Ελένη, καλησπέρα και χαίρομαι που έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε σήμερα. «Ροζ Σκιές», ποια ήταν η κυρία έμπνευσή σου πίσω απ’ αυτή την ποιητική συλλογή;

Αρχικά θέλω να σε ευχαριστήσω, Σοφία, για την ευκαιρία που μου δίνεις να μιλήσω για το έργο μου. Σχετικά με αυτό που με ρώτησες θα σου απαντήσω με ειλικρίνεια. Δεν μπορώ να προσδιορίσω την έμπνευσή μου. Μπορώ μόνο να τη νιώσω. Όταν έρχεται η έμπνευση, πιάνω μολύβι και χαρτί ή κάθομαι στον υπολογιστή και γράφω. Κάθε φορά που ήμουν πολύ χαρούμενη, ενθουσιασμένη ή πολύ στεναχωρημένη, απογοητευμένη καθόμουν κι έγραφα ποιήματα. Κι έτσι προέκυψαν οι «Ροζ σκιές» μου. Η θεματολογία είναι ποικίλη, τα ποιήματα της συλλογής αναφέρονται σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής. Σκοπός μου όμως εξαρχής ήταν να υπερισχύσει το ροζ, η αγάπη, η αισιοδοξία, η καλοσύνη, η ειλικρίνεια.

όπως γράφω και στο ποίημα «Ροζ σκιές».

Πώς επηρέασαν οι σπουδές σου στην Επικοινωνία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης την προσέγγισή σου στη συγγραφή;

Από παιδί μού άρεσε πάρα πολύ να γράφω και να διαβάζω, έγραφα πολύ ωραίες εκθέσεις στο σχολείο. Ίσως γι' αυτό επέλεξα να σπουδάσω δημοσιογραφία στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην εφημερίδα που δούλευα όταν τελείωσα τις σπουδές μου, έκανα αυτό που ήθελα, έγραφα. Όμως εκεί γράφεις τα γεγονότα, την πραγματικότητα. Δεν με κάλυπτε. Ήθελα να γράφω και πράγματα φανταστικά, αυτά που ονειρεύομαι, αυτά που με κάνουν να ελπίζω. Κάπως έτσι προέκυψε η συγγραφή. Είναι δηλαδή προσπάθεια διαφυγής από τη σκληρή πραγματικότητα και μια συνεχής κίνηση προς το όνειρο.

Αν έπρεπε κάποιος να διαβάσει 3 ποιήματα από τη συλλογή σου, ποια είναι αυτά και γιατί;

Δεν μπορώ να επιλέξω τρία ποιήματα. Όλα μου τα ποιήματα τα αγαπώ εξίσου, είναι τα πνευματικά μου παιδιά. Στο καθένα από αυτά έχω βάλει ένα κομμάτι της καρδιάς μου. Όλα έχουν κάτι να σου πουν. Ο κάθε αναγνώστης μπορεί να διαβάσει τη συλλογή μου και αυτός μπορεί να ξεχωρίσει ένα, δύο ή τρία ποιήματα που του αρέσουν περισσότερο. Εγώ δεν μπορώ να το κάνω. Είναι αδύνατον.

«Ροζ Σκιές». Δυστυχία, μιζέρια, άγχος είναι μόνο μερικά από τα αρνητικά συναισθήματα που κάνουν τους ανθρώπους να κυνηγούν λίγες δόσεις ευτυχίας. Γιατί θεωρείς ότι υπάρχει τόση “μαυρίλα” στη σύγχρονη εποχή;

Το θέμα είναι πολύπλοκο. Ζούμε σε μια εποχή δύσκολη. Η οικονομική κατάσταση της χώρας μας και των πολιτών δεν ευνοεί ώστε οι άνθρωποι να είναι ευτυχισμένοι, γιατί σίγουρα το οικονομικό είναι ένα μείζον θέμα. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Υπάρχει κρίση αξιών, ο θεσμός της οικογένειας, δυστυχώς, έχει αποδυναμωθεί, οι ανθρώπινες σχέσεις γενικά (συγγενικές, φιλικές, ερωτικές) δεν είναι όπως παλιότερα. Ο κόσμος έχει κλειστεί στο καβούκι του, υπάρχει μια τάση συνεχούς απομόνωσης και αποξένωσης. Όμως μέσα σε όλη αυτή τη μαυρίλα πάντα υπάρχει ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Η ελπίδα δεν πεθαίνει ποτέ. Είναι σπόρος που ανθίζει όταν βρει γόνιμο έδαφος. Ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό. Έχει ανάγκη να αγαπά και να αγαπιέται. Πιστεύω ότι θα τη βρούμε την άκρη. Είμαι αισιόδοξη. Η αγάπη θα μας οδηγήσει στο σωστό δρόμο.

