«Οι άλλες ν’ απλώνουν ρούχα κι εσύ τριαντάφυλλα»
Χαρούλα Βερίγου – Μπάντιου
Εκδόσεις Φίλντισι 

Νιώθω ιδιαίτερα τυχερός που, μέσα από τη διαδικασία της ανάγνωσης, πολλές φορές, έρχομαι σε επαφή με βιβλία – λαμπερά διαμάντια. Βιβλία που δεν σου προσφέρουν μονάχα την απόλαυση ενός νοητού ταξιδιού αλλά και που αποτελούν θησαυρούς γνώσης αλλά και αυθεντικά τεκμήρια του γλωσσικού πλούτου της ελληνικής επικράτειας. 

Μια όμορφη φράση, αποτελεί τον τίτλο αυτής της έξοχης συλλογής της Χαρούλας Βερίγου – Μπάντιου, που περιλαμβάνει επτά αυτόνομες ιστορίες. «Οι άλλες ν’ απλώνουν ρούχα κι εσύ τριαντάφυλλα». Επτά αφηγήματα με πρωταγωνίστριες γυναίκες της Ηπείρου, φιγούρες γνήσιες, παραδοσιακές, οι οποίες δίνουν απόλυτα το στίγμα της περιοχής που ζούνε. Η κάθε μια κάτι ξεχωριστό, κάτι αξιοσημείωτο. Με όλα τα καλά και τα άσχημα του χαρακτήρα τους, με όλα τα ευχάριστα ή δυσάρεστα που συμβαίνουν στις ζωές τους. Μα πάνω απ’ όλα αυτές οι γυναίκες αποτελούν - δυστυχώς - κατάλοιπα μιας κοινωνίας, που τείνει να εξαφανιστεί εντελώς, λόγω των σύγχρονων κοινωνικών δεδομένων, της αστικοποίησης, των οικονομικών συσχετισμών. 

Αν όμως αντιμετωπίσουμε αυτή την συλλογή μονοδιάστατα, σίγουρα θα χάσουμε το πραγματικό της νόημα. Γιατί πίσω από τις περιπέτειες της Φαινώς, της Θειάκως, της Τάτας, της Κυρά Γιώργαινας ή της Μαλαματής και της Αλέξως, κρύβονται βαθύτερα και σημαντικότερα μηνύματα. Διότι μέσα από τα προσωπικά δράματα που υποκρύπτονται στις περιγραφόμενες πατριαρχικές οικογένειες, αναδύονται γενικότερα ζητήματα, όπως η σεξουαλική κακοποίηση, η ενδοοικογενειακή βία, η μοιχεία, η οικονομική μετανάστευση. Και φυσικά η διαχρονικότητα αυτών των προβλημάτων είναι δεδομένη. 

Πόλεμος με τον κατακτητή, εμφύλιος, μεταπολίτευση. Πολλές περιοχές της Ηπείρου, στις οποίες οι άνθρωποι ζούσαν ως επί το πλείστον με την κτηνοτροφία, κυριολεκτικά ερημώνονται. Μέρη που παλαιότερα άνθιζαν τα σπουδαία τσελιγκάτα, γίνονται οι “μοναχικοί” τόποι που φιλοξενούν τις ηρωίδες του βιβλίου. Σε κάθε αφήγηση και μια περίπτωση μετανάστευσης. Αμερική, Αυστραλία, Γερμανία. Γυναίκες που συχνά καλούνται να αντιμετωπίσουν εντελώς μόνες τους τις δυσκολίες της ζωής. Μεγαλώνοντας παιδιά, δουλεύοντας σκληρά, προχωρώντας στο χρόνο με σθένος, παρά τα τόσα προβλήματα που βιώνουν. Μέσα σε μια καθαρά ανδροκρατούμενη κοινωνία και μέσα στα άπειρα κοινωνικά ταμπού, που τις ήθελαν δέσμιες της γνώμης του συγγενικού κύκλου ή και της γειτονιάς. Η συγγραφέας λοιπόν τονίζει τις αξίες της Ηπειρώτισσας γυναίκας, μάνας, αδερφής, κόρης, συζύγου, πεθεράς, προσδίδοντας στον κάθε χαρακτήρα σοβαρότητα κι αξιοπρέπεια. Ακόμα κι όταν κάποια ηρωίδα ξεπερνάει τα όρια της λογικής, όπως η μοχθηρή Μπεντζέχρω, η συγγραφέας εξηγεί πως πίσω από κάθε συμπεριφορά κρύβεται ο πόνος και τα απωθημένα. Κρύβονται μυστικά που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα και τον κάνουν να παραστρατίσει. Η συγχώρεση όμως έρχεται να δώσει λύσεις και να απαλύνει τις πληγές. 

Ίσως το πιο σημαντικό επίτευγμα αυτής της συλλογής είναι η ίδια η γλώσσα της αφήγησης. Είναι εντυπωσιακό πως η Χαρούλα Βερίγου – Μπάντιου, αν και με καταγωγή από την Κρήτη, χρησιμοποιεί  με άριστο τρόπο το τοπικό ιδίωμα της Ηπείρου, κάνοντας τη διήγηση περισσότερο ζωντανή και μοναδική. Η δε περιγραφή του συνόλου της κοινωνικής ζωής, που περιλαμβάνει τα ήθη, τα έθιμα, την ορεινή εργασία, το νοικοκυριό, τις προλήψεις και τις ανθρώπινες σχέσεις, γενικότερα, είναι τόσο καλά προσεγμένη και ενημερωμένη, που μετατρέπει το βιβλίο σε ένα  πλουσιότατο τεκμήριο λαογραφίας. Χωρίς να στερείται βεβαίως τον όμορφο λογοτεχνικό λόγο, με τις παρενθέσεις, τις μεταφορές, με την δημιουργία ωραίων εικόνων από τη ζωή της υπαίθρου. 

Ένα μεγάλο μπράβο στη συγγραφέα, για τη δύσκολη εργασία που έφερε εις πέρας αλλά και για την τόλμη της να αναπαραστήσει μια κοινωνία που σταδιακά χάνεται μέσα στη δίνη της σύγχρονης εποχής. Θεωρώ πως αυτό το βιβλίο αποτελεί ένα ιδιαίτερο αφιέρωμα αγάπης της Χαρούλας Βερίγου – Μπάντιου προς τις άξιες σεβασμού “Γυναίκες Ηπειρώτισσες”, που έγραφε κι ο αείμνηστος στιχουργός, Πυθαγόρας αλλά και κατ’ επέκταση προς τις γυναίκες όλου του κόσμου. 

Αλέξανδρος Ακριτίδης, συγγραφέας 

Σελίδα του βιβλίου: http://www.filntisi.gr/Books/oi_alles_na..html