Κάτω από το έμπειρο βλέμμα της Χαράς Ανδρεΐδου, τέσσερις νέες συγγραφείς κλήθηκαν να εκφραστούν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο, να επιστρατεύσουν τη φαντασία και τις ικανότητές τους και να δημιουργήσουν τα δικά τους λογοτεχνικά κείμενα. Οι μαθήτριες λοιπόν - ας μου επιτραπεί η έκφραση - Μάρθα Αραβίδου, Κυριακή Βέλκου, Φωτεινή Μπάπκα και Ιωάννα Ρούσσου έπλασαν μια ιστορία, η οποία έχει ως κύριο μοτίβο το παραμύθι της Χιονάτης. 

Το βιβλίο που προέκυψε ονομάζεται «4 Διηγήματα για μια αλλιώτικη Χιονάτη…» 

Αν και η αρχική σκέψη του σχολιαστή, είναι ότι πρόκειται για μια κλασική περίπτωση διακειμενικότητας, μπορώ να ομολογήσω με κάθε ειλικρίνεια ότι και οι τέσσερις κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια ώστε να αποδεσμευτούν όσο περισσότερο μπορούσαν από το παραμύθι και να δημιουργήσουν δικούς τους ξεχωριστούς κόσμους. Πριν από κάθε ιστορία, η συγγραφέας και καθοδηγήτρια του εργαστηρίου Δημιουργικής Γραπτής έκφρασης, Χαρά Ανδρεΐδου, παραθέτει τις βασικές πληροφορίες για τη ζωή και τον χαρακτήρα της εκάστοτε Χιονάτης. Έτσι δίνει το έναυσμα προς την κάθε μαθητευόμενη συγγραφέα να δημιουργήσει τη δική της ανεξάρτητη ιστορία με βάση τις οδηγίες της. 

Η Μάρθα Αραβίδου μας προσφέρει μια τραγελαφική ιστορία, βγαλμένη μέσα από την άσχημη ελληνική πραγματικότητα των μπουζουκιών, του νεοπλουτισμού, των διαλυμένων οικογενειών. Θύμα η κόρη Αγνή, που ως άλλη Χιονάτη καλείται να αντιμετωπίσει την μητριά Πέγκυ, που έχει έρθει ως πυροτέχνημα στη ζωή της και προσπαθεί να την διαλύσει. Το βασικό μήνυμα που θέλει να περάσει η συγγραφέας είναι πως πίσω από λαμπερά σπίτια, πίσω από στοίβες χαρτονομισμάτων και από "χλιδάτες" ζωές, κρύβονται ανθρώπινα δράματα. Παιδιά που μεγαλώνουν στον αυτόματο πιλότο, παιδιά με αδιάφορους γονείς, που αποζητούν λίγη αγάπη και προσοχή. Η εμφάνιση των επτά αγνώστων ηλικιωμένων ή, αν θέλετε, των επτά νάνων του παραμυθιού, βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Οι μη συγγενείς για άλλη μια φορά παίρνουν τον ρόλο του κηδεμόνα και δίνουν λύσεις. Η συγγραφέας τονίζει πως πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα κατά μέτωπο και πως η φυγή δεν είναι η ορθή οδός. Με γλώσσα ζωντανή και με άφθονο χιούμορ, καταφέρνει να καθηλώσει τον αναγνώστη αλλά και να τον προβληματίσει.  

Η Κική Βέλκου γράφει για μια ονειροπόλα ηρωίδα που, δυστυχώς, οι καταστάσεις την έχουν οδηγήσει σε μια παθητική στάση ζωής. Κι εδώ υπάρχει το μοτίβο της κακιάς μητριάς, των επτά φίλων, του καθρέπτη - βασικού αξεσουάρ της σκληρής μητριάς. Η Κική Βέλκου, προσπαθώντας κι εκείνη να αποδεσμευτεί από τους γνωστούς δρόμους, σχηματίζει ένα αστυνομικό θρίλερ, με σασπένς, με ερωτικά συμπλέγματα, με αλήθειες και ψέματα. Τονίζει τα λάθη του κοινωνικού ρατσισμού, ιδιαίτερα όταν αυτά απορρέουν από την εξωτερική εμφάνιση ή από τις σεξουαλικές προτιμήσεις. Η ηρωίδα της, Κάλι, αναζητά θαλπωρή και δικαίωση, για μια ζωή που δεν την έζησε όπως έπρεπε. Για τα πολύτιμα χρόνια που διανύθηκαν,  χωρίς συμπαράσταση και αγάπη. Κι εδώ τονίζεται η σημασία της φιλίας, ενώ ξένοι άνθρωποι παίρνουν σοβαρούς υποστηρικτικούς ρόλους που έπρεπε να πάρουν άλλοι στη ζωή της ηρωίδας. Κείμενο γρήγορο με διαρκείς εναλλαγές σκηνών και καλή σκηνοθετική ικανότητα. 

Η Φωτεινή Μπάπκα έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να εκφράζεται. Έχει δημιουργήσει, ένα άρτιο «λογοτεχνικό κείμενο», με όλη τη σημασία της λέξης. Πλούσιες περιγραφές, ωραίοι συνειρμοί, γραφή που ρέει αβίαστα και χωρίς άγχος. Χρησιμοποιώντας σωστά τις διαθέσιμες τεχνικές, όπως οι παρενθέσεις και τα flash back, ανεξαρτητοποιείται, θα λέγαμε, αρκετά από το παραμύθι της Χιονάτης. Εδώ πρωταγωνιστεί ο κακός εαυτός που δεν κάνει τις σωστές επιλογές. Η ηρωίδα της ιστορίας έμαθε να καταπιέζει τα δικά της “θέλω” και ν’ ακολουθεί πιστά τα θέλω των άλλων. Και βέβαια όλα αυτά κάποια στιγμή θα επιφέρουν αρνητικά αποτελέσματα. Θα μπορέσει άραγε να αλλάξει στάση ζωής; Θα μπορέσει το πεπρωμένο να της προσφέρει επιτέλους όλα όσα της έχει στερήσει; Σ’ αυτό το διήγημα δεν υπάρχει μητριά, αλλά ούτε και εφτά άγνωστοι ή γνωστοί που θα παρέμβουν. Εδώ υπάρχει μια δυνατή φίλη, πραγματικός φάρος μέσα στην απελπισία της θαλασσοταραχής. Μια φίλη που θα της δείξει ότι πάντα κοντά στην λύπη υπάρχει και η χαρά. Κοντά στην απογοήτευση η ελπίδα. Κοντά στο τέλος μια νέα αρχή. 

Το τελευταίο διήγημα της Ιωάννας Ρούσσου έχει επίσης τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα. Σ’ αυτήν την ιστορία το φαρμάκι χύνεται ακόμα και από τον ίδιο τον πατέρα, υποχείριο μιας αδίστακτης μητριάς. Πλούσιος λόγος αλλά και αφαιρετισμός ταυτόχρονα για πράγματα που εννοούνται και δεν χρειάζεται πάντα να τα περιγράφεις. Η δύναμη της φιλίας πρωταγωνιστεί αλλά και η αγάπη μιας γιαγιάς που κρύβει μυστικά μα και πολλές ενοχές. Σ’ αυτό όμως το διήγημα θίγονται κι άλλα ζητήματα, όπως ο κοινωνικός διχασμός βάσει καταγωγών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων. Γίνεται κριτική στους θρησκόληπτους, ενώ ο αναγνώστης κυριολεκτικά συμπονά τη νεαρή ηρωίδα στην προσπάθειά της να βρει ένα σωσίβιο για να πιαστεί, όντας θύμα απαξίωσης από την οικογένειά της. Η συγγραφέας παραθέτει στο τέλος τα δικά της διαχρονικά μηνύματα, που είναι η δύναμη της συγχώρεσης, η σημασία του υγιούς διαλόγου, η επιλογή να μην αφήνουμε τον χρόνο αδρανή, αλλά να παλεύουμε για να αποκαταστήσουμε τις ισορροπίες μεταξύ μας. Άραγε η Χιονάτη της Ιωάννας Ρούσσου πέτυχε τον σκοπό της να γίνει αποδεκτή; Βρήκε την αγάπη και την θαλπωρή που της έλλειπε; 

Εύχομαι στην Μάρθα Αραβίδου, την Κυριακή Βέλκου, την Φωτεινή Μπάπκα και την Ιωάννα Ρούσσου να συνεχίσουν με ζήλο να συγγράφουν, διότι είναι ολοφάνερο ότι θα μας προσφέρουν επίσης αξιόλογα έργα στο μέλλον, ίσως και σε μεγαλύτερες φόρμες. Τα συγχαρητήριά μου και στην πολύπειρη συγγραφέα Χαρά Ανδρεΐδου, που μέσω του Εργαστηρίου Δημιουργικής Γραπτής Έκφρασης που έχει φτιάξει, μεταδίδει γνώση και χαρά, σε ανθρώπους που αγαπούν τη λογοτεχνία.

Αλέξανδρος Ακριτίδης, συγγραφέας