Η νουβέλα «Το παρελθόν κρατά πολύ» του Αλέκου Χατζηκώστα, αν και μικρή σε μέγεθος, συμπυκνώνει μέσα της μεγάλα νοήματα. Με αφορμή ένα τροχαίο θανατηφόρο δυστύχημα, ένας δημοσιογράφος ξετυλίγει σταδιακά ένα μπερδεμένο κουβάρι, που ξεκινά από την περίοδο της κατοχής και φτάνει μέχρι τις μέρες μας. 

Αν και η χροιά του βιβλίου είναι μάλλον πολιτική, το ιστορικό του γίγνεσθαι είναι αυτό που κερδίζει τον αναγνώστη. Η αναφορά στους Εβραίους της Βέροιας και στον τρόπο με τον οποίο κάποιοι, σχεδόν ληστρικά, δέσμευσαν τις περιουσίες τους μετά την εξολόθρευσή τους, πραγματικά σε αφήνει άφωνο. Ήδη γνωρίζαμε πως από τους 850 συνολικά Εβραίους της πόλης, οι 680 που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως του Άουσβιτς και Μπίρκεναου, δεν επέστρεψαν ποτέ. Ποτέ όμως δεν μάθαμε τι απέγιναν οι περιουσίες που άφησαν πίσω τους και ποιοι τις εκμεταλλευτήκαν. Για να τα αναφέρει αυτά ο Αλέκος Χατζηκώστας, σίγουρα κάτι περισσότερο θα ξέρει… 

Οι πολιτικοί προβληματισμοί του συγγραφέα, δεν αφήνουν καμία παράταξη χωρίς κριτική και χωρίς να εξετάσει σημαντικά ιδεολογικά τους ζητήματα. Κουμμουνισμός, καπιταλισμός, κεντροαριστερά, κεντροδεξιά και άλλες τόσες πολιτικές κατευθύνσεις που για χρόνια ταλανίζουν και ταλαιπωρούν αυτόν τον έρμο λαό. Πολιτική που μεταμφιέζεται, πολιτική που εξυπηρετεί ιδιοτελείς στόχους, πολιτική που εξαπατά. Η αναφορά του φτάνει ως τις μέρες μας με το «πρώτη φορά αριστερά», με το δημοψήφισμα, με τα μνημόνια. Θα μου πείτε, όλα αυτά τα ακούμε και στην τηλεόραση, όταν έχει ειδήσεις… Δημοσιονομικοί στόχοι, διαπραγμάτευση, πολιτικά παιχνίδια, σχέσεις διαπλοκής. Εάν δεν πέσουμε στην παγίδα να αντιμετωπίσουμε επιδερμικά αυτό το έργο, θα κατανοήσουμε και τους βαθύτερους στόχους του συγγραφέα. Γιατί κατά την άποψή μου, αυτό που θέλει περισσότερο να μας πει ο Αλέκος Χατζηκώστας είναι πως ακόμα και σήμερα, άνθρωποι που πρωταγωνιστούν στο πολιτικό προσκήνιο, είναι βουτηγμένοι στο σκοτάδι. Πολλοί δε εξ’ αυτών, όχι μόνο σαν τους χαμαιλέοντες μέσα στη μακρόχρονη πολιτική τους πορεία άλλαξαν στρατόπεδο και ιδεολογία, αλλά και κατάγονται από οικογένειες με ιδιαίτερα βεβαρημένο παρελθόν. Από παππούδες που συμμετείχαν σε σενάρια διαπλοκής, από προγόνους που εκμεταλλευτήκαν κυριολεκτικά τον πόνο ή και των θάνατο των άλλων, ήδη από την περίοδο της κατοχής και τον εμφύλιο. 

Ιδιαίτερη επίσης μνεία γίνεται στο επάγγελμα του δημοσιογράφου και στο πώς ο ηλεκτρονικός τύπος όλο και περισσότερο κερδίζει έδαφος απέναντι στις εφημερίδες, γεγονός που σημαίνει αυτομάτως την αλλαγή των οικονομικών δεδομένων, τη μείωση των θέσεων εργασίας, την αλλαγή των συνηθειών του αναγνωστικού κοινού. Δημοσιογράφοι αγωνιστές αλλά και δημοσιογράφοι που τα “παίρνουν” για να διαμορφώσουν ή να διαστρεβλώσουν την εικόνα προσώπων. Μέσα, που είναι γρανάζια στον βωμό του χρήματος, μέσα μοχλοί στην ξέφρενη αναζήτηση της εξουσίας. Ακόμα και ο συγγραφέας, αν και δημοσιογράφος ο ίδιος, κλείνει το βιβλίο του με ένα τρόπο που δείχνει δυσπιστία στα ίδια τα σύγχρονα Μ.Μ.Ε. Ο ήρωας - ερευνητής του βιβλίου του, όταν πια έχει στα χέρια του όλη την αλήθεια των γεγονότων, όταν ξέρει πως αυτό θα πλήξει ανεπανόρθωτα το κύρος μια ισχυρής πολιτικής οικογένειάς, δεν επιλέγει να την παρουσιάσει στην εφημερίδα που εργάζεται, αλλά επιλέγει να την διαθέσει στο κοινό με τη μορφή βιβλίου. Με την μορφή που το έχετε όλοι μπροστά σας και με τον συμβολικό τίτλο «Το παρελθόν πάντα κρατά πολύ». 

Ευχαριστώ τον Αλέκο Χατζηκώστα για το εξαιρετικό ταξίδι που μου χάρισε. 

Αλέξανδρος Ακριτίδης

Πτυχιούχος Ανθρωπιστικών Σπουδών - Συγγραφέας