«Δυο ψάθινα καπέλα»
Δημήτρης Κ. Αλεξόπουλος
Εκδόσεις Πηγή 

Το εκτενές διήγημα του Δημήτρη Κ. Αλεξόπουλου, «Δυο ψάθινα καπέλα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πηγή, έχει επίσης τον συμπληρωματικό υπότιτλο «Οι τρικυμίες ενός ναυτικού στη στεριά», προετοιμάζοντας με αυτόν τον τρόπο τον αναγνώστη για το περιεχόμενό του. Ανέκαθεν η θάλασσα και η ναυτική ζωή υπήρξαν ένα από τα πιο σταθερά μοτίβα, τόσο στον ποιητικό όσο και στον πεζό λόγο. Έτσι και ο συγγραφέας αποδίδει με διάχυτο ρεαλισμό την σκληρή καθημερινότητα των ναυτικών, των οποίων η ζωή μοιράζεται στα δυο∙ από τη μια τα ταξίδια σε μακρινούς τόπους, λόγω βιοπορισμού, οι δυσκολίες από την αναμέτρηση με τα στοιχεία της φύσης και κάθε αστάθμητου εξωτερικού παράγοντα κι από την άλλη το αίσθημα της διαρκούς ξενιτιάς, αναπόλησης και νοσταλγίας για τα οικεία πρόσωπα. 

Ο βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Αρίστος, γόνος μιας ναυτικής οικογένειας με μακραίωνη ιστορία και παράδοση στον εν λόγω χώρο, “ανδρώνεται” διαπλέοντας τις θάλασσες. Στον Αρίστο ωστόσο, το πατρικό πρότυπο δεν επέδρασε αρκετά, όπως άλλωστε και στα τόσα άλλα παιδιά ναυτικών. Η θάλασσα τού προσέφερε εμπειρίες και γνώσεις, αλλά κυρίως του στέρησε ανθρώπους που αγάπησε. Πώς διαχειρίζεται κανείς την απώλεια και δη την απώλεια που σου “χτυπά την πόρτα” επανειλημμένα; Η εσωστρέφεια, η ενδοσκόπηση και η διαρκής προσκόλληση στο ευτυχισμένο παρελθόν είναι μια επιλογή μέχρις ότου βρεθεί μια σανίδα σωτηρίας, μια σωσίβια λέμβος από το πουθενά, που θα σε οδηγήσει με ασφάλεια στη στεριά. Μια τέτοια εσωτερική πάλη, μεταξύ σκότους και φωτός, βιώνει ο πρωταγωνιστής μας με αποτέλεσμα άλλοτε να προσεγγίζει σε απάνεμο λιμάνι με τη στεριά να τον προϋπαντήζει και άλλοτε να χάνει τον προσανατολισμό του κατευθυνόμενος στην καρδιά της θύελλας. 

Ακόμη, στα θετικά του διηγήματος προσμετράται η ικανότητα του συγγραφέα να πλάθει ήρωες - όχι τόσο πρωταγωνιστές ή δευτεραγωνιστές - όσο ήρωες που έχουν λόγο και ύπαρξη, ήρωες με υπόσταση, με ύφος και ήθος που σίγουρα αφήνουν το στίγμα τους. Από τους παππούδες του Αρίστου μέχρι τις γυναίκες της ιστορίας (σύζυγοι, μητέρες, κόρες) όλοι τους αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της αφήγησης. Οι πρώτοι γιατί “σύστησαν” την θάλασσα στους μετέπειτα, δημιουργώντας μια παράδοση ονομαστών καραβοκύρηδων και οι δεύτεροι γιατί μένοντας στη στεριά κατάφεραν να στηρίξουν τις οικογένειες. Γι’ αυτό το μητρικό πρότυπο εξαίρεται έντονα από τον συγγραφέα δεδομένου ότι αυτές κρατούσαν τις λεπτές ισορροπίες, αυτές καλούνταν να διαχειριστούν την απουσία του πατέρα στα παιδιά. Προσωπικά, θεωρώ ότι αποκορύφωμα της περιγραφικής δεινότητας του συγγραφέα αποτελεί το λογοτεχνικό εύρημα των “τριών ήχων» (ρόπτρο, κραυγή, καμπάνα), με το οποίο γνωστοποιείται ο θάνατος του εκάστοτε ναυτικού στους οικείους, χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη αυτή η συνεχής αναφορά. 

Το βέβαιο είναι πως το εν λόγω διήγημα δεν δημιουργήθηκε για να περάσει αδιάφορο και να χαθεί μεταξύ ομοειδών και παρόμοιων αναγνωσμάτων. Άλλωστε, το ομολογεί κι ο ίδιος ο συγγραφέας δίνοντας, θα λέγαμε, οδηγίες προς ναυτιλλόμενους, ότι το (έργο του) δεν έχει σκοπό να μας ψυχαγωγήσει πρόσκαιρα ώσπου να πάρει το ρόλο συλλέκτη σκόνης σε ένα ράφι της πλούσιας βιβλιοθήκης μας. Η ευαισθησία του που προκύπτει από τις σκηνές πνιγμού και τις “ακρωτηριασμένες” οικογένειες, ο δυναμισμός του αδύναμου φύλου ως στυλοβάτη της στεριανής ζωής αλλά και η φιλοσοφημένη στάση ζωής που προκύπτει από τη λιτή καθημερινότητα των ναυτικών, καθιστά την πρώτη λογοτεχνική απόπειρα του Δημήτρη Κ. Αλεξόπουλου άξια προσοχής. 

Δήμητρα Γούτση, φιλόλογος  

Σελίδα του βιβλίου:https://www.pigi.gr/?product=dyo-psathina-kapela

Ο Δημήτρης Αλεξόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στη Λάρισα και στο Strathclyde Business School στη Γλασκώβη, αποκτώντας μεταπτυχιακό τίτλο (MPhil) στην επιβίωση επιχειρήσεων. Εργάστηκε ως σύμβουλος σε επιχειρήσεις στο Southampton, στη Γλασκώβη και στην Αθήνα. Έχει ένα μικρό ξενοδοχείο που κατασκεύασε μαζί με τη σύζυγό του στην ορεινή Αχαΐα, το μόνο μέρος που ερωτεύτηκε μακριά από τη θάλασσα.

Οι παιδικές του αναμνήσεις έχουν την αλμύρα της θάλασσας, μια θάλασσα που παίζει μέχρι και σήμερα σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Η επαφή του μαζί της και μια βουτιά στα οικογενειακά αρχεία και μνήμες, τού έδωσαν το ερέθισμα για τη συγγραφή του διηγήματος που κρατάτε στα χέρια σας.

Έχει γράψει, επίσης, διάφορα παιδικά παραμύθια, τα οποία διαβάζει μόνο σε φίλους και στα παιδιά τους. Έχει ταξιδέψει σε διάφορες χώρες του κόσμου αλλά δεν θα μπορούσε να ζήσει σε καμιά άλλη πέρα από την Ελλάδα. 

Έχει έναν γιο και ζει στο Παλιό Ψυχικό.