Ποίηση - Εκδόσεις Λεξίτυπον

Η πρώτη μου επαφή με την ποίηση της Μαρίνας Αποστόλου, αποτέλεσε μια ευχάριστη εμπειρία. Γιατί, όπως έχω ομολογήσει κατ’ εξακολούθηση, μου αρέσουν οι άνθρωποι που εκφράζονται λιτά και έξυπνα, χωρίς να επιδιώκουν να εντυπωσιάσουν με πομπώδεις εκφράσεις και ακατανόητες λέξεις. Απέριττος είναι επίσης και ο τίτλος της συλλογής, η οποία συστήνεται με τη λέξη «ποίηση». 

Κάποια ποιήματα αναφέρονται στους ποιητές και στο ήθος που οφείλουν αυτοί να έχουν μέσα στο λογοτεχνικό κόσμο. Στην Μαρίνα Αποστόλου δεν αρέσει η έπαρση, δεν την συγκινούν οι μεγάλοι τίτλοι, δεν την αγγίζουν οι δόξες. Για εκείνη, σημασία έχει να ζεις τη στιγμή και να ανακαλύπτεις την ομορφιά μέσα σε απλά καθημερινά πράγματα. Όπως πολύ σωστά υπενθυμίζει, ο ποιητής πρέπει να κρατά πάντα μέσα του τις παιδικές του αξίες και να μην ξεχνάει ποτέ το πώς ξεκίνησε, ασχέτως με το πού έφτασε. Σε γενικές γραμμές ωστόσο θεωρεί ότι η λογοτεχνία στη χώρα μας διανύει μια «μαύρη» περίοδο, εφόσον κυβερνάει η προχειρότητα και η υποκουλτούρα. Μια περίοδος που όλοι έχουν κλείσει τα αυτιά τους στις φωνές των αυθεντικών ποιητών, οι οποίοι εμφανώς έχουν περιθωριοποιηθεί… 

Κατ’ επέκταση, η τραγική κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας, σε συνδυασμό με την  αναμενόμενη αστική πίεση, προκαλούν στην ποιήτρια έντονο προβληματισμό και πόνο. Γιατί, κακά τα ψέματα, ζωή είναι οι εικόνες που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας. Και τι είναι αυτό που βλέπει; Οι έντονες οικονομικές αντιθέσεις, η φίμωση των τολμηρών φωνών, η χειραγώγηση των μαζών, η έλλειψη σημαντικών παρεμβάσεων από θεσμούς, όπως το κράτος και η Εκκλησία, η επικράτηση της παρακμής και της βίας. Πώς λοιπόν θα βρει ο πολίτης το θάρρος ν’ αντιδράσει; Πώς αυτή η κρίση αξιών δεν θα πληγώσει τα τόσα νεανικά όνειρα; Πώς θα πάψουμε, παρόλα τα χτυπήματα, να κυνηγούμε μια ουτοπική – υλιστική ζωή; 

Η Μαρίνα Αποστόλου θεωρεί, και όχι άδικα, πως όλα πηγάζουν από την έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των μικρομεσαίων στρωμάτων, που είναι και τα κυρίως θύματα της κρίσης. Σε ένα υπέροχο ποίημα τονίζει (όπως και ο Ξηλούρης) πως τελικά αντί ν’ αντιδράσουμε απέναντί σ’ εκείνους που πρέπει, κατάφεραν να μας βάλουν να αλληλοφαγωθούμε μεταξύ μας.  

Φαρμάκι από όλους για όλους 

Στα φτωχά σπίτια 

Στις ταπεινές δουλειές… 

Ακόμα και ο άστεγος έχει αηδιάσει από το ψεύτικο ενδιαφέρον και την προσποίηση του κόσμου τούτου, απέναντι στο πρόβλημά του, και τους φωνάζει να τον αφήσουν ήσυχο. Αντιστρέφοντας σαφώς την οπτική γωνία, από εκείνον στους «άλλους», στους οποίους βλέπει κι αυτός τόσα αρνητικά… μα σιωπά. Η ποιήτρια υπονοεί πιθανόν δύο πράγματα. Πρώτον πως συχνά οι άνθρωποι, καθησυχασμένοι στη θαλπωρή τους, δεν αντιλαμβάνονται πως ο κίνδυνος να τα χάσεις όλα, είναι πλέον υπαρκτός για τον καθένα και δεύτερον πως το ζητούμενο δεν είναι η ελεημοσύνη και η διάσωση, αλλά η πρόληψη, ώστε να μην δημιουργούνται τέτοια φαινόμενα…. 

Αφήστε με…εγώ δεν σας κοιτώ 

Κρατήστε τον οίκτο σας, καταπιείτε μια φορά 

τα λόγια σας για μένα και τους ομοίους μου… 

Το βιβλίο περιλαμβάνει πάραυτα και κάποιες διαφορετικές αισθητικές πινελιές, όπως ο έρωτας, η αναπόληση, το άγχος του φευγαλέου χρόνου. Φωτεινές εικόνες από τη ζωή στα ελληνικά νησιά ή σκοτεινές εικόνες από τη ζωή στην πόλη. Αν και η ποιήτρια, όπως προανέφερα, προβληματίζεται έντονα από όσα συμβαίνουν, σε καμιά περίπτωση δεν φανερώνει καθολική απελπισία ή πεσιμισμό. Ίσα ίσα που μας παροτρύνει να μην βλέπουμε μόνο την αρνητική πλευρά της ζωής, αλλά να στρέφουμε τα αισθητήρια όργανά μας σε τόσα άλλα, που μπορούν να δώσουν χαρά στην ψυχή μας. 

Στη ομορφιά της φύσης, στα χρώματα, στην παιδική αγνότητα, στα αγγίγματα, στη γοητεία του μυστήριου, στο άρωμα του χρόνου… 

Έξοχο επίσης το ποίημα "les moins fortunés"  (Οι λιγότερο τυχεροί), που αναφέρεται σε όλον αυτόν τον αλλογενή και διαφορετικό πληθυσμό, που ζει στην αφάνεια, βιώνει την αδικία και την ανέχεια. Ένας πληθυσμός που δεν γελά ποτέ, δεν χαίρεται ποτέ, δεν ψάχνει τα κλειδιά για ένα χαμένο παράδεισο… 

Η Μαρίνα Αποστόλου είναι μια ζωντανή φλέβα της εποχής της. Νιώθει, διαμαρτύρεται, κάνει τη δική της προσπάθεια αυτογνωσίας. Κι αν αποχαιρετάει συμβολικά τη “μεταλλαγμένη” πόλη της, που βρίσκεται σ’ αυτό το “ζοφερό μεταίχμιο”, όπως το αποκαλεί, δεν εγκαταλείπει την ελπίδα για ένα διαφορετικό αύριο. 

ΚΑΠΟΤΕ ΑΝΑΡΩΤΗΘΗΚΕΣ  (ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ) 

Αφιερωμένο στον ποιητή Νίκο Σφαμένο 

Φίλε Νίκο, 

Κάποτε θέλησες το θάνατο να ορίσεις 

μέσα από τους στίχους σου 

τι σημαίνει «πεθαίνω» να καθορίσεις 

τον ανθρώπινο χαμό να εξηγήσεις 

το στίγμα σου στο αέναο ερώτημα να αφήσεις.

Κοίτα γύρω σου, δες... 

Άνθρωποι που πια δε χαμογελούν 

Δεν ερωτεύονται 

Δεν έχουν φαντασία, άσκοπα παιδεύονται 

Φοβούνται να τολμήσουν 

Αρνούνται να ζήσουν 

Κλείνουν τις ψυχές τους σε τετράγωνα 

Καλλιεργούν χωράφια άγονα 

Ψεύτικες στιγμές, προεξοφλημένες ζωές 

αποδείξεις απτές... 

Αν δεν είναι όλα αυτά θάνατος, τι είναι; 

Αλέξανδρος Ακριτίδης 

Λογοτέχνης - Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών