Ένα βιβλίο αλλιώτικο αυτή τη φορά μονοπώλησε το ενδιαφέρον μου. «Ο ΛΟΦΟΣ ΜΕ ΤΑ ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ: Το χρονικό μιας φανταστικής ανασκαφής» είναι έργο του Πάνου Βαλαβάνη, καθηγητή Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και απευθύνεται τόσο σε μικρούς “φιλοπερίεργους” αναγνώστες όσο σε γονείς και εκπαιδευτικούς. 

Πραγματεύεται με άκρως καλογραμμένο και εύληπτο τρόπο τη διαδικασία των διαδοχικών κατοικήσεων και καταστροφών σε ένα τόπο. Συγκεκριμένα, η αφήγηση ξεκινά περί τα 6000 π.Χ. στην Ηπειρωτική Ελλάδα, όπου κάποιοι πρόγονοί μας αποφασίζουν να χτίσουν το χωρίο τους, εγκαταλείποντας τον πρότερο τρόπο ζωής και θέτοντας τα θεμέλια του δικού τους υλικο-τεχνικού πολιτισμού. Αυτή η ανάγκη των ανθρώπων δεν έπαψε ποτέ μέσα στο διάβα του χρόνου, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας λόφος από υπολείμματα συσσωρευμένων πολιτισμών μέχρι τη στιγμή που ένας αρχαιολόγος κινεί τη διαδικασία της ανασκαφής. 

Ενδεχομένως πρόκειται για μια φανταστική ιστορία, καθώς οι περισσότεροι αναγνώστες δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν εάν έχει καταγραφεί αυτή η απόλυτη διαδοχή κατοικήσεων στο ίδιο ακριβώς μέρος. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί την αξία του βιβλίου τόσο ως μέσο δημιουργικής απασχόλησης στον ελεύθερο χρόνο αλλά και ως εργαλείο για γονείς και εκπαιδευτικούς. Κάλλιστα, θα μπορούσε να ιδωθεί ως μια απάντηση στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο φλέγον ερώτημα «τι φταίει που δεν μαθαίνουν τα παιδιά σωστά την ιστορία;» Ο καθηγητής έμμεσα υποδεικνύει την απάντηση. Μα, φυσικά ο λαθεμένος τρόπος διδασκαλίας. Χωρίς περαιτέρω πλατειασμούς, το εγχείρημα στέφεται με επιτυχία - κατά τη γνώμη μου - γιατί οι μικροί αναγνώστες μπορούν να εμβαθύνουν με τη βοήθεια του ενήλικα, να αποκτήσουν γνώση των ιστορικών περιόδων και να καταλάβουν την ιστορική συνέχεια των γεγονότων. Η γνώση θεμελιώνεται όχι μέσω της αποστήθισης και της στείρας επιστημονικής γλώσσας, αλλά μέσω δημιουργικών ασκήσεων, προτάσεων θεατρικών παραστάσεων, ομαδικών παιχνιδιών, κατασκευών αλλά και μέσω μιας πλούσιας εικονογράφησης από την Άντα Γανώση. Να αναφέρω επίσης πως οι ασκήσεις και τα παιχνίδια είναι δημιουργία του συγγραφέα και της Μαρίζας Ντεκάστρο.   

Ολοκληρώνοντας, «Ο ΛΟΦΟΣ ΜΕ ΤΑ ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ» από τις Εκδόσεις Πορφύρα, εκτός από ένα εξαιρετικό βιβλίο γνώσης, αποτελεί μια ρεαλιστικότατη πρόταση ιστορικού εγχειριδίου για την ελληνική σχολική εκπαίδευση. Δεν είναι τυχαία άλλωστε η εξαιρετική του πορεία από το 1995 έως σήμερα και η δέκατη ανατύπωσή του, από της Εκδόσεις Πορφύρα. 

 Δήμητρα Γούτση, φιλόλογος  

«Το βιβλίο κυκλοφορεί και στα αγγλικά με τον τίτλο “The hill of the hidden secrets: The chronicle of an imaginary excavation” και μετάφραση της Γεωργίας Κοφινά. Πρώτη έκδοση: Απρίλιος 1998, 6η έκδοση: Γενάρης 2017»

 Επίσημη σελίδα του βιβλίου...

Βιογραφικό συγγραφέα 

Ο Πάνος Βαλαβάνης γεννήθηκε το 1954 και σπούδασε Κλασική Αρχαιολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Würzburg της Γερμανίας. Από το 1980 εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου από το 2005 είναι Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Τα δώδεκα βιβλία και οι περισσότερες από τις μελέτες του αναφέρονται στην αρχαία ελληνική κεραμική και εικονογραφία, στην αρχιτεκτονική και την τοπογραφία της Αθήνας, στον αρχαίο αθλητισμό και τα πανελλήνια ιερά, καθώς και στην αρχαία ελληνική τεχνολογία. Έχει λάβει μέρος σε πολλά ελληνικά και διεθνή συνέδρια και έχει δώσει διαλέξεις σε Πανεπιστήμια και Μουσεία στην Ευρώπη, την Αμερική και την Άπω Ανατολή. Είναι συγγραφέας πολλών αρχαιολογικών οδηγών και βιβλίων για το ευρύ κοινό, με ιδιαίτερη έμφαση σε αρχαιολογικά βιβλία για μαθητές, τα περισσότερα από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες.