσμα πολλοί να το παρεξηγούν, πώς όμως το αντιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά;
Πράγματι, εκτιμώ ότι το κείμενο φέρνει κοντά στο πολυδιάστατο έργο των στρατιωτικών και τους ενήλικες! Τα παιδιά βοηθιούνται να αντιληφθούν ότι δεν πρόκειται για ένα στείρο επάγγελμα του δημόσιου τομέα, μιας και η έννοια «ασφάλεια» στην καθημερινή πρακτική, δεν είναι σαφώς μετρήσιμη. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, πέραν του κύριου έργου τους, στην ασφάλεια και άμυνα της χώρας, συντηρούν και αναπτύσσουν όλα τα συστήματα του κράτους που αποτελούν εφεδρεία (τεχνικά, πληροφοριακά, υγειονομικά, μεταφορικά) και επεμβαίνουν επικουρικά και σωτήρια, όταν υπάρχουν έκτακτες ανάγκες που εξαντλούν τον υπόλοιπο μηχανισμό. Πρόσφατο γνωστό παράδειγμα, η τεράστια συμβολή με προσωπικό και μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων για την ενίσχυση των υγειονομικών αμυντικών μηχανισμών της χώρας απέναντι στην πανδημία του Covid 19. H μάχη για τους στρατιωτικούς είναι συνεχής, ακόμα και στην ειρήνη.
Με αφορμή την ιστορία που επιλέξατε να αφηγηθείτε, το βιβλίο πραγματεύεται έννοιες δύσκολες, ελευθερία, δικαιοσύνη, έθνος, κράτος, σύνορα κτλ. Πόσο εύκολο είναι να μιλήσουμε στα παιδιά για αυτές τις έννοιες. Πόσο έχουν κατά νου τα παιδιά μας αυτές τις αξίες; Γνωρίζουν τη σημασία, τη σοβαρότητα, τη βαρύτητα που έχουν για τη ζωή τους, τη χρησιμότητα τους;
Όπως γνωρίζετε, οι αρχές, οι αξίες, τα ιδανικά, τα οράματα και η εθνική συνείδηση καλλιεργούνται από νωρίς στον άνθρωπο, μέσα από κατάλληλα ερεθίσματα. Ένα τέτοιο ερέθισμα είναι κι αυτό το βιβλίο. Οι έννοιες εισάγονται και δημιουργούν ερεθίσματα για περαιτέρω επεξεργασία και ανάπτυξη. Τα παιδιά συγκρίνουν και μεγαλώνοντας, λαμβάνοντας κι άλλες πληροφορίες, δημιουργούν τη σωστή συνειρμική σκέψη.
Το βιβλίο σας, δίνει τροφή για περεταίρω συζήτηση και προβληματισμό όσον αφορά αξίες που πραγματεύεται . Ήταν και αυτός ένας από τους στόχους του βιβλίου σας; Θεωρείτε πως είναι αυτή μια από τις αποστολές της λογοτεχνίας;
Αδιαμφισβήτητα! Αν δεν υπήρχε αυτό το ερέθισμα στον κόσμο, θα ήταν μία και μόνη η πηγή γνώσης. Ένα και μόνο μεγάλο βιβλίο που θα ΄δινε τις απαντήσεις για όλα. Ευτυχώς που δόθηκε το χάρισμα παραγωγής λόγου σε όλους σχεδόν τους ανθρώπους κι απολαμβάνουμε την ποικιλία και τις διαφορετικές απόψεις, προσπερνώντας τον βάλτο της ανίας. Γι αυτό κι η λογοτεχνία διατηρεί αυτήν τη δεσπόζουσα θέση στη ζωή των ανθρώπων.
Γνωρίζουμε όλοι πως η γνώση της ιστορίας είναι πολύ σημαντικός παράγοντας όχι μόνο για τη διατήρηση και την επιβίωσή μας αλλά και για την εξέλιξή μας. Μαθαίνουμε την ιστορία μας; Θεωρείτε πως τα παιδιά ενδιαφέρονται για την ιστορία; Αν όχι, για ποιους λόγους κατά τη γνώμη σας; Πού εντοπίζεται το πρόβλημα; Στον τρόπο που διδάσκεται; Στα μέσα με τα οποία διδάσκεται; Ενδεχομένως θα ήταν απαραίτητη μια αλλαγή στον τρόπο και το ύφος των κειμένων όσον αφορά τα σχολικά εγχειρίδια; Στη σημασία και τη στάση που επιδεικνύουμε όλοι εμείς για κάθε τι Ελληνικό;
Η εμπειρία μου είναι μόνο με μικρά παιδιά. Σε αυτή την ηλικιακή ομάδα έχω διαπιστώσει ότι αρέσει η εξιστόρηση σημαντικών γεγονότων, με απλό βέβαια τρόπο και η συχνή επανάληψη στο μέλλον για να εμπεδωθεί. Ως γνωστόν, Λαός που ξεχνά την Ιστορία του, κινδυνεύει να ξεχαστεί, να αφομοιωθεί και να χαθεί. Γιατί κακά τα ψέματα, η επιμονή και η γνώση των στοιχείων της παράδοσης (σημαντική λέξη η παράδοση = παρακαταθήκη-διαθήκη) διαφοροποιεί τους λαούς. Η Ιστορία μας, διδάσκεται και σήμερα και η διδασκαλία της έχει εμπλουτιστεί με αξιόλογες ασκήσεις και εργασίες. Το πρόβλημα της αφομοίωσης και του ενστερνισμού της, κατά την άποψή μου, έγκειται στις πολλαπλές συγκρουόμενες πληροφορίες που δέχονται οι νέοι σήμερα, στην αβάσιμη εξίσωση της παράδοσης με το παρωχημένο και στην πολυπολιτισμικότητα με τις αθρόες μετακινήσεις πληθυσμών, που δημιούργησε ένα ενοχικό εκπαιδευτικό σύστημα που απεμπόλησε εθνικές εορτές και εκδηλώσεις.
