Το κελάρυσμα ψυχής είναι μια ποιητική συλλογή γραμμένη σε ελεύθερο στίχο, στην οποία κυριαρχεί η ωριμότητα, η μεστότητα και το έντονο προσωπικό στοιχείο. Ένα μεγάλο μέρος της συλλογής είναι αφιερωμένο στην έννοια της αγάπης, η οποία δεν έχει πάντα τα ίδια χαρακτηριστικά, αλλά ούτε και την ίδια κατάληξη. Η αγάπη ριζώνει, προδίδεται, πληγώνει, μένει ουτοπική…. Αυτή ωστόσο δεν είναι η μοναδική έννοια που απασχολεί την ποιήτρια. Η Σωτηρία Κυρμανίδου πληγώνεται με την κοινωνική αποξένωση, που επέφερε στο άτομο η σύγχρονη αστική ζωή, με την εγκληματική αδιαφορία κάποιων ανθρώπων, που ωθούν στο θάνατο αθώες ψυχές, με την αδικία που ασκούν οι ισχυροί στους ανίσχυρους αλλά και με θέματα που εντάσσονται στη Διεθνή πολιτική επικαιρότητα. 

Η γραφή της, ανάλαφρη και απέριττη, παντρεύει συχνά τα αληθινά στοιχεία της φύσης με κάποια άλλα «φαινομενικά». Αυτή όμως η φυσιολατρική χρήση των πουλιών, των λουλουδιών και των δέντρων δεν περιβάλλεται από την υπερβατική και συμβολική διάθεση, που χαρακτήριζε ανάλογα ποιήματα του Σικελιανού. Είναι αντιθέτως απλή και μεταδίδει άμεσα τα μηνύματα που θέλει. Συχνά όμως η ειδυλλιακή εικόνα του όμορφου τοπίου δίνει τη σκυτάλη της στον συλλογισμό και τον προβληματισμό. Σωπαίνεις μπροστά στα μεγάλα ανθρώπινα εγκλήματα αλλά και τις αιματοβαμμένες πολιτικές των ισχυρών. Το περιστατικό των Τεμπών άγγιξε ιδιαίτερα την ποιήτρια, όπως άλλωστε και όλους μας. Μάνα και η ίδια, πώς να μην εκδήλωνε τη συμπόνια της στις μάνες αυτών των αδικοχαμένων νέων; Και είναι αλήθεια πως η ποίηση ίσως να είναι η μοναδική καλλιτεχνική έκφραση που παρακολουθεί τόσο στενά την επικαιρότητα. Πόσα ποιήματα δεν γράφτηκαν για τον μικρό Άλεξ, για τους βομβαρδισμούς στο Ιράκ, για τους ήρωες πιλότους μας που πέφτουν στο Αιγαίο…. 

Γράφει λοιπόν για τα Τέμπη: 

Κλαίω για σένα παλικάρι μου

που δεν θα δουν τη λεβεντιά σου

οι γεννήτορές σου, οι καθηγητές σου

οι φίλοι σου, εγώ…  

Ενώ για τα παιδιά του Ιράκ συμπληρώνει: 

Έμεινα γυμνή αμυγδαλιά

μπρος στο θρήνο των μανάδων

μπρος στο γοερό κλάμα των παιδιών…

Μπρος στο ειρωνικό χαμόγελο

αυτού που νομίζει ότι διαφεντεύει

τις τύχες όλων των λαών.  

Μέσα από τους στίχους της η ποιήτρια θέτει ορισμένους ηθικούς κανόνες, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον άνθρωπο να πορευτεί με περισσότερη δύναμη στη ζωή του. Κι αυτό το επιτυγχάνει πραγματοποιώντας μια σύνοψη κάποιων σημαντικών συστατικών, που θεωρεί η ίδια πως πρέπει να χαρακτηρίζουν την ανθρωπινή ύπαρξη. Υπομονή, θάρρος, εγκράτεια, ψυχραιμία…. 

Το ποίημά της με τον τίτλο «Ξαστεριά» είναι από τα πιο αντιπροσωπευτικά της ποιητικής τέχνης. Ένας πεζογράφος για να αποδώσει την ιστορία ενός ζευγαριού, από τη γένεση του έρωτά του ως την τεκνοποίηση και τις όποιες δυσκολίες επακολουθούν τον έγγαμο βίο, θα χρειαζόταν ίσως και 100 γεμάτες σελίδες! Στο ποίημα αυτό όμως, μέσα σε οκτώ μοναχά στίχους μπορούμε να αντλήσουμε όλες αυτές τις σχετικές πληροφορίες. Διαβάζουμε λοιπόν:  

«Ξαστεριά» 

Εκεί στο φρύδι του βουνού

ήπια το νέκταρ των χειλιών σου.

Πιο κάτω στις πηγές

βαφτίσαμε τους χτύπους της αγάπης.

Πλάσαμε όνειρα

και τ’ αφήσαμε στις θάλασσας την αγκάλη…

Το ένα κύμα έφερε τ’ άλλο.

Δεν είχε πάντα ξαστεριά!