Διηγήματα - Εκδόσεις Σμυρνιωτάκης

Το «Κόκκινο του αιματίτη» είναι μια πολυπρισματική συλλογή διηγημάτων με την έννοια ότι θεματικά, αναμειγνύει εποχές, παραδόσεις, αληθινά συμβάντα και προβλήματα του σύγχρονου βίου μας κι έπειτα τα διαθλά στη σκέψη του αναγνώστη. Το θετικό κατ’ αρχάς σ’ αυτό το βιβλίο είναι ότι η Μαρία Ζαβιανέλη προέρχεται από το χώρο της ποίησης. Γεγονός που προσδίδει στη γραφή της ιδιαίτερο χρωματισμό, ρυθμό και πλαστικότητα. Πράγματι σαν γλύπτρια της κλασικής περιόδου αφουγκράζεται το περιβάλλον της και το μετουσιώνει σε ένα εκλεπτυσμένο έργο τέχνης. Χωρίς υπερβολές, χωρίς ίχνος πλατειασμού, χωρίς περιττές φιοριτούρες. 

Τι μπορεί να βρει λοιπόν ο αναγνώστης μέσα σε αυτά τα διηγήματα; 

Η συγγραφέας δείχνει αγάπη για τον τόπο της, την Κρήτη, αλλά βλέπει με προβληματισμό και κριτική ματιά την αιματοβαμμένη παράδοση της βεντέτας. Συγκινείται από την όμορφη Σμύρνη και όλα όσα χάθηκαν μαζί της, ξεκαθαρίζοντας όμως πως όσο όμορφη κι αν είναι η ζωή, δεν είναι παραμύθι. Εμπνέεται από ένα έγκλημα πάθους, καταφέρνοντας με περίτεχνο τρόπο να συνδέσει το βαθύ κόκκινο χρώμα του αιματίτη, και με τη χαρά και με το θάνατο. Πονάει για τα μοιραία λάθη της κοινωνίας μας, ζωντανά αποστήματα, που δυστυχώς αντί να μειώνονται πολλαπλασιάζονται. Παιδική εκμετάλλευση, εμπόριο λευκής σαρκός, εγκατάλειψη ηλικιωμένων από τα ίδια τους τα παιδιά. Άνθρωποι δυστυχισμένοι που αναζητούν ρανίδες χαράς και τίποτε παραπάνω. Ένα καινούργιο ρουχαλάκι, ένα χαμόγελο από το εγγονάκι, μια αγνή ευωδιά από τα τριαντάφυλλα… 

Θα σταθώ ιδιαίτερα ωστόσο σε ένα διήγημα, τόσο δυνατό όσο και επίκαιρο. Δυο φίλοι, ένας Έλληνας και ένας Γερμανός κάνουν τον απολογισμό της ζωής τους. Ο ένας θύμα της Γερμανικής εισβολής του 40΄ και ο άλλος απόγονος ενός «θύτη». Πληγές χρόνια ανοιχτές, αλλά που δεν σηκώνουν τείχη μίσους γύρω τους. Μεγαλείο ψυχής και ανωτερότητα. Το είδα και με τα μάτια μου όταν επισκέφτηκα το Μάλεμε. Γερμανοί στρατιώτες ηλικίας από 16 έως 20 ετών. Ανώριμα παιδιά που εκτελούσαν εντολές και έπεσαν για τα ανόητα πιστεύω κάποιων ανεγκέφαλων. Απ’ την άλλη όμως, γερμανικές θηριωδίες σε όλη την Ελλάδα έσπειραν τον πόνο και την καταστροφή. Η συγγραφέας δίνει ένα έντονο αντιπολεμικό μήνυμα, κάνοντας ίσως ηθελημένα έναν επίκαιρο συνειρμό. Η φτωχή μεταπολεμική Ελλάδα έστελνε τα παιδιά της στη Γερμανία για δουλειά και σήμερα η ιστορία δυστυχώς επαναλαμβάνεται. Γιατί και πάλι η Γερμανία γίνεται προορισμός για χιλιάδες άνεργα ελληνόπουλα. 

Θέλω να συγχαρώ τη Μαρία Ζαβιανέλη όχι μόνο γιατί μου πρόσφερε ένα υπέροχο ταξίδι στον πλούσιο λογοτεχνικό της κόσμο αλλά και γιατί ήταν όλα τόσο ζωντανά που είχα την εντύπωση πως τα έβλεπα μπροστά μου! Εύχομαι ειλικρινά το «Κόκκινο του αιματίτη»  να μπει σε άπειρες αγκαλιές ώστε να γνωρίσουν κι άλλοι άνθρωποι την όμορφη γραφή της.

Αλέξανδρος Ακριτίδης 

Συγγραφέας - Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών