«Κατάρες» 
Γιώργος Πολυχρονίδης
Εκδόσεις Φίλντισι

Ο ηθοποιός και συγγραφέας, Γιώργος Πολυχρονίδης, αναφέρει το νέο του βιβλίο ως Μυθιστορία. Σύμφωνα με τις εκδοχές που υπάρχουν, η Μυθιστορία είναι η ελληνική μετάφραση του αγγλικού romance, δηλαδή ένα λογοτεχνικό είδος που το χαρακτηρίζει η ερωτική και περιπετειώδης θεματολογία. Στην χώρα μας τον χρησιμοποίησε ως όρο ο Κοραής το 1791 και αργότερα ο Πρεβελάκης, με την έννοια ωστόσο του ιστορικού μυθιστορήματος. 

Οι «Κατάρες» λοιπόν του Γιώργου Πολυχρονίδη, που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Φίλντισι, είναι ένα μείγμα όλων των παραπάνω. Ένα αφήγημα με ιστορικές παραμέτρους και με έντονο το στοιχείο της Λαογραφίας, με όλα της τα παρακλάδια. Κοινωνική ζωή, θρύλοι, υπερφυσικό, θρησκεία, οικογενειακοί δεσμοί, τοπική παράδοση. Με κεντρικό άξονα την έννοια της “Κατάρας” ο συγγραφές ξεδιπλώνει τις ζωές ενός ολόκληρου γενεαλογικού δέντρου και το πώς αυτές, ενδεχομένως, επηρεάστηκαν από άσχημα λόγια, που βγήκαν κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες. Σύμφωνα με τις αρχές της Ελληνικής Λαογραφίας, οι κατάρες και οι ευχές, ανήκουν στην ίδια ομάδα της προφορικής λογοτεχνίας, η οποία αριθμεί περίπου έντεκα είδη (αινίγματα, παραμύθια, ξόρκια, δημοτικά τραγούδια, παροιμίες κ.ά.). Λέγονται κάτω από έντονη ψυχολογική φόρτιση, ενώ στην σύγχρονη εποχή και σε ορισμένους θρησκευτικούς κύκλους, προσδιορίζονται ως η “εσκεμμένη” μετάδοση της θετικής ή της αρνητικής ενέργειας αντίστοιχα. 

Οι ιστορίες που αφηγείται ο συγγραφέας εκτυλίσσονται στο Μποσνάκιοϊ, ή καλύτερα στη Νέα Βύσσα του Νομού Έβρου. Οι πόλεμοι, η σκληρή ζωή, ο ρόλος της γυναίκας, οι προστριβές, ο κεντρικός ρόλος του “υπερφυσικού” στα ανθρώπινα πράγματα. Η κατάρα, όποτε ξεστομίζεται, επαληθεύεται δραματικά, κάνοντας του πρωταγωνιστές θύματα αλλά και θύτες. Η “καταστροφή” παραφυλάει κάπου εκεί έξω από τα σπίτια των πρωταγωνιστών, περιμένοντας κάποιος να την προκαλέσει. Και όπως στην Αρχαία Τραγωδία, όταν ο άνθρωπος με τον λόγο του και τις πράξεις του προκαλεί τον όλεθρο, στο τέλος πληρώνει και τις συνέπειες. Ακριβώς αυτό που ονόμαζαν οι αρχαίοι τραγωδοί ως “Ύβρις”. Ύβρις για τους ήρωες, που πορεύονται αδικώντας και τυραννώντας τους άλλους, ζώντας με υπεροψία, με αλαζονεία, αψηφώντας κάθε λογική και θεϊκό νόμο. Ύβρις όμως και γι’ αυτούς που, ξεστομίζοντας μια κατάρα, μετατρέπονται σε “μικρούς Θεούς”, οι οποίοι θέλουν να επηρεάσουν τη μοίρα. Για όλους λοιπόν υπάρχει μια τιμωρία, για όλους υπάρχει ή ο θάνατος ή οι ερινύες. 

Η γλώσσα του Γιώργου Πολυχρονίδη είναι λιτή, αλλά δυνατή. Διαθέτει λογοτεχνικότητα και αποδίδεται εξαίσια ο τοπικός προφορικός λόγος, όπου χρειάζεται. Διαθέτει ζωντάνια, έχει την ικανότητα να σχηματοποιεί στο μυαλό μας μέρη και πρόσωπα, έχει τον τρόπο να προκαλεί συναισθήματα. Η μυθοπλασία με την πραγματικότητα μπλέκονται σε ένα κουβάρι, που ενώνει τις δύο έννοιες και τις μετατρέπει σε ένα υπέροχο μείγμα. 

Θεωρώ ότι αυτό το βιβλίο αποτελεί για τον συγγραφέα έναν φόρο τιμής για τον αγαπημένο του τόπο αλλά και για τους προγόνους του. Θέλησε να καταγράψει ιστορίες, που σίγουρα θα τις έσβηναν με τα χρόνια τα γάργαρα νερά του Έβρου. Γιατί όπου κι αν πήγε, όποια πορεία ζωής κι αν επέλεξε, εκεί θα βρίσκονται πάντα οι ρίζες του και τα χώματα που αγκάλιασαν τους δικούς του ανθρώπους. Οι φωνές και οι ψίθυροι των “δύσκολων” χρόνων, που μιλούν για πάθη, για κόπους, για ανθρώπινες αμαρτίες.  Εύχομαι στον Γιώργο Πολυχρονίδη να συνεχίσει να αναμοχλεύει το παρελθόν, γιατί πάντα κρύβει κρίσιμα διδάγματα για το μέλλον…

Αλέξανδρος Ακριτίδης, συγγραφέας