Είναι η ιστορία που διδασκόμαστε αντικειμενική; Θα έπρεπε;
Η Ιστορία φυσικά και πρέπει να είναι αντικειμενική, αλλά αναπόφευκτα γράφεται από ανθρώπους και καθρεπτίζει ενδόμυχα τις ιδεολογικές τους στάσεις στα γεγονότα.
Συμπεριλάβατε στο κείμενο, έμμετρο στοίχο, ο οποίος, εκτός από το σταθερό μέτρο και την ομοιοκαταληξία, είναι επίσης εύηχος. Τι θεωρείτε ότι προσδίδει στο κείμενο και σε κάθε κείμενο; Ενδεχομένως τα παιδιά κατανοούν πιο εύκολα ένα κείμενο σε έμμετρο στίχο;
Τα παιδιά σαφώς αφομοιώνουν πιο εύκολα και για περισσότερο, ό,τι κρύβει ρυθμό. Επίσης ο στίχος δίνει τη δυνατότητα δραματοποίησης και παρουσίασης των συμβολισμών σε μια παιδική σχολική εορτή, όπως κι έχουμε κάνει στο παρελθόν στον Βρεφονηπιακό Σταθμό της 1ης ΣΤΡΑΤΙΑΣ/EU-OHQ.
Θεωρείτε πως πλέον τα παιδιά μας μεγαλώνουν με τις ίδιες αξίες τα ίδια ιδανικά;
Τα παιδιά θα μεγαλώσουν με τις αξίες και τα ιδανικά των γονέων του. Όταν κάτι υπάρχει, θερμαίνεται και καλλιεργείται, δεν χάνεται!
Είμαστε ένα έθνος με μεγάλη ιστορία σε αντίθεση με το μέγεθός μας. Θεωρείτε πως είμαστε άξιοι συνεχιστές; Σε αντίστοιχες καταστάσεις θα αντιδρούσαμε με τον ίδιο τρόπο; Είμαστε ίδιοι με τους πρόγονούς μας ή μήπως έχουμε εξελιχθεί σε άλλο είδος;
Ο Έλλην είναι ένα και μόνο είδος. Η λέξη Ελλάδα «κρύβει μέσα της» τον Ήλιο και ειλικρινά πιστεύω ότι θα λάμπει για πάντα με τη βοήθεια του Θεού. Κι οπωσδήποτε για την τύχη μας, την ευθύνη φέρουμε ακέραια οι ίδιοι κι όχι απροσδιόριστες υποχθόνιες δυνάμεις. Έχουμε μεγαλειώδη Ιστορία που αντιστοιχεί και στο μεγαλειώδες μέγεθος των 2 αυτοκρατοριών τουλάχιστον, που έδρασαν οι Έλληνες. Και το παρελθόν έχει λάθη. Η Ιστορία δεν διδάσκεται μόνο. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο που δίνει και στοιχεία πρόβλεψης του μέλλοντός μας.