Γιατί ροζ; 

Το ροζ είναι το αγαπημένο μου χρώμα από όταν ήμουν μικρό παιδί. Είναι ένα χρώμα φωτεινό, ρομαντικό, γλυκό. Είναι το χρώμα της αγάπης, της αθωότητας, της παιδικότητας. Είναι χρώμα που προτιμούν πολλές γυναίκες. Μου αρέσει πολύ, το αγαπώ αυτό το χρώμα. Γι' αυτό και το επέλεξα στον τίτλο του βιβλίου κι έβαψα ροζ τις σκιές μου. Όμως ο καθένας θα βάψει τις σκιές του με το δικό του αγαπημένο χρώμα, αυτό που τον εκφράζει και τον κάνει ευτυχισμένο. Γιατί η ευτυχία είναι ο στόχος. 

«Ο παράδεισος» και «Ευτυχώς που υπάρχεις». Αφιερώματα στην αγάπη της μάνας και του πατέρα. Υπάρχει κάποια συμβουλή που σου έχουν δώσει και κουβαλάς πάντα μαζί σου; 

Έχω δύο υπέροχους γονείς που αγαπώ πάρα πολύ και δεν μπορούσα να μη γράψω ποιήματα γι' αυτούς στην πρώτη μου ποιητική συλλογή. Οι γονείς μου πάντα μού έλεγαν να είμαι καλός άνθρωπος, να λέω πάντα την αλήθεια και να βοηθάω όποιον έχει ανάγκη.  

Είσαι γνωστής τριών ξένων γλωσσών. Ποιες είναι αυτές και πώς πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών; Ποιο έργο ξεχωρίζεις και γιατί; 

Γνωρίζω τρεις ξένες γλώσσες, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά. Η αγάπη μου για τη λογοτεχνία με έκανε να θέλω να διαβάζω τα έργα ξένων λογοτεχνών στο πρωτότυπο. Γιατί όσο καλή και να είναι η μετάφραση, στο πρωτότυπο είναι πάντα καλύτερα τα έργα. Διαβάζω λοιπόν έργα λογοτεχνών στην αγγλική γλώσσα, στην ιταλική και στη γαλλική και αυτά που μου αρέσουν πολύ τα μεταφράζω.  Μου αρέσει να διαβάζω λογοτεχνικά έργα από όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό ανοίγει τους πνευματικούς μου ορίζοντες και σίγουρα με βοηθάει και στη δική μου συγγραφική πορεία. 

Όσον αφορά την τελευταία ερώτησή σου, είναι δύσκολο να αναφέρω ένα έργο, καθώς υπάρχουν τόσοι πολλοί εξαιρετικοί λογοτέχνες και πάρα πολλά εξαιρετικά έργα. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω ένα μόνο έργο. Ωστόσο θα σου αναφέρω κάποιους ξένους ποιητές και συγγραφείς που αγαπώ και διαβάζω συχνά: Τσαρλς Μπουκόφσκι, Έμιλι Ντίκινσον, Σύλβια Πλαθ, Ανν Σέξτον, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Φραντς Κάφκα, Ρόμπερτ Φροστ, Ουώλτ Ουίτμαν, Αρθούρος Ρεμπώ, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ντύλαν Τόμας, Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε, Όσκαρ Ουάιλντ, Βιρτζίνια Γουλφ, Τζωρτζ Όργουελ. 

«Μίλα, Μαρία». Ένα ποίημα αφιερωμένο στη παρακίνηση των κακοποιημένων γυναικών να μη φοβούνται και να ζητήσουν βοήθεια. Οι γυναικοκτονίες βρίσκονται, δυστυχώς, σε έξαρση ή τουλάχιστον πλέον ακούγονται. Πού θεωρείς ότι οφείλεται αυτή η ραγδαία αύξηση; 

Είναι μια πληγή της σύγχρονης κοινωνίας. Οι γυναικοκτονίες  φαίνεται, δυστυχώς, ότι έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, γενικά η βία έχει μια αυξητική τάση. Είναι πολύ ανησυχητικό φαινόμενο. Δεν γνωρίζω πού οφείλεται αυτό, την απάντηση θα δώσουν οι κοινωνιολόγοι. Όμως θέλω να φωνάξω δυνατά ένα μεγάλο "όχι" σε κάθε μορφής βία, γι' αυτό έγραψα και το ποίημα «Μιλά, Μαρία». Κανένας άνθρωπος δεν πρέπει για κανένα λόγο να δέχεται τη βία. Οι γυναίκες και όλοι οι άνθρωποι που δέχονται βία οποιασδήποτε μορφής πρέπει να αντιδρούν, να την καταγγέλλουν στις αρμόδιες αρχές και να φεύγουν μακριά απ’ αυτήν. Όλοι μας πρέπει να είμαστε ευαίσθητοι σε αυτό το θέμα και να βοηθάμε όποιον έχει ανάγκη. Όταν πέσει στην αντίληψή μας ένα φαινόμενο βίας, πρέπει αμέσως να αντιδράσουμε και να βοηθήσουμε τον συνάνθρωπό μας που τη δέχεται. Η σιωπή δεν είναι λύση σε τέτοιες περιπτώσεις. Όπως λέω και στο ποίημά μου:

