Όμηρος Μαυρίδης

«Τ’ εμέτερον η γενεά, τ’ εμέτερον το σόι»

Εκδόσεις Ινφογνώμων 

Ο Λεωνίδας Γαβριηλίδης, γεννημένος στην περιοχή της Ξάνθης, μεταναστεύει σε νεαρή ηλικία στη μακρινή Αυστραλία και , μετά από 50 χρόνια, επιστρέφει στα πάτρια εδάφη μαζί με τη γυναίκα του. Εκεί επισκέπτεται τον τόπο που μεγάλωσε, συναντά παλιούς γνώριμους και συγγενείς, ενώ το κουβάρι των αναμνήσεων των παιδικών του χρόνων ξετυλίγεται σιγά σιγά, φτάνοντας έως τους μακρινούς του απογόνους, που ήρθαν πρόσφυγες από την Άρδασσα του Πόντου.

Ο Λεωνίδας Γαβριηλίδης κουβαλάει πάντα στην πλάτη του μια σημαντική κληρονομία. Γνωρίζει πως είναι απόγονος του Άγιου Θεόδωρου Μεγαλομάρτυρα  Γαβρά, σπουδαίου στρατηγού του Βυζαντίου, που καταγόταν από την περιοχή της Χαλδίας. Ήταν ένας γενναίος αξιωματικός, που πήρε μέρος σε πολλούς νικηφόρους πολέμους, αλλά που δυστυχώς το 1098, σε μια συμπλοκή με τους Σελτζούκους Τούρκους, αιχμαλωτίστηκε και μαρτύρησε κατά φρικτό τρόπο, κυρίως επειδή δεν αλλαξοπίστησε. Υπήρξε επίσης ευεργέτης των πτωχών.

Εκεί στην πατρίδα του την Ξάνθη, ο Λεωνίδας θα θυμηθεί την ιστορία του πρώτου ξάδερφου του πατέρα του, Παρασκευά Γαβριηλίδη, και θ’ αρχίσει να ξετυλίγει το κουβάρι της πονεμένης ζωής του, από τα όμορφα ειρηνικά χρόνια στον Πόντο, έως τον διωγμό του και την εγκατάστασή του στη μητέρα Ελλάδα. Μια ζωή γεμάτη περιπέτειες, πόνο, φτώχια, απώλειες αγαπημένων προσώπων, γεγονότα όμως που δεν τον εμπόδισαν ποτέ να σκορπάει αγάπη και να νιώθει συμπόνια για κάθε συνάνθρωπό του.

Μέσα από την αφήγηση του Λεωνίδα, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την ζωή στον Πόντο πριν από τον πόλεμο, περιγράφοντας έναν τόπο με ευμάρεια, υψηλό βιοτικό αλλά και πνευματικό επίπεδο. Στοιχεία που αλλάζουν ωστόσο δραματικά όταν τα μαύρα σύννεφα των Νεότουρκών ήρθαν να σκιάσουν την ήρεμη ζωή των κατοίκων του.

Με τη λήξη των Ρωσοτουρκικών Πολέμων (1914-1917), στους οποίους συμμετείχαν πολλοί Πόντοι, οι Τούρκοι ξεκίνησαν τα βίαια αντίποινα, τιμωρώντας τους για την εμπλοκή τους. Όσοι δεν δολοφονήθηκαν και όσοι δεν κατάφεραν να ξενιτευτούν, οδηγήθηκαν από τους Νεότουρκους στα περιβόητα τάγματα εργασίας, τα γνωστά Αμελέ Ταμπουρέ, όπου ο θάνατός τους ήταν βέβαιος. Οι άτακτοι Τσέτες δεν δίσταζαν να εγκληματήσουν ακόμα και εις βάρος μουσουλμάνων κατοίκων, όταν αντιλαμβάνονταν πως εκείνοι περιέθαλπαν ή βοηθούσαν Χριστιανούς πολίτες, κρεμώντας τους για παραδειγματισμό στις πλατείες. Και πράγματι, δεν ήταν λίγες οι φορές, που Μουσουλμάνοι πολίτες, με κίνδυνο της ζωής τους, έδειξαν ανθρωπιά και έβαλαν την φιλία πάνω από τις πρακτικές της εθνοκάθαρσης των οπαδών του Κεμάλ.

Μα ακόμα και όταν η προσφυγική αποκατάσταση στην πληγωμένη Ελλάδα, άρχισε να δείχνει στοιχεία βελτίωσης, όταν οι διωγμένοι από τις εστίες τους κάτοικοι άρχισαν επιτέλους να ξαναβρίσκουν την χαμένη τους ελπίδα, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και ο αδελφοκτόνος εμφύλιος θα επιφέρουν νέα δεινά και νέες καταστροφές.

Μέσω του ήρωά του Παρασκευά, ο συγγραφέας προβάλλει ιδανικά και αξίες, που αντί  να αποτελούν πρότυπα προς μίμηση για τις νεότερες γενιές, δυστυχώς τείνουν να εκλείψουν. Ήρωες που παρά τα απανωτά χτυπήματα της μοίρας, ποτέ δεν εγκατέλειψαν τον αγώνα για επιβίωση και ποτέ δεν απαρνήθηκαν αυτό που του χαρακτήριζε περισσότερο. Την  μεγαλοψυχία τους. Άνθρωποι - αρωγοί σε όποιον είχε ανάγκη, άνθρωποι που έκαναν τις αγαθοεργίες, τρόπο ζωής.

Ο λόγος του Όμηρου Μαυρίδη είναι μεστός, φιλοσοφημένος και σε αρκετά σημεία, θα έλεγα, ποιητικός. Με περισσή μαεστρία καταφέρνει να εναλλάσσει τα συναισθήματα στην ψυχή του αναγνώστη, κάνοντας τον να προβληματίζεται, να αναπολεί κι ο ίδιος τα ξέγνοιαστα παιδικά του χρόνια, να οργίζεται με την βιαιότητα και την άδικη συμπεριφορά, να ελπίζει σε ένα καλύτερο αύριο. Μέσα από την αφήγηση, θίγονται επίσης αρκετά καίρια κοινωνικά ζητήματα, όπως ο αλκοολισμός, η υιοθεσία, η χηρεία, η ορφάνια.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ σε μια πρωτοτυπία που διαπίστωσα στο ιστορικό αυτό μυθιστόρημα. Ενώ εσωκλείονται τόσα πολλά ιστορικά γεγονότα, αλλά και τραγικά περιστατικά, που συνέβησαν στους πρωταγωνιστές του, ο συγγραφέας επιλέγει να μην επιμείνει σ’ αυτά και να μην διεισδύσει περαιτέρω στην αρνητική τους διάσταση. Απεναντίας δίνει περισσότερη έμφαση στη φωτεινή πλευρά της ζωής τους, αναδύοντας μια αύρα αισιοδοξίας και περνώντας το μήνυμα ότι o άνθρωπος, ακόμα κι αν έρθει αντιμέτωπος με τόσα δεινά στη ζωή του, μπορεί να αναγεννηθεί, όπως ο μυθολογικός Φοίνικας, από τις στάχτες του…

Παπακώστα Ελένη

Πτυχιούχος Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ.

Σελίδα βιβλίου: http://infognomon.com/?product=τ-εμέτερον-η-γενεά-τ-εμέτερον-το-σό

Ο συγγραφέας Όμηρος Μαυρίδης, πανεπιστημιακός καθηγητής, Δρ. Φιλοσοφίας, γεννήθηκε το 1939 στα Κασσιτερά Σαπών (Θράκη) από Πόντιο πατέρα και Θρακιώτισσα μητέρα. Απόφοιτος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αλεξ/πολης, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Τυβίγγης (Γερμανία) Ψυχολογία, Φιλοσοφία και Παιδαγωγικά, και έκλεισε τις σπουδές του με το διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο του Μίνστερ. Δίδαξε μετά Κοινωνική και Παιδαγωγική Ψυχολογία στα Πανεπιστήμια Χάγκεν και Ντόρτμουντ. Διεύθυνε αμέτρητα σεμινάρια στη "Δυναμική της Ομάδας". Στις διακοπές του αποθανάτιζε σε διαφάνειες την Ελλάδα απ' άκρη σ' άκρη και τον υπόλοιπο χρόνο την πρόβαλε σε Έλληνες και Γερμανούς σ' όλη την Γερμανία. Παράλληλα ήταν ιδρυτικό μέλος σε πολλούς Συλλόγους (επιστημονικούς, γερμανο- ελληνικούς, φιλανθρωπικούς, πολιτιστικούς κ.τ.λ.). Επίσης δίδαξε παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς σε Έλληνες και Γερμανούς. Συγχρόνως με όλες αυτές τις δραστηριότητες ξεκίνησε και το συγγραφικό του έργο, με το πρώτο του μυθιστόρημα στην Γερμανική: "Die Steinschlacht bei Sappe" (8000 αντίτυπα). Ακολούθησαν "Τα σταυρωμένα νιάτα" (μεταφράστηκε στα γερμανικά), "Ο πετροπόλεμος στις Σάπες", "Η Ελλάδα μας αργοπεθαίνει", "Της ξενιτιάς η μόρφωση" (επανεκδόσεις: Ερωδιός). Σήμερα μετά από 42 γεμάτα χρόνια προσφοράς στην Γερμανία, ζει στην Αλεξ/πολη και ασχολείται αποκλειστικά με το συγγραφικό του έργο. Έχει εκδώσει από την Εμπειρία εκδοτική "Το αμπέλι μας στον Πόντο" και "Καλλιστώ και Ιμπραχήμ", επίσης από τον Ερωδιό "Παιχνίδια της παρέας", "Ιωνάς Β΄", "Η ανεψιά μου η Τουρκάλα" και από τις εκδόσεις Μαλλιάρη: "Ασνήφ - Ξεριζωμένη από την Αρμενία στην Ελλάδα" (μεταφράστηκε στα αρμενικά) και "Δακρυσμένο διαμάντι - Το παράθυρο μιας Πομάκας στον Ουρανό".

Τον Φεβρουάριο του 2011 βραβεύθηκε το λογοτεχνικό του έργο από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Β. Ελλάδος.