«Ένας μπαμπάς στο σιδερένιο κλουβί»
Δήμητρα Σωκράτους
Με τη μερική επιχορήγηση του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου
 - Πρόγραμμα "Πρωτοβουλίες Νέων"   

Το νέο βιβλίο της Δήμητρας Σωκράτους, «Ένας μπαμπάς στο σιδερένιο κλουβί», περιγράφει επιγραμματικά την ιστορία ενός κοριτσιού, της Δανάης, ο πατέρας της οποίας είναι έγκλειστος σε κάποιο σωφρονιστικό ίδρυμα. Η βασική επιδίωξη της συγγραφέως είναι να μεταδώσει στους αναγνώστες της όλη την ψυχοσύνθεση ενός παιδιού με έγκλειστο γονέα αλλά και να αναδείξει όλα τα προβλήματα που μπορεί να επιφέρει στο παιδί μια τέτοια κατάσταση. Προβλήματα που αναδύονται εντός της οικείας του αλλά και στον εξωτερικό κοινωνικό περίγυρο. 

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η συγγραφέας περιγράφει ένα σπίτι όπου η μητέρα πασχίζει για μια κανονικότητα στην καθημερινότητά της. Μια γραμμική πορεία στις συνήθειες και τις εργασίες, χωρίς να μεταδίδεται στο παιδί η δική της λύπη και ο θυμός. Εδώ να τονίσουμε ότι η μητέρα, ακολουθώντας την οδό της αλήθειας, λέει στην κόρη της ότι ο πατέρας της ζει κάπου αλλού, μέσα σε ένα σιδερένιο κλουβί, τη στιγμή που ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολλές οικογένειες που λένε στα παιδιά τους για τον γονιό τους ότι πήγε μακρινό ταξίδι, ότι εργάζεται σε άλλες χώρες κτλ. Μια εντελώς λανθασμένη τακτική, κατά τη γνώμη μου, καθώς συχνά η αλήθεια αποκαλύπτεται από ξένους στα παιδιά, με αποτέλεσμα αυτή η εμπειρία να γίνεται ιδιαίτερα τραυματική. 

Θα ακολουθήσει η μη αποδοχή της Δανάης από τα υπόλοιπα παιδιά που ξεκάθαρα είναι κι εκείνα ανέτοιμα από τις οικογένειές τους να αντιμετωπίζουν τέτοιους είδους καταστάσεις. Το παιδί στιγματίζεται και περιθωριοποιείται για κάτι που δεν φταίει, ενώ είναι σύνηθες φαινόμενο, όλη η οικογένεια ενός εγκλείστου να βιώνει τον κοινωνικό αποκλεισμό. Κι έτσι τη Δανάη καταλαμβάνουν αισθήματα όπως η αδικία,  η βαριά θλίψη, ο έντονος θυμός. Άλλωστε και οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι πολλά παιδιά φυλακισμένων έρχονται αντιμέτωπα με έντονα ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα, τα οποία είναι ικανά να δυσχεραίνουν, όχι μόνον την ψυχολογική τους κατάσταση αλλά και την σωματική τους ανάπτυξη. 

Όσον αφορά την αφηγηματική ροή του βιβλίου, έχουμε κι εδώ την χρήση του ονείρου από τη Δήμητρα Σωκράτους, ως βασικό συγγραφικό εργαλείο. Άλλωστε αυτό αποτελούσε από πολύ παλιά μια γνωστή τακτική από τους λογοτέχνες, αρκεί να θυμηθούμε το όνειρο της Ερωφίλης του Γεώργιου Χορτάση, το όνειρο της Αρετούσας στον Ερωτόκριτο ή τα όνειρα της Φραγκογιαννούς στην Φόνισσα του Παπαδιαμάντη. Και φυσικά τι να πούμε για τα Ομηρικά Έπη και την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία όπου το όνειρο ήταν κύριο συστατικό τους. Μέσα λοιπόν από το όνειρο, η Δανάη θα έρθει για πρώτη φορά σε επαφή με το σιδερένιο κλουβί, όπου ζει ο πατέρας της, με τη βοήθεια ενός παπαγάλου, ο οποίος, θα λέγαμε, ότι επίσης ζει σε παρόμοιες συνθήκες εγκλεισμού. Έτσι η Δανάη ετοιμάζεται για την στιγμή που θα έρθει αντιμέτωπη με την πραγματικότητα και θα βρεθεί για πρώτη φορά μέσα στο χώρο όπου κρατείται ο πατέρας της. Πολύ ευφυές και το τρικ του φτερού του πουλιού, που συνδέει ουσιαστικά το όνειρο με την πραγματικότητα. Είναι επίσης γεγονός ότι σε ένα βιβλίο που πραγματεύεται ένα τόσο σοβαρό και κρίσιμο πρόβλημα, αυτό το όνειρο αποτελεί μια ευχάριστη παρένθεση για τους μικρούς αναγνώστες, καθώς τους προσφέρει όμορφες - μη ρεαλιστικές εικόνες, δανεισμένες από το είδος του παραμυθιού, οι οποίες κεντρίζουν τη φαντασία τους. 

Η συγγραφέας έχει την επιθυμία, μέσα από το κείμενό της να μεταδώσει σημαντικά μηνύματα αλλά και να εξηγήσει στα παιδιά τους λόγους του εγκλεισμού. Ο πατέρας της Δανάης εξηγεί με ωραίο τρόπο πως όλοι μας πρέπει στη ζωή μας να ακολουθούμε κανόνες και να μην πορευόμαστε κάνοντας λάθη ή δημιουργώντας προβλήματα στους άλλους. Κι εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, υπάρχουν έγκλειστοι που δεν φέρουν στις πλάτες τους πολύ βαριά κακουργήματα, αλλά ελαφρύτερα αδικήματα που τους οδήγησαν στις φυλακές. Χρέη, απάτες, παράνομες υιοθεσίες, παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας, παράνομη είσοδο στη χώρα, παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων κτλ. 

Η Δανάη πληροφορείται επίσης για τις ασχολίες και την καθημερινότητα του πατέρα της μέσα στην φυλακή αλλά και τους τρόπους που μπορεί να διατηρεί μια ιδανική επικοινωνία μαζί του. Κι έτσι, με τις ζωγραφιές, τα γράμματα και την αστείρευτη αγάπη, η αναμονή και ο πόνος της Δανάης απαλύνονται, ώσπου να επέλθει η επιθυμητή ένωση της οικογένειας. 

Μέσα από το ιδιαίτερα καλογραμμένο και μεστό κείμενο της συγγραφέως, τονίζεται επίσης η σημασία της αποδοχής από όλους μιας τέτοιας κατάστασης αλλά και η δύναμη της συγχώρεσης, όταν η άγνοια οδηγεί τους ανθρώπους σε λάθος ενέργειες. Επιθυμία επίσης της συγγραφέως είναι η ευρύτερη κοινότητα να διαδραματίζει τον δικό της σημαντικό ρόλο και να συμμετέχει στην απάλυνση του πόνου ενός παιδιού με διάφορες ενέργειες και με σωστές συμπεριφορές, ενώ αναδεικνύεται και η σημασία της πραγματικής φιλίας. Ανάλογες ενέργειες οφείλει να κάνει και η πολιτεία προς αυτά τα παιδιά, ενώ στα θετικά βήματα θα αναφέρουμε την έκδοση του παιδικού βιβλίου «Θα συναντηθούμε στ' όνειρο» που εξέδωσε προσφάτως το Ελληνικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, μεταφράζοντάς το από τα Γερμανικά. 

Κλείνοντας θέλω να συγχαρώ και την εικονογράφο,  Ευφροσύνη Μαύρου, η οποία, ακολουθώντας αρμονικά το κείμενο, δημιούργησε έξοχες εικόνες, με ζωντανά χρώματα και  εκφραστικά πρόσωπα.

Αλέξανδρος Ακριτίδης
Συγγραφέας – Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών 

Η Δήμητρα Σωκράτους γεννήθηκε και ζει στην Κύπρο. Αποφοίτησε από το Τμήμα Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου, με δευτερεύον πτυχίο στις Γαλλικές Σπουδές. Έλαβε Μεταπτυχιακό στο Θέατρο στην Εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο του Warwick στην Αγγλία και Μεταπτυχιακό Arts and Culture Management στο Rome Business School στην Ιταλία. Είναι εκπαιδευτικός, θεατροπαιδαγωγός και εκπαιδεύτρια ειρήνης κι ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αποτελεί ενεργό μέλος κι εθελόντρια σε διάφορους κοινωνικοπολιτιστικούς οργανισμούς και ομάδες από το 2001. Είναι Νεαρή Πρέσβειρα της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά στην Κύπρο. Διετέλεσε Συντονίστρια του Εργαστηρίου Νεολαία και Πολιτισμός του ΠΑΦΟΣ 2017 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, όπως και συν-συντονίστρια του Κυπριακού Δικτύου Νεολαίας του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κοινοβουλίου. Έλαβε διάφορα βραβεία και διακρίσεις για το ακαδημαϊκό, κοινωνικοπολιτιστικό και λογοτεχνικό της έργο σε Κύπρο κι Ελλάδα. Σύντομο βίντεο για την εθελοντική κοινωνικοπολιτιστική της δράση αναρτήθηκε στην επίσημη ευρωπαϊκή ιστοσελίδα για το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011. Πέραν των βιβλίων της «Η ΜΑΙΡΗ ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΜΠΙΖΕΛΙ» και «ΕΝΑΣ ΜΠΑΜΠΑΣ ΣΤΟ ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΚΛΟΥΒΙ», εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Αλήθειες, όνειρα κι ειρήνη», η οποία περιλήφθηκε στον κατάλογο επικρατέστερων έργων για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Μικρά Παιδιά 2017, στην Κύπρο. 

Σελίδα στο facebook: https://www.facebook.com/Δήμητρα-Σωκράτους-544835735678866/