Τα «βραβεία» είναι αφιερωμένα στη μνήμη του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Τι τον κάνει ξεχωριστό και ποια είναι η αγαπημένη σου δουλειά του; 

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος είναι ένας πολύ αγαπημένος μου ποιητής, από τους καλύτερους Έλληνες ποιητές κατά τη γνώμη μου. Μου αρέσει πολύ ο τρόπος που γράφει, απλά, λιτά, μικρά ποιήματα. Λίγες λέξεις που λένε πολλά, νοήματα βαθιά, μεγάλες αλήθειες.  Μου αρέσει η έκφρασή του, μου άρεσε γενικά η νοοτροπία του και η στάση ζωής του, από όσα γνωρίζω από αυτά που έχω διαβάσει γι' αυτόν. Ήταν κατά των τιμητικών διακρίσεων, βραβείων κλπ. Αρνήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το 2011 της Ακαδημίας Αθηνών. 

«Ούτε θα εμφανιστώ ούτε θα απλώσω το χέρι για να το πάρω. Δεν θέλω ούτε τα βραβεία ούτε τα λεφτά τους» δήλωσε στο Αθηναϊκό πρακτορείο ειδήσεων μόλις έμαθε τα νέα για τη βράβευσή του.

«Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ’ όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία, απ’ το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο «υπείροχον έμμεναι άλλων», που μας άφησαν οι αρχαίοι. Είμαι εναντίον των βραβείων, γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω την αξία κάποιου κατώτερού μου -και κάποτε θα πρέπει να απαλλαγούμε από τη συγκατάβαση των μεγάλων.

Είμαι, προπάντων, εναντίον κάθε ατομικής φιλοδοξίας, που καθημερινά μας οδηγεί σε μικρούς και μεγάλους συμβιβασμούς. Αν σήμερα κυριαρχούν παραγοντίσκοι και τσανάκια, δεν φταίει μόνο το κωλοχανείο φταίνε και οι δικές μας παραχωρήσεις και αδυναμίες. Κι αν η λογοτεχνία μας κατάντησε σκάρτη, μήπως δεν φταίει και η δική μας σκαρταδούρα;» είχε γράψει το 1979 ο Ντίνος Χριστιανόπουλος.

Ήταν κόντρα στο κατεστημένο και τόλμησε να κρίνει αυστηρά μεγάλους λογοτέχνες που μέχρι τότε δεν τολμούσε κανένας να πιάσει στο στόμα του. Ωστόσο, όλοι πρέπει να κρίνονται, ακόμα και οι πολύ σπουδαίοι. Κυρίως αυτοί θα έλεγα πρέπει να κρίνονται.

Τον θαυμάζω αυτόν τον ποιητή. Συμφωνώ με όλα όσα είπε, έγραψε και έκανε. Είμαι κι εγώ εναντίον των τιμητικών διακρίσεων και δεν μου αρέσει όλο αυτό το "παιχνίδι" που γίνεται με τα βραβεία στον λογοτεχνικό χώρο. Καλά είναι τα βραβεία και οι έπαινοι, αλλά αυτός που θα κρίνει τον κάθε λογοτέχνη είναι ο απλός λαός και ο χρόνος. Ο χρόνος είναι ο τελικός και πιο αυστηρός κριτής. 

Θα  αναφέρω, τέλος, κάποιους πολύ αγαπημένους μου στίχους του Ντίνου Χριστιανόπουλου.

«και τι δεν κάνατε για να με θάψετε / όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος» 

«Η ιδέα». Πολλοί άνθρωποι έχουν όνειρα, ιδέες και στόχους που ποτέ δεν παίρνουν σάρκα και οστά. Έχεις κάποια ιδέα στο πίσω μέρος του μυαλού σου που θα ήθελες κάποια στιγμή να πραγματοποιήσεις;

Το μεγαλύτερό μου όνειρο ήταν να αποκτήσω παιδιά και, ευτυχώς, τα κατάφερα το 2015 που γέννησα τις δίδυμες κορούλες μου που είναι η ευτυχία της ζωής μου. Ένα δεύτερο μεγάλο μου όνειρο ήταν να εκδώσω ένα βιβλίο και, ευτυχώς, το κατάφερα κι αυτό. Η πρώτη μου ποιητική συλλογή "Ροζ σκιές" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αποστακτήριο. Δεν έχω κάποια άλλη ιδέα στο μυαλό μου αυτή τη στιγμή. Αλλά γενικά μού αρέσει να κάνω όνειρα και να αγωνίζομαι για να τα πραγματοποιήσω. Το όνειρο πρέπει να υπάρχει στον άνθρωπο καθώς χωρίς τα όνειρα η ζωή δεν έχει νόημα. Επομένως σίγουρα πολύ σύντομα θα υπάρξουν και νέες ιδέες στο μυαλό μου, νέα όνειρα για τα οποία θα σας μιλήσω αν μας δοθεί ξανά η ευκαιρία στο μέλλον. Ωστόσο θέλω να πω σε όλους τους ανθρώπους να μη σταματούν να ονειρεύονται και να αγωνίζονται για τα όνειρά τους. Αυτά θα μας σώσουν, να το θυμάστε.

Μίλησέ μας για το αγαπημένο σου μέρος στον κόσμο. Πού ταξιδεύεις νοερά όταν θέλεις να φέρεις στο μυαλό σου όμορφες πολύχρωμες εικόνες;

Υπάρχουν τόσα πολλά όμορφα μέρη στον κόσμο κι έχω πάει σε πολύ λίγα μέχρι τώρα. Εύχομαι στο μέλλον να τα καταφέρω να κάνω πολλά ταξίδια και να γνωρίσω νέα μέρη, άλλους ανθρώπους και διαφορετικούς πολιτισμούς. Ωστόσο το αγαπημένο μου μέρος είναι ο τόπος που ζω, η Κρήτη. Αγαπώ πάρα πολύ το νησί μου, αγαπώ το κλίμα του, τις φυσικές ομορφιές, τους ανθρώπους, το κρητικό φιλότιμο, την κρητική φιλοξενία, την κρητική κουζίνα και τόσα άλλα. Όσοι δεν έχετε έρθει στην Κρήτη, να κανονίσετε ένα ταξίδι. Θα ενθουσιαστείτε. Όσα ταξίδια κι αν κάνει κάποιος, πάντα θα γυρίζει στον τόπο καταγωγής του και πάντα το αγαπημένο του μέρος θα είναι το σπίτι του, εκεί που αισθάνεται άνετα, εκεί που τον αγαπούν, εκεί που αγαπάει.

Ποια βασικά χαρακτηριστικά θα έδινες σε έναν ιδανικό κόσμο αν μπορούσες να τον πλάσεις απ' την αρχή;

Αγάπη. Μόνο αγάπη. Αν αγαπάς τους άλλους και σ' αγαπούν κι εκείνοι, τότε όλα θα είναι ιδανικά κι ο κόσμος θα είναι όμορφος. Να αγαπάτε. Να αγαπάτε πολύ. Η αγάπη είναι η λύση.

Τι να περιμένουμε να δούμε στη συνέχεια της συγγραφικής σου πορείας;

Έχω ήδη ολοκληρώσει άλλες δύο ποιητικές συλλογές, τις οποίες θα προσπαθήσω να εκδώσω το επόμενο διάστημα. Επίσης έχω γράψει και παιδικά παραμύθια. Ελπίζω να καταφέρω να τα εκδώσω κι αυτά. Παράλληλα γράφω και διηγήματα και άλλη μία ποιητική συλλογή με ιδιαίτερο χαρακτήρα, δηλαδή με ποιήματα που έχουν μηνύματα πολιτικά. Σε αυτή τη συλλογή η θεματολογία των ποιημάτων είναι σχετική με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, την κατάσταση που έχουν φέρει τους πολίτες οι τακτικές των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών. Είναι μια προσπάθεια να αφυπνίσω τον κόσμο, να τον κάνω να αντιδράσει και να απαιτήσει καλύτερες συνθήκες ζωής. Ελπίζω κάποια στιγμή να καταφέρω να εκδώσω και αυτή τη συλλογή μου.

Σε ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου έδωσες να μιλήσω για το έργο μου. Να είσαι καλά. Εύχομαι υγεία και αγάπη σε όλο τον κόσμο.

Ελένη, σε ευχαριστώ θερμά για την ενδιαφέρουσα συζήτηση. Περιμένουμε με ανυπομονησία τα επόμενά σου έργα!

Σοφία Καραγιαννίδου 

Πτυχιούχος Δημοσιογραφίας, Πολυμέσων και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας  

Πανεπιστημίου Newcastle (U.K.)