Ταξίδια Ψυχής

Δημήτρης Κολιδάκης

Με αφορμή το βιβλίο του «Ο ψίθυρος είναι ένα ατέλειωτο μυστικό»

(Εκδόσεις Άπαρσις)

Από την Λέμυ Μανίκα 

Πτυχιούχο Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών 

Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας 

Ποια στοιχεία ενός συγγραφέα τον κάνουν ξεχωριστό για σας; 

Όταν στο πόνημά του υπάρχει οικείο ύφος, ζωντάνια, παραστατικότητα σαφήνεια, επάρκεια στοιχείων, τεκμηρίωση ιδεών και θέσεων, πρόθεση αποκάλυψη της αλήθειας, επίκληση στο συναίσθημα και συναισθηματισμός χρωματισμός χωρίς υπερβολές και ασφαλώς σεβασμό στο ήθος και στις αξίες του αναγνώστη.

Πως ανακαλύψατε το ταλέντο σας στη συγγραφή; Υπήρχε κάποιος που σας παρότρυνε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή; 

Η συγγραφή σε οποιαδήποτε μορφή της είναι μία μοναχική και προσωπική ενασχόληση και το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι να εκφραστείς, γιατί μόνο αυτό αισθάνεσαι εκείνη τη στιγμή. Να περιγράψεις και να μοιραστείς το συναίσθημα που βγαίνει από την έκρηξη της ψυχής ή που αναζητά δρόμο να ξεχυθεί όπως το ξέσπασμα του ηφαιστείου με τη λάβα, αδιάφορα αν η (εκ)ρέουσα περιγραφή απεικονίζει μια συνταρακτική κατάσταση ή την αρμονική ηρεμία της φύσης. Το συναίσθημα όμως της αναγκαιότητας της έκφρασης παραμένει δυνατό, ορμητικό μα όχι απαραίτητο και τρικυμιώδες. Επομένως η συγγραφή δεν μου αποκαλύφτηκε, κάτω από αυτή την έννοια, σαν ταλέντο. Αποτύπωση εικόνων του  εσωτερικού κόσμου αποτύπωσα και συνεχίζω, όταν αυτό μου είναι επιτρεπτό, να  εκθέτω και το ευχάριστο είναι ότι υπάρχει αποδοχή στον τρόπο της αποτύπωσης αυτής. Αυτό, θεωρώ, παρότρυνση και είναι μια όμορφη και απέραντα αισθαντική αίσθηση. 

Από όσο γνωρίζουμε, έχετε ασχοληθεί και με την ποίηση. Ποιο είναι το λογοτεχνικό είδος που σας εκφράζει περισσότερο;

Το πεζογράφημα. Το ταξίδι αυτό του λόγου που έχει σημείο εκκίνησης, διαγράφει μια πορεία ζωής –ανεξαρτήτου διάρκειας- και καταλήγει κάπου συγκεκριμένα. Αυτό το ταξίδι που διδάσκει τον συγγραφέα και τον αναγνώστη. Εκεί όπου δάσκαλος ή μαθητής, καθοδηγητής ή οδοιπόρος γίνονται, σαν έννοιες, κυριολεκτικά ταυτόσημες ανακαλύπτοντας και αναβιώνοντας σε διαφορετικούς χρόνους, συγγραφής και ανάγνωσης, άλλους κόσμους και πτυχές ζωής που προσδίδουν συγκινήσεις τής ό,ποιας μορφής. Ακόμη πιο συγκεκριμένα με εκφράζει το διήγημα. Θεωρώ ότι είναι ένα είδος μαγευτικό γιατί σε ορισμένο περιγραφικό χρόνο αποτυπώνει εικόνες που μπορεί και πρέπει να περικλείουν δυνατά συναισθήματα, ιδιαίτερα στο επιλογικό κλείσιμό του. 

Πως νιώθετε όταν κρατάτε το βιβλίο σας ολοκληρωμένο και τυπωμένο στα χέρια σας; 

Νιώθω όπως ο γονιός που συνοδεύει το παιδί του στην εκκλησία για να παντρευτεί. Όλα εκείνα τα συναισθήματα που δημιουργούνται εκείνη τη στιγμή ή που μπορεί κάποιος να τα φανταστεί. Δημιουργείται αυτόματα μια αναδρομή στη διάρκεια της συγγραφής, στη προσπάθεια ανίχνευσης στοιχείων, στη κουραστική περίοδο των διορθώσεων, στη τόσο σημαντική στιγμή της δημιουργίας του εξωφύλλου και τέλος έρχεται το καμάρωμα της προσωπικής σου δημιουργίας. Το «καμάρωμα» που από μόνο του πυροδοτεί την έξαρση της συγκίνησης, της τρυφερότητας, του θαυμασμού. Κορυφαία συναισθήματα! 

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσή σας για αυτό το μυθιστόρημα; 

Οι φάσεις τής ζωής κάποιου απλού ανθρώπου, τα στιγμιότυπα της καθημερινότητας, ο διπλανός μου και ο απέναντι μου στο μετρό, ο γείτονας μου και ο συνάδελφός μου, η ζωή των άλλων και οι κλεφτές ματιές μέσα από τα ανοιχτά παράθυρα στον απογευματινό καλοκαιρινό περίπατο, κάποια ολιγοήμερη παραμονή μου στην επαρχία, μα και ο αβάσταχτος πόνος στην απώλεια αγαπημένων προσώπων που αυτόματα γεννά την ελπίδα –πως άραγε είναι δυνατόν!- της επανόδου και της συνάντησής τους ακόμη και μέσα σε μία απόκοσμη και απόκρυφη στιγμή. Όλα αυτά μπήκανε στο μίξερ τής εν μέρει μυθιστορίας, με αποτέλεσμα τον «Ψίθυρο». 

Πως επιλέξατε τον τίτλο του βιβλίου; Η λέξη “ψίθυρος” είναι κάτι το συμβολικό; 

«Συμβολικό» δεν θα το έλεγα. Απλά «δυνατό». Ο ψίθυρος από μόνος του είναι μια ήπια μορφή του προφορικού λόγου λόγω έντασης η οποία προσδίδει τρυφερότητα, καθησυχασμό, ικεσία μα και στον αντίποδα μπορεί να περικλείει μάλωμα ή παραπομπή σε διαφορετικό χρόνο από τον παρόντα με «σκληρούς» υπαινιγμούς (π.χ. θυμάμαι τη μητέρα μου που μου έλεγε όταν ήμουν μικρός για κάποια αταξία «όταν θα πάμε σπίτι θα σου δείξω εγώ»). Επομένως, ένα τέτοιο βιβλίο ήπιας ροής αλλά δυνατών συγκινήσεων δεν θα μπορούσε παρά η λέξη «ψίθυρος» να είναι το βασικό συνθετικό του τίτλου του. 

Ποιος ήταν ο πρώτος αναγνώστης που του εμπιστευτήκατε το έργο σας και γιατί; 

Ο πρώτος αναγνώστης που κρατάει ολοκληρωμένο πλέον το πόνημα είναι ο  εκδότης μου. Αυτός θα διαθέσει χρόνο όχι απλώς για να το διαβάσει, αλλά και για να κάνει τις ό,ποιες παρατηρήσεις αντικειμενικά, χωρίς συναισθηματισμούς συγγένειας ή φιλίας. Κάποια μικρά αποσπάσματα, δύο ή τριών προτάσεων, κάποιες φορές κατά την διάρκεια της συγγραφής, τα αναφέρω στο blog μου, δεχόμενος τις ό,ποιες κριτικές, την ό,ποια ή μη αποδοχή. Και αυτό με οδηγεί σε διορθώσεις ακόμα και σε τυχόν αλλαγή πλεύσης ή σε ενθάρρυνση ότι η συγγραφή βρίσκεται σε καλό δρόμο. 

Ο κεντρικός ήρωας, ο Σταμάτης, αντιπροσωπεύει για σας ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών του σύγχρονου κόσμου; 

Ποιας εποχής και ποιου κόσμου; Ας μη παραβλέπουμε ότι η ζωή αλλάζει εν ριπή οφθαλμού και τα σημερινά δρώμενα διαφοροποιούν την παρούσα γενιά και σηματοδοτούν επιπλέον αλλαγές και στην επόμενη. «Χτίζονται» άλλοι χαρακτήρες, πιο τεχνοκρατικοί αλλά και πιο… «φευγάτοι». Ο Σταμάτης είναι ένας νέος άνδρας με αρχές, με αισθήματα, με δυνατά «πιστεύω», με αξίες, εργατικός, με στόχους και όνειρα, τόσο στη προσωπική όσο και στην επαγγελματική του ζωή. Αντιστρέφω λοιπόν την ερώτηση και ρωτώ: «Μπορεί ο Σταμάτης να είναι ο αντιπροσωπευτικός άνδρας της σύγχρονης εποχής;». Θα χαιρόμουν ιδιαίτερα, πιστέψτε με, εάν η απάντηση είναι «ναι»! Πάντως κάποια στιγμή ήταν και μάλλον στην εποχή της συγγραφής του «Ψίθυρου». 

Ξεκινώντας τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είχατε εξ’ αρχής στο μυαλό σας την εξέλιξη και το τέλος της ιστορίας αυτής ή προέκυψε η πλοκή γράφοντας; 

Την συγγραφή κάθε βιβλίου την ξεκινάω, πάντα, από το δεύτερο κεφάλαιο. Και αυτό γιατί η αρχή με δυσκολεύει αφάνταστα. Δημιουργώ με τη φαντασία ένα περιβάλλον δράσης, εκκίνησης, φαντάζομαι τον πρωταγωνιστή φυσιογνωμικά καθώς και τα βασικά χαρακτηριστικά του χαρακτήρα του και ξεκινάμε μαζί τη… δική του ζωή. Και αφού είναι δική του η ζωή, αυτός με οδηγεί, βήμα-βήμα, κεφάλαιο-κεφάλαιο στα δικά του προβλήματα, στις δικές του γωνιές και αυτός δημιουργεί τις προδιαγραφές του δικού του τέλους. Σπάνια μου δίνεται η… πολυτέλεια να ορίσω εγώ το τέλος. Αυτό συνήθως συμβαίνει στα διηγήματα και το κάνω ξαφνικά, βιαστικά για να μην υπάρχει χρόνος αντίδρασης του. Αυτό έγινε και στον «Ψίθυρο». Η εξέλιξη και η πλοκή αυτής της ιστορίας υφαινόταν σε κάθε κεφάλαιο. Τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα του κάθε κεφαλαίου μου αποκάλυπταν την άγνωστη, μέχρι τότε, δική τους ζωή, Στο τέλος όμως «έπιασα» εξαπίνης τον Σταμάτη καθώς και αρκετά πρόσωπα του έργου! 

Η αμεσότητα του λόγου σας φέρνει τον αναγνώστη πολύ κοντά στους ήρωές σας. Αυτός είναι ένας από τους αρχικούς σας στόχους ως προς τη συγγραφή ενός βιβλίου; 

Σωστά. Πως αλλιώς ο αναγνώστης θα αγαπήσει τους ήρωες, τα πρόσωπα; Πως θα γνωρίσει τους φίλους και τους συγγενείς τους; Η σύσταση καθώς και η πρόσκληση σε οποιαδήποτε κατάσταση υπαγορεύουν αμεσότητα,. Τα μηνύματα πρέπει να εκφράζονται ξεκάθαρα χωρίς υπαινιγμούς. Η συγγραφή δεν είναι ποίηση και ο αναγνώστης δεν μπορεί να προσπαθεί συνέχεια να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από κάθε λέξη. Οι σελίδες είναι πολλές και το τέλος του ταξιδιού στη ξένη ζωή θα πρέπει να τον βρει ξεκούραστο και να του αφήσει χρόνο για τον αναλογισμό της ανάγνωσης. 

Είναι ένα μυθιστόρημα γεμάτο συναισθήματα! Σας εκφράζει περισσότερο η  επιλογή αυτού του ύφους συγγραφής; 

Το συναίσθημα είναι πηγαίο σε κάθε άνθρωπο και για τον κάθε συγγραφέα αποτελεί το βασικό υλικό γραφής καθώς χωρίς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει οιονδήποτε λογοτεχνικό είδος. Το συναίσθημα βοηθάει τον ρου της συγγραφής, ανοίγει διάπλατα το λεξιλόγιο της ψυχής και βοηθάει σημαντικά στη λεξιπλασία. Κατ’ επέκταση εξελίσσει την ίδια την λογοτεχνία. Αυτά τα συναισθήματα είναι ξεδιπλωμένα στις σελίδες του συγκεκριμένου μυθιστορήματος καθώς και στο όποιο λογοτεχνικό μου πόνημα. Με βοηθάει στην έκφραση και πιστεύω ότι μεταφέρει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και την έντασή της στον αναγνώστη. Δίνει χρώμα και πνοή στα λέξεις. 

Οι άνθρωποι που συναναστρέφεστε στη δουλειά σας ή στο κοινωνικό σας περιβάλλον αποτελούν ερέθισμα για τη σκιαγράφηση των χαρακτήρων των ηρώων σας; 

Ο συγγραφέας συνήθως περιγράφει πρόσωπα και γεγονότα που έχει ζήσει. Και πρέπει αυτό να συμβαίνει. Όντως, γνώριμα πρόσωπα είναι πολλές φορές κάποιοι ήρωες αλλά με διαφορετικό όνομα και εμφάνιση, διανθισμένοι με κάποια άλλα χαρακτηριστικά, ούτως ώστε να μην αναγνωρίζονται αλλά απλά ο αναγνώστης να θεωρεί ότι βλέπει στο βάθος χαρακτηριστικά του δικού του εαυτού ή διακρίνει κάποιον από το γνώριμο περιβάλλον του. Και αυτό συμβαίνει γιατί όλοι έχουμε μεταξύ μας κάποια κοινά στοιχεία. 

Ποια είναι τα πιο συχνά σχόλια που σας κάνουν οι αναγνώστες σας; Έχουν διακρίνει κάτι συγκεκριμένο στην γραφή σας; 

Ταυτίζονται με κάποιο από τα πρόσωπα που αναφέρονται στο μυθιστόρημα. Αρκετοί έχουν αναγνωρίσει κάποιον από τους γνωστούς τους ή έχουν ζήσει κάποια παρόμοια ιστορία με αυτή της μυθοπλασίας. Και πραγματικά αυτό με εκπλήσσει ευχάριστα. Αυτό σημαίνει ότι το έργο έχει πετύχει απολύτως το σκοπό του που είναι το... άγγιγμα της δικής τους ψυχής, της δικής τους ζωής έστω και συμπτωματικά.  Όσο γι’ αυτό που ξεχωρίζουν στη γραφή είναι αυτά όλα που προαναφέρθηκαν. Η αμεσότητα, ο συναισθηματισμός και οι πλούσιοι διάλογοι. Εξ’ άλλου η «οικογενειακή λογοτεχνία» είναι το είδος που δίνει βήμα σε όλα τα πρόσωπα με πλούσιους διαλόγους, περιορίζοντας τις ατέρμονες περιγραφές περιπάτων και περιβάλλοντος και εμμένοντας στα χαρακτηριστικά, στα συναισθήματα και στις αξίες των αναφερομένων προσώπων. 

Ετοιμάζετε κάτι νέο συγγραφικά αυτό το διάστημα; 

Έχει ετοιμαστεί μια συλλογή διηγημάτων τα οποία έχουν διακριθεί σε έγκριτους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς καθώς και μία μικρή ποιητική συλλογή με βραβευμένα ποιήματα. Ελπίζω να τα δούμε στις προθήκες μέσα στον επόμενο χρόνο. 

Σας ευχαριστούμε πολύ για την αγνή κατάθεση ψυχής! 

Εγώ σας ευχαριστώ «από καρδιάς» που μου δώσατε την ευκαιρία να παρουσιάσω όχι μόνο το μυθιστόρημά μου « Ο Ψίθυρος είναι ένα ατέλειωτο μυστικό…» από τις εκδόσεις “Άπαρσις” αλλά και να σας αναφέρω τις θέσεις και τις απόψεις μου σχετικά με τον τρόπο γραφής μου. 

Βιογραφικό 

Ο Δημήτρης Κολιδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα με καταβολές από την Σμύρνη της Μικράς Ασίας. Σπούδασε Ναυπηγική και Διοίκηση Επιχειρήσεων, ενώ στη συνέχεια μελέτησε Ελληνικό Πολιτισμό μέσω του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. 

Στο χώρο της λογοτεχνίας, είναι τακτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. 

Έχει εκδώσει δύο μυθιστορήματα, («Η λάμψη μιας αλλιώτικης ζωής» και «Ο ψίθυρος είναι ένα ατέλειωτο μυστικό»/εκδόσεις Άπαρσις), ενώ το υπό έκδοση τρίτο βιβλίο του αποτελείται από δώδεκα  διηγήματα και πέντε ποιήματα, τα οποία έχουν διακριθεί σε έγκριτους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. 

Έργα και αποσπάσματα πονημάτων του, εκδοθέντων ή μη, έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά, εφημερίδες, σε ιστοσελίδες πολιτισμικού περιεχομένου και σε blogs με σχετική θεματογραφία.