ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΑΒΑΡΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ- ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Της Μαρίας Ζαβιανέλη

Ας γυρίσουμε στα μικράτα σου ποιο ήταν το δικό σου αγαπημένο βιβλίο ;

«Mε οικογένεια» του Hector Malot και φυσικά οι «Μικρές Κυρίες» της L.M. Alcott…ήμουν μάλλον συντηρητική στις επιλογές μου. Τα διάβαζα κάθε καλοκαίρι για 4-5 χρόνια συνέχεια και ένιωθα μια απίστευτη αίσθηση ασφάλειας. Ομολογώ πως δεν με συγκινούσαν τα ελληνικά διηγήματα, ίσως  επειδή λόγω σχολείου μιλούσαμε αγγλικά τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Πολύ αργότερα εκτίμησα τους Έλληνες λογοτέχνες.

Πως ξεκίνησε το ταξίδι της δικής σου συγγραφικής πορείας;

Από έναν έρωτα στην εφηβεία... Σημείωνα σκέψεις και σκίτσα παντού, έγραφα ποιήματα και στιχάκια με νότες. Κάποια στιγμή ,φοιτήτρια πια, συνειδητοποίησα ότι τα συρτάρια μου ασφυκτιούσαν από τα “σκαριφήματά” μου! Δεν σκέφτηκα ,φυσικά, ποτέ το ενδεχόμενο της δημοσίευσης. Στην πορεία και μέσα από τις ανάγκες της δουλειάς ,άρχισα να γράφω  θεατρικά κείμενα για τις  σχολικές παραστάσεις. Ανακάλυψα πως είχα μια ευκολία σ’αυτό. Και πάλι θα αναφερθώ στην πολύτιμη συμβολή του σχολείου μου, του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια και των καθηγητών μου που μας έφερναν «αντιμέτωπους»( ακόμη και στο πιο απίθανο μάθημα )με τα παγκόσμια έργα της λογοτεχνίας, του θεάτρου και της μουσικής. Σε μια τέτοια σχολική παράσταση με ανακάλυψε και η σημερινή εκδότρια και φίλη μου πια, η Στέλλα Σαπουντζή κι έτσι ξεκίνησε το πρώτο μου συγγραφικό ταξίδι το 2007 με «Το δικό μας Θέατρο».

Πιστεύεις ότι η αναγνωστική βάση χτίζεται δημιουργικά από την πρώιμη παιδική ηλικία;

Απόλυτα. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς η θετική στάση του παιδιού απέναντι στην ανάγνωση/ακρόαση ιστοριών, ξεκινά από την εμβρυική περίοδο όπου ακούει τη φωνή της μητέρας του να του διηγείται, χαϊδεύοντας την κοιλιά της… Η δημιουργική επαφή του παιδιού-μωρού με το βιβλίο ξεκινά από την πρώτη  κιόλας εμπειρία που θα έχει στο σπίτι ή στον παιδικό σταθμό με διαμεσολαβητή τον ενήλικα ( γονιό, εκπαιδευτικό, παππούδες). Σε κάθε ηλικία, από τα 2,5 εως τα 7 που το παιδί μπορεί πια να διαβάζει μόνο του, οι ανάγκες και η σχέση με το βιβλίο διαφοροποιούνται ποιοτικά. Είναι η «χρυσή» περίοδος για να εγκαταστήσουμε αναγνωστικές βάσεις που θα διαρκέσουν δια βίου.

Τι θα πρέπει να κάνει ο γονιός για ν΄αγαπήσει το παιδί του το βιβλίο;

Καμιά αγάπη δεν προεξοφλείται ως δεδομένη ,παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εμπλεκομένων. Εκείνο που έχει σημασία για μένα ,και το λέω σήμερα αυτό και όχι 5 χρόνια πριν  αν με ρωτούσατε, είναι να προστατέψουμε το παιδί μας από τον «φόβο της ανάγνωσης». Της υποχρεωτικής των μαθημάτων, της επιβαλλόμενης του « ..διάβασε παιδί μου και κανένα βιβλίο!» , της ανταποδοτικής των «εορτών και γενεθλίων». Το αυτονόητο είναι να μεγαλώνουν τα παιδιά μέσα σε ένα εγγράμματο περιβάλλον, να βλέπουν τους γονείς τους να διαβάζουν διαφορετικά είδη έντυπου λόγου στην καθημερινότητά τους, να αποτελεί ο γραπτός λόγος αναπόσπαστο κομμάτι της επικοινωνίας , ενημέρωσης και ψυχαγωγίας μας ,χωρίς άγχος και επιτήδευση. Η δημιουργία βιβλιοθήκης στο παιδικό δωμάτιο και η ανάγνωση ενός βιβλίου πριν από τον ύπνο, πρακτικά, βοηθούν προς την κατεύθυνση αυτή.

Ποια  θεωρείς  ότι είναι τα κριτήρια για να διαλέξουμε ένα παιδικό βιβλίο;

Όπως λέει κι ο αγαπημένος μου καθηγητής Παιδικής Λογοτεχνίας και συγγραφέας Ανδρέας Καρακίτσιος… « Αφήστε τα παιδιά να διαλέξουν μόνα τους τα βιβλία τους, πέρα από ηλικίες, φύλο και εποχή». Ο αναγνώστης έχει μια προσωπική σχέση με το βιβλίο, είναι ο ίδιος που του δίνει νόημα και διαφορετική αξία σε κάθε περίσταση. Η φιλική σχέση παιδιού-αναγνώστη και βιβλίου εξαρτάται από την ελευθερία που του  δίνεται να επιλέγει μόνο του αυτό που επιθυμεί κάθε φορά να διαβάσει. Η σχέση αυτή σταδιακά ωριμάζει , όπως και το κριτήριο του μικρού αναγνώστη και μετασχηματίζεται μέσα από τις επιρροές σημαντικών ενηλίκων, συμμαθητών, φίλων, αλλά και των ΜΜΕ.

Τι θα ήθελες οι μικροί σου αναγνώστες να εκτιμήσουν στα βιβλία σου;

Ωραία ερώτηση! Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ… επαγγελματικά. Δεδομένου ότι όλα τα βιβλία μου μέχρι τώρα έχουν κύριο άξονα την τέχνη και το παιδί, μάλλον θα ήθελα μέσα από τις ιδέες που τους δίνω να με βλέπουν σαν μια φίλη τους που μαζί της μπορούν να παίξουν διαφορετικά παιχνίδια χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται , να ανακαλύψουν δικά τους ταλέντα που δεν γνώριζαν και να γελούν! Πολύ!

Τι σε αφήνει έκθαμβη στην σημερινή μας κοινωνία;

Οι εξαιρετικές επιδόσεις κάποιων νέων Ελλήνων επιστημόνων και καλλιτεχνών, κόντρα στη γενική μιζέρια και ημιμάθεια.

Ποιο είναι το πιο θετικό στοιχείο του χαρακτήρα σου που βοήθησε στο γράψιμο και ποιο το πιο ανασταλτικό;

Η πίστη μου πως όλα όσα επιθυμείς πραγματικά μπορείς να τα καταφέρεις με σκληρή δουλειά και θυσίες. Η ικανότητα του μυαλού μου να «γεννάει» συνεχώς ιδέες. Ο συνδυασμός των δύο αποδείχτηκε ιδιαίτερα ευνοϊκός για μένα. Ανασταλτικός παράγοντας στέκεται συχνά  η αυστηρότητα με την οποία έχω απαιτήσεις από τον εαυτό μου.

Αγαπημένος στίχος η γνωμικό;

Διάβασα τον Δεκάλογο του Γκάντι σε ηλικία 18 ετών. Από τότε, επανέρχεται σαν ηχώ στα αυτιά μου, σε κάθε μικρή ή μεγάλη στιγμή χαράς ή και δυσκολίας. Είναι μεγάλη υπόθεση να καταφέρεις να ζήσεις με αυτά τα ιδανικά.

Πιστεύεις πως έρχεται το τέλος του έντυπου βιβλίου;

Δεν ξέρω αν έρχεται το τέλος, προς τα παρόν είναι μια ανάσα πριν την εντατική. Κατανοώ την ευκολία και την οικονομία της επιλογής των e-books και είμαι υπέρ της τεχνολογίας στα χέρια ενός συνετού χρήστη αλλά τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μυρωδιά του καινούργιου βιβλίου, τον ήχο της σελίδας που γυρνά μαζί με την προσμονή του αναγνώστη, ακόμα και τη χρήση του ως απλού αντικειμένου! Συντροφιά στην παραλία, παρηγοριά στην απώλεια, στήριγμα για το ποτήρι του κρασιού, βάση για το σταχτοδοχείο… τίποτα από αυτά δεν δείχνει ασέβεια. Είναι ο σιωπηλός κώδικας οικειότητας που αναπτύσσεις με κάτι αγαπημένο που ξέρεις ότι θα είναι πάντα εκεί…

Βιογραφικό

Η Κατερίνα Τζαβάρα γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτος του Αμερικανικού Κολλεγίου «Ανατόλια» και αριστούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ. και του τμήματος μετεκπαίδευσης στη Γενική Αγωγή του Διδασκαλείου του Α.Π.Θ. Σπούδασε πιάνο και απέκτησε την επάρκεια για τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας.
Εργάστηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση ως εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού σε σχολεία και καλλιτεχνικά εργαστήρια, καθώς και σε κέντρα προσχολικής αγωγής διδάσκοντας πιάνο, θεατρική αγωγή και αγγλικά. Ως εκπαιδευτικός εφάρμοσε το σύστημα Montessori, για το οποίο απέκτησε και τιμητικό δίπλωμα. Εργάζεται ως νηπιαγωγός στη δημόσια εκπαίδευση από το 1998 και διετέλεσε διοικητικό προσωπικό στα γραφεία των Δ.Ι.Ι.Ε.Κ. Θεσσαλονίκης, όπου εκπαιδεύθηκε στον τομέα του δημόσιου management για τα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης. Το 2005 ανέλαβε το συντονισμό και την εποπτεία των Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας των αποφοίτων των Δ.Ι.Ι.Ε.Κ. του Νομού Θεσσαλονίκης. Από το 2007 ως το 2010 υπήρξε αποσπασμένη νηπιαγωγός στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. ως υπεύθυνη της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών.
Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών)του Α.Π.Θ. με ειδίκευση στα προγράμματα φυσικής δραστηριότητας και αγωγής υγείας για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τη συγγραφή παιδικών και εκπαιδευτικών βιβλίων και την παρουσίαση σεμιναρίων σε θέματα Διδακτικής Μεθοδολογίας της Παιδαγωγικής.
Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι συμμετοχές της σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες αφορούν θέματα διδασκαλίας της Τέχνης, και της Κοινωνικής και Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Σήμερα εργάζεται σε δημόσιο νηπιαγωγείο της Θεσσαλονίκης και παρουσιάζει, σε μαθητές κι εκπαιδευτικούς των νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που προτείνει μέσα από τα βιβλία της για την προώθηση της φιλαναγνωσίας και της προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού , μέσα από την Τέχνη.

Από τις εκδόσεις βιβλιοΔΙΑΠΛΟΥΣ έχουν εκδοθεί τα έργα της:

«Το δικό μας θέατρο. Μουσικοθεατρικές παραστάσεις για τις σχολικές γιορτές» (2007).
«Με τους μήνες συντροφιά, ζωντανεύω τα παλιά» . Δημιουργικές δραστηριότητες με αφορμή τη λαϊκή μας παράδοση .(2008).
«Μαγικές Διαδρομές στην Τέχνη». Έλληνες Ζωγράφοι και Ποιητές στο σχολείο. 9 τόμοι: Ζωγραφική με τους Γ.Ιακωβίδη, Θεόφιλο Χατζημιχαήλ, Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα, Σπ.Βασιλείου και Ποίηση με τους Κ.Παλαμά, Γ.Δροσίνη, Γ.Ρίτσο, Γ.Σεφέρη, Οδ.Ελύτη. (2010).
« Έχω ένα μήνυμα για όλα τα παιδιά της γης.» Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.(2011).