Πιστεύω πως το βιβλίο σας αξίζει της προσοχής όχι μόνο από γονείς αλλά και εκπαιδευτικούς. Βρήκατε την ανταπόκριση που πιστεύω πως θα περιμένατε; Αγκαλιάστηκε το βιβλίο;
Η υλοποίηση ενός βιβλίου είναι μια μεγάλη υπόθεση που ευλογήθηκα να γνωρίσω. Είναι σαν γέννα παιδιού και είναι ομαδική δουλειά. Είναι το βιβλίο μας! Με έναν θαυμάσιο ενορχηστρωτή, τον εκδότη του «ΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ», τον κύριο Τσαχουρίδη κι έναν εκλεχτό καλλιτέχνη εικονογράφο τον κύριο Παπαστεργίου, είμαι ευγνώμων! Είναι μαγεία να λαμβάνω φωτογραφίες και να βλέπω παιδικά χεράκια να το κρατάνε με αγάπη, να μου λένε όμορφα λογάκια …. Επίσης, η υπηρεσία μου, το ΓΕΣ, το πρότεινε στους συναδέλφους και τα τοπικά σάιτς έκαναν κάποιες αναρτήσεις κι είμαι ευγνώμων! Όμως όλο το εγχείρημα έγινε μέσα στους περιορισμούς της πανδημίας και πιστεύω ότι έχει αδικηθεί λίγο, λόγω της κατάστασης. Αν δεν βρεθείς κοντά στα παιδιά, δεν τους δείξεις αυτό που αγάπησες, αν δεν δώσεις τον παλμό σου και δεν πάρεις τον δικό τους, τα πράγματα είναι μισά. Πιστεύω ότι αυτές τις χαρές, ο Θεός μάς τις επιφυλάσσει για το μέλλον! «Το Μεγάλο ΣΠΙΤΙ» έχει να ανοίξει κι άλλα δωμάτια…
Είμαστε κοντά στο βιβλίο; Καλλιεργούμε στα παιδιά την αγάπη για αυτό όσο θα έπρεπε ; Αν όχι, γιατί κατά τη γνώμη σας;
Θεωρώ ότι είμαστε κοντά στο βιβλίο, το παιδικό τουλάχιστον. Υπάρχουν παντού βιβλιοθήκες και δυνατότητες. Είναι ένα είδος λαϊκό, σχετικά φθηνό, θαυμάσια ιδέα δώρου, απολαυστικό και συχνά με διαχρονική αξία. Τα παιδιά διαβάζουν, αν διαβάζουν κι οι γονείς. Μια από τις αιτίες μειωμένης αναγνωσιμότητας, είναι ο πλουραλισμός των υπαρχόντων μέσων.
Το να υπηρετείς στις ένοπλες δυνάμεις είναι ένα επάγγελμα. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι όπως όλα τα συνηθισμένα, είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σας το κάνει διαφορετικό και ενδιαφέρον;
Εγώ υπηρετώ στις Ένοπλες Δυνάμεις, ενώ είχα τη δυνατότητα να κάνω πολλά άλλα πράγματα, γιατί από μικρό παιδί οι γονείς μου, που είναι αγρότες, μου ενέπνευσαν τον σεβασμό στην προσφορά στην πατρίδα και στον ελληνικό στρατό. Μεγάλωσαν χωρίς γονείς και προφανώς αισθανόταν την κρατική ασφάλεια και τάξη, σαν την ασφάλεια του σπιτικού και της οικογένειας που τους έλειψε! Φοράμε στολή, ο καθένας που μας βλέπει ξέρει ποιοι είμαστε και οφείλουμε να διάγουμε έναν έντιμο βίο. Η λέξη υπηρετώ τα λέει όλα! Δεν είναι επάγγελμα με την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά βασίζεται στις αρχές του επαγγελματισμού. Είμαστε 24 ώρες το 24ωρο σε ετοιμότητα ανάληψης αποστολής και ετοιμαζόμαστε – ασκούμαστε συνεχώς, γι αυτό, με συνεχή εκπαίδευση, ανανέωση και συντήρηση υλικού και πληροφοριακών συστημάτων. Για να επιτευχθεί η κάθε αποστολή πρέπει να δρούμε αρμονικά σαν μια ομάδα. Είμαστε όλοι οι συνάδελφοι μια οικογένεια. Η στρατιωτική οικογένεια, «Το Μεγάλο ΣΠΙΤΙ» μας!!!
Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο για το μέλλον;
Κλείνοντας, σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή να φιλοξενήσετε τις σκέψεις μου και το όμορφο βιβλίο μας. Το συνιστώ στους αναγνώστες σας και θεωρώ ότι θα μάθουν πολλά για τον ένστολο συμπολίτη τους. Συγγραφικά, οι σκέψεις μου είναι να προσφέρω πράγματα που μαζί με την ψυχαγωγία, θα προσφέρουν και γνώση. Για το μέλλον θα με ενδιέφερε ένα βιβλίο που θα εξηγούσε στα παιδιά απλά, πώς μπορούν να παραμένουν ψύχραιμα και να προσφέρουν βασικές σωτήριες Α΄ Βοήθειες σε περίπτωση ατυχήματος.
Εύχομαι γρήγορη επιστροφή στις χαρές της απλής ζωής.
Βιογραφικό συγγραφέα
Η Χρυσάνθη Νιάκα γεννήθηκε στο Κρόκιο Μαγνησίας. Σπούδασε Νοσηλευτική στη Σχολή Αξιωματικών Νοσηλευτικής και στη συνέχεια εργάστηκε ως Αξιωματικός Νοσηλεύτρια στα Στρατιωτικά Νοσοκομεία των Αθηνών και της Λάρισας. Είναι κάτοχος πτυχίου στη «Διοίκηση Επιχειρήσεων» του ΑΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλίας στην «Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας». Επί σειρά ετών είναι Διευθύντρια του Βρεφονηπιακού Σταθμού Λάρισας της 1ης ΣΤΡΑΤΙΑΣ/EU-OHQ και πρόσφατα φοιτήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στην προσωπική της ζωή είναι έγγαμη και μητέρα δύο παιδιών.