«Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ - Το ταξίδι της Αταλάντας»
Συμώνη Κατραμάδου
Εκδόσεις Ωκεανίδα

Η Συμώνη Κατραμάδου, η οποία κατάγεται από το όμορφο νησί της Μυτιλήνης, υπογράφει το ιστορικό μυθιστόρημα «Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ - Το ταξίδι της Αταλάντας».

Η ζωή για τη δυναμική και ελκυστική αριστοκράτισσα Φοίβη, δεν ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς. Χάνοντας γρήγορα τον νεαρό σύντροφό της, αντιλαμβάνεται πως πρέπει άμεσα να πάρει τη ζωή της στα χέρια της και να ορθοποδήσει. Η πορεία της θα λάβει σχεδόν μυθικές διαστάσεις για τους συντοπίτες της και όχι μόνο. Με το πλοίο που περιήλθε στα χέρια της, την Αταλάντα, η «Βασίλισσα του Αιγαίου» θα καταφέρει να κάνει μια επιτυχημένη καριέρα στο εμπόριο, θα διαπρέψει σε οικονομικά ζητήματα, θα επιτύχει σε τομείς που καμία γυναίκα εκείνης της περιόδου δεν θα τολμούσε να εισέλθει. Αρκεί όμως αυτό στη ζωή; Αρκεί να διαπρέπεις παντού, αλλά να στερείσαι την κινητήριο δύναμη του ανθρώπου, που είναι η αγάπη; Το ταξίδι της Φοίβης λοιπόν αποτελεί κι έναν διαρκή προσωπικό αγώνα, προκειμένου να βρει το ιδανικό ταίρι που θα κατανοήσει σε βάθος τις επιθυμίες της, που θα σεβαστεί τις αποφάσεις της, που θα ακολουθήσει τον “επαναστατικό”, για την περίοδο, τρόπο ζωής της. 

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η υπόθεση του μυθιστορήματος διαδραματίζεται κατά την Αρχαϊκή Περίοδο και περίπου από τα τέλη του 7^ου ως τις αρχές του 6^ου π.Χ. αιώνα. Μια περίοδο που αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα μεταβατικά στάδια στην ιστορία του ελλαδικού χώρου. Είναι το διάστημα κατά το οποίο ο θεσμός της πόλης-κράτους αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά, που το νόμισμα έχει εισβάλλει δυναμικά στο εμπόριο και τις συναλλαγές των ανθρώπων, που συντελείται ο λεγόμενος “δεύτερος” μεγάλος ελληνικός αποικισμός κατά τον οποίο εκατοντάδες Έλληνες από διάφορες περιοχές της Ηπειρωτικής Ελλάδας, της Μικράς Ασίας και των νησιών του Αιγαίου θα αναγκαστούν να αναζητήσουν μια νέα καλύτερη τύχη σε τόπους μακρινούς. Αύξηση του εμπορίου, αναζήτηση νέων κοιτασμάτων, ιδίως σιδήρου, δημογραφική έκρηξη σε συνδυασμό με την έλλειψη καλλιεργήσιμης γης, εφόσον αυτή κατά το μεγαλύτερο ποσοστό άνηκε στην αριστοκρατική κοινωνία. Υπάρχει μια κρίση δηλαδή που αρχίζει να επηρεάζει και την αριστοκρατική τάξη, η οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις διεκδικήσεις των κατώτερων στρωμάτων για ισομοιρία της γης, ενώ η ανάπτυξη του εμπορίου, για πρώτη φορά δημιουργεί έναν κινητό πλούτο στα χέρια ανθρώπων που ασχολούνται με το εμπόριο και τις τέχνες (κεραμική – υαλουργία – μεταλλουργία – γλυπτική). Μέσα σε αυτό το κλίμα, σε πολλές Πόλεις-Κράτη, οικογένειες αριστοκρατών συγκρούονται για την εξουσία, ενώ αυτή είναι η απαρχή, βέβαια σε πρώιμο ακόμα στάδιο, της βαθμιαίας συμμετοχής των φτωχότερων τάξεων στα πολιτειακά όργανα του κράτους. Σταδιακά, κριτήρια, όπως η καταγωγή ή η κατοχή γης, αρχίζουν να μην αποτελούν εμπόδια για τη συμμετοχή του απλού πολίτη στη διακυβέρνηση της πόλης. 

Όλα τα παραπάνω είναι κοινωνικό-πολιτικά στοιχεία που διατρέχουν απ’ άκρη σ’ άκρη τη ραχοκοκαλιά του έργου της Συμώνης Κατραμάδου, εμπλουτισμένα με πολλές άγνωστες λεπτομέρειες που αφορούν την συγκεκριμένη περίοδο. Κοινωνική ζωή, θρησκευτική λατρεία, τρόποι και τόποι εμπορικών συναλλαγών, διατροφή, ένδυση, ήθη και έθιμα. Μάλιστα για να επιτευχθεί με άριστο τρόπο η σύνδεση της ιστορίας με την μυθοπλασία, η συγγραφέας επιλέγει να χρησιμοποιήσει όλα τα “όπλα” που διαθέτει. Και τα σπουδαιότερα από αυτά είναι οι τόσες σπουδαίες προσωπικότητες, που έζησαν, “παράλληλα” με την ηρωίδα της, “Φοίβη”. O Πιττακός ο Μυτιληναίος, οι ποιητές Σαπφώ και Αλκαίος,  ο Θαλής ο Μιλήσιος καθώς και ο μυθοποιός, Αίσωπος. Οι συναντήσεις, οι διάλογοι, οι σκηνές μαζί τους είναι άκρως ευρηματικές και νιώθεις να διαδραματίζονται μπροστά σου σημαντικές εικόνες της Ελληνικής Ιστορίας. Η δε περιγραφή των παραθαλάσσιων πόλεων του νησιωτικού Ελλαδικού χώρου και των παραλίων της Μικράς Ασίας είναι έξοχη. 

Σαφώς και δεν μπορούμε να ξέρουμε με βεβαιότητα την ακριβή θέση της γυναίκας εκείνη την περίοδο. Σε γενικές γραμμές ωστόσο γνωρίζουμε ότι η γυναίκα δεν είχε δικαίωμα ανάμειξης στην πολιτική ζωή, δεν είχε δικαίωμα υπογραφής συμβολαίων, δεν κληρονομούσε καμία περιουσία σε περίπτωση απώλειας συζύγου και συνεπώς δεν κατείχε ούτε ακίνητη αλλά ούτε και κινητή περιουσία. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, για την διαμόρφωση αυτών των αντιλήψεων, υπήρξαν ενδεχομένως επιρροές από τους λαούς της Ανατολής και ιδίως από τους Πέρσες. Γνωστή άλλωστε η φράση του Αριστοτέλη ότι «Η σιωπή δίνει ομορφιά και χάρη στη γυναίκα» ή οι απόψεις του Ξενοφώντα ότι η γυναίκα έχει ένα ρόλο, να είναι καλή σύζυγος και νοικοκυρά. Συνεπώς γιατί ρίσκαρε η Συμώνη Κατραμάδου να δώσει τόσες ελευθερίες στην ηρωίδα της; Γιατί δημιούργησε μια “μυθοπλαστική επανάσταση” σε μια περίοδο που στις περισσότερες περιοχές, πλην της Σπάρτης ενδεχομένως, η γυναίκα θεωρούταν ως ένα ον με μειωμένες πνευματικές ικανότητες σε σχέση με τον άνδρα; Η ίδια λοιπόν στην εισαγωγής της μάς μιλάει για έναν δικό της “πειραματισμό” με βάση τα αμυδρά στοιχεία που μας μεταφέρει η Σαπφώ. Για μια δική της εκδοχή εκείνης της, εν πολλοίς, άγνωστης περιόδου, που η σημαντική ποιήτρια κατάφερε να επιτύχει στον τομέα της. Άρα η συγγραφέας θέλει να περάσει το μήνυμα ότι πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις στον κανόνα. 

Η γραφή της Συμώνης Κατραμάδου είναι ευκολονόητη και προσιτή για τον κάθε αναγνώστη, ενώ η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο, ώστε να υπάρχει αμεσότητα και να νιώθει απευθείας ο αναγνώστης τα συναισθήματα της ηρωίδας, Φοίβης. Το κείμενο είναι πλούσιο σε καίρια διαχρονικά μηνύματα, για την θέση της γυναίκας στην κοινωνία, την αξία της φιλίας, την βαρύτητα της έννοιας “μητρότητα”, τη σημασία του έρωτα στη ζωή του ανθρώπου. Κι αν πολλές φορές υπερισχύουν στην υπόθεση του βιβλίου τα “ερωτικά” ζητήματα της Φοίβης, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι ήταν μια κοπελίτσα μόλις κοντά στα είκοσί της χρόνια, ηλικία που οι περισσότεροι νέοι αρχίζουν να μαθαίνουν τα μυστικά του ζωογόνου έρωτα, των άγουρων σωμάτων τους, του αχαλίνωτου πάθους. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι αυτή η υπόθεση θα μπορούσε κάλλιστα να διαδραματίζεται σε κάθε περίοδο της Ιστορίας, αλλά και στις μέρες μας. 

Η Συμώνη Κατραμάδου, μέσα από ένα καλογραμμένο και συγκινητικό αφήγημα, αφήνει ένα ολοκληρωμένο γραπτό τεκμήριο για την Ιστορία του τόπου της, την Μυτιλήνη. Ένα έργο που απαιτούσε σκληρή δουλειά, έρευνα και ιστορική τεκμηρίωση, όπου αυτό χρειάστηκε. Συνεπώς, κερδίζει επάξια τα συγχαρητήριά μας.  

Αλέξανδρος Ακριτίδης, συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα στη σελίδα: http://drbekas.wixsite.com/simonek

Η Συμώνη Κατραμάδου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη της Λέσβου. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία/ Γλωσσολογία και Νομικά στο ΕΚΠA. Απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην Υπολογιστική Γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ Αγγλίας και διδακτορικό στη Θεωρητική Γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ. Εργάζεται ως εμπειρογνώμονας σε πολιτιστικά θέματα στο υπουργείο Εξωτερικών και ειδικεύεται στις ευρωπαϊκές εκπαιδευτικές και πολιτιστικές πολιτικές.

Τα τελευταία χρόνια συμμετέχει σε ευρωπαϊκές επιτροπές και οργανισμούς για την ένταξη του πολιτισμού στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ, ενώ προωθεί τη συνεργασία της Ελλάδας με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες για την προβολή του ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού στις τρίτες χώρες. Έχει ζήσει για σπουδές ή/ και εργασία στην Αγγλία, στη Νότια Αφρική και στον Καναδά. 

Στον ελεύθερο χρόνο της ζωγραφίζει, ενώ της αρέσει και η πεζοπορία (έχει περπατήσει στις Άλπεις αλλά και στις σαβάνες της Ν. Αφρικής), το χειμερινό σκι, η ιστιοπλοΐα και οι καταδύσεις. Έχει ταξιδέψει σε πολλά μέρη της γης και θα ήθελε να δει ακόμη περισσότερα. Πάντα όμως επιστρέφει στη βάση της, την Ελλάδα, και την αγαπημένη της πατρίδα, τη Μυτιλήνη.