Ντιάνα Παλαιολόγου

«Ξέχνα τις αναμνήσεις»

Άνεμος εκδοτική

Η Ντόνα, κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος της Ντιάνας Παλαιολόγου «Ξέχνα τις αναμνήσεις», είναι το τρίτο παιδί μιας επαρχιακής οικογένειας και από τη γέννησή της ακόμα, βιώνει την απόρριψη των γονέων της. Ωστόσο, παρηγοριά στην πονεμένη της ψυχή, πρόσφεραν πάντα άνθρωποι του ευρύτερου οικογενειακού της περιβάλλοντος, που άνοιγαν την αγκαλιά τους για να νιώσει την αγάπη, αυτό το χαρισματικό πλάσμα.

Η Ντόνα περνάει τα ξέγνοιαστα παιδικά της χρόνια στην ελληνική επαρχία, μέχρι που η δύσκολη οικονομική συγκυρία ανάγκασε την οικογένειά της να μετακομίσει στη Γερμανία. Εκεί, η ανεμελιά της προηγούμενης ζωής θα αποτελέσει πλέον για την ίδια παρελθόν. Θα βιώσει τις δυσκολίες της ξένης χώρας, άλλα ταυτόχρονα και την σκληρότητα του αυταρχικού της πατέρα. Χωρίς η ίδια να το επιθυμεί θα οδηγηθεί να σπουδάσει ένα αντικείμενο που δεν αγαπούσε, παρόλο που οι δυνατότητές της ήταν για σημαντικότερα πράγματα. Εν συνεχεία, και πάλι ο πατέρας της, Ιωνάς, εξαιτίας των στενόμυαλων απόψεων του, θα της επιβάλλει έναν ανεπιθύμητο γάμο, που θα της κόψει οριστικά τα φτερά για την πραγματοποίηση των ονείρων της και θα την βυθίσει σε μια ζωή γεμάτη σωματική και ψυχολογική βία.

Όλα αυτά που ζει η Ντόνα, κάνουν τη νοσταλγία για τα παιδικά της χρόνια και τους συγγενείς που άφησε στην πατρίδα, ακόμα πιο έντονη. Όμως η σκληρή στάση του πατέρα της στη Γερμανία, σηματοδοτεί και το βαθύτερο νόημα του βιβλίου: «Ξέχνα τις αναμνήσεις και ζήσε όπως θέλω εγώ...» Με την εξέλιξη ωστόσο της υπόθεσης, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως ο τίτλος μάλλον έχει διφορούμενη έννοια. Όταν η ίδια η Ντόνα βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα να προχωρήσει με θάρρος στη ζωή της ή να συνεχίσει με τον παθητικό τρόπο που συνήθισε, υπάρχει η αίσθηση πως κάποιος της ψιθυρίζει: «Ξέχνα τις αναμνήσεις (τις κακές), προχώρα και μην κοιτάζεις πίσω…»

Ο προβληματισμός που υποβάλλει η συγγραφέας είναι ξεκάθαρος. Όταν ένας άνθρωπος γαλουχείται σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, όπου οι επιδόσεις και οι ικανότητές του δεν αναγνωρίζονται, αλλά αντιθέτως εισπράττει ανέκαθεν την απόρριψη και την ειρωνεία, δεν είναι αναμενόμενο να υιοθετεί παθητική στάση και ανοχή στον υπόλοιπο βίο του;

Η Ντιάνα Παλαιολόγου καταφέρνει να αποδώσει με απόλυτη ακρίβεια την ψυχοσύνθεση μιας γυναίκας που υφίσταται ενδοοικογενειακή βία και, ενώ της δίνονται πολλές ευκαιρίες να ξεφύγει απ’ αυτή τη νοσηρή κατάσταση, η ίδια συνεχίζει να τις υπομένει και να υποτιμά τον εαυτό της. Δεν το κρύβω ότι πολλές φορές ένιωσα θυμό ή και αγανάκτηση με την στάση της ηρωίδας, στάση που καταργεί και απαξιώνει κάθε σεβασμό στην ανθρώπινη υπόσταση.

Ομολογώ πως το βιβλίο με συνεπήρε, καθώς το διάβαζα, ενώ τα συναισθήματά μου εναλλάσσονταν διαρκώς. Από τη μια η συμπάθεια προς την Ντόνα, ο θαυμασμός για την μοναδικότητα της και για τον εξαίσιο χαρακτήρα της. Από την άλλη, η οργή για τη βαναυσότητα που δείχνουν κάποιοι άνθρωποι και για την μνησίκακη συμπεριφορά τους. Ένιωσα επίσης απογοήτευση για την μεγάλη παθητικότητα αλλά και συμπόνια συνάμα για την βασανισμένη ηρωίδα.

Η Ντιάνα Παλαιολόγου θίγει κι άλλα επιμέρους θέματα, όπως την παθολογική αδερφική ζήλια, την ξενοφοβία, το σχολικό bullying, τους βολεμένους του συστήματος και το πως αναδεικνύονται, παρόλο που δεν διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα. Ένα σημαντικό επίσης στοιχείο είναι πως ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται, μέσω της Ντόνας, τα συναισθήματα που κατακλύζουν τους ξενιτεμένους, καθώς η σκέψη τους βρίσκεται πάντα ανάμεσα σε δυο πατρίδες: την πατρίδα της καταγωγής τους και της πατρίδα που τους φιλοξενