ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΛΙΧΟΥΔΗΣ

«Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΟΥ» ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ

Όταν πρωτοπαίρνω στα χέρια μου ένα βιβλίο, πριν αρχίσω την ανάγνωσή του, το  επεξεργάζομαι για λίγα λεπτά, παρατηρώ το εξώφυλλό του, τον τίτλο, διαβάζω το οπισθόφυλλο και στο τέλος το βιογραφικό του συγγραφέα. Κάνοντας το ίδιο με τη νουβέλα "Η ιστορία του Σπόρου" του Σταύρου Μαλιχούδη, αυτό που μου τράβηξε την προσοχή, εκτός από την ιστορία που πραγματεύεται, που έδειχνε αξιοπρόσεκτη, ήταν το νεαρό της ηλικίας του συγγραφέα (μόλις 23 χρόνων). Αμέσως σκέφτηκα πως θα ήταν ενδιαφέρον να δω, μέσω της γραφής του, πώς σκέφτεται η  νεότερη γενιά και τι την προβληματίζει.

Οι κυρίως χώροι, που διαδραματίζεται η υπόθεση της νουβέλας, είναι οι πλατείες του κέντρου της πρωτεύουσας. Αφηγήτρια είναι μια νεαρή κοπέλα, «μόνιμη κάτοικος» σε μια απ’ αυτές τις πλατείες. Έχοντας η νεαρή άστεγη υποστεί εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες, γνωρίζει σ’ αυτά τα στέκια τον «Σπόρο», ένα νεαρό, πολύ πιο ξεχωριστό άτομο από όλους τους άλλους άστεγους. Ο Σπόρος είναι ένας νέος με αρκετές ικανότητες, που δυστυχώς δεν κατάφερε να ξεφύγει από τα γρανάζια αυτών των κυκλωμάτων αν και το προσπάθησε. Παράλληλα περιγράφονται κι άλλες ιστορίες αστέγων και το πώς ο καθένας, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, κατέληξε σ’ αυτή τη δεινή κατάσταση.

Η αφήγηση της ηρωίδας δημιουργεί στο μυαλό του αναγνώστη εικόνες και συνειρμούς. Η περιγραφή της ζωής στην πλατεία γίνεται με τόση ακρίβεια, σαν χειρουργική τομή στα άδυτα ενός περιθωριοποιημένου κόσμου. Έτσι οι αναγνώστες δεν μένουν απλοί παρατηρητές των γεγονότων, αλλά έρχονται σε επαφή με την άγνωστη πλευρά αυτού του κόσμου, τον οποίο σαν περαστικοί, ίσως και να αποφεύγουν να κοιτάξουν. Πραγματοποιείται μια διείσδυση συνεπώς σε «ιστορίες τις οποίες επιλέγουμε να προστατεύουμε από το βλέμμα μας», όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.

Τον συγγραφέα απασχολούν διάφορα θέματα. Η εξάρτηση, η περιθωριοποίηση, η ένδεια, η κοινωνική αντίληψη, η αντιμετώπιση των εξαρτημένων ανθρώπων από τις οικογένειές τους. Ιδιαίτερα δε θίγεται ο οδυνηρός κόσμος των ναρκωτικών, ο οποίος είναι αδυσώπητος και σκληρός, ενώ η απαγκίστρωση των χρηστών από αυτόν τον φαύλο κύκλο είναι δύσκολη κι επίπονη.

Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί διάφορα τεχνάσματα για να αποδώσει τα γεγονότα με φυσικό και αβίαστο τρόπο. Ένα από αυτά είναι ότι αλλάζει συχνά το πρόσωπο αφήγησης από πρώτο σε δεύτερο ή σε τρίτο. Ένα άλλο είναι ότι χρησιμοποιεί τις φανταστικές διηγήσεις του Σπόρου για να θίξει ζητήματα όπως η σκληρή ζωή των εκδιδόμενων γυναικών, η οικονομική κρίση,  η “προστασία” των μπράβων της νύχτας στα καταστήματα, τα δάνεια που βαραίνουν τα νοικοκυριά, ο αλκοολισμός, η ρουτίνα ενός πολύχρονου γάμου, η μετανάστευση. Τέχνασμα είναι επίσης η παρέμβαση του Λέκτορα, ενός από τους «συνοδοιπόρους της πλατείας». Μέσα από τον παραληρηματικό του λόγο, πραγματοποιούνται flash back σε καίρια Ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν και έσπειραν τον όλεθρο στον κόσμο (πόλεμοι, αδικία προς τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κλπ). Ο Λέκτορας αναφέρεται επίσης και σε ένα σύγχρονο κοινωνικό πρόβλημα. Στον εθισμό, κυρίως των νέων, στην τεχνολογία και στο πόσο καταστροφικό θα αποβεί γι’ αυτούς στο μέλλον, εφόσον κανείς δεν θα μπορεί να απολαύσει τις μικρές χαρές της ζωής, όντας απορροφημένος σε μια οθόνη. Τέλος, στα λόγια του Λέκτορα είναι εμφανής ένας διδακτισμός και μια φιλοσοφική προσέγγιση των πραγμάτων.

Κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στα συναισθήματα που μου δημιουργήθηκαν από την ανάγνωση αυτής της νουβέλας. Μέσα σε λίγες μόνο σελίδες ο συγγραφέας καταφέρνει να αναφερθεί σε τόσα σημαντικά ζητήματα, κάνοντάς μας να προβληματιστούμε ή και να συμπάσχουμε με ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Αν και ιδιαίτερα νεαρός ο Σταύρος Μαλιχούδης, παρουσιάζει ένα κείμενο αρκετά ώριμο και μεστό, με μηνύματα διαχρονικά και ουσιώδη.

Το μόνο που μου μένει να δηλώσω είναι τα συγχαρητήρια μου στον συγγραφέα για την προσπάθειά του και να του ευχηθώ να συνεχίσει με την ίδια ποιότητα την συγγραφική του πορεία.

Παπακώστα Ελένη

Πτυχιούχος Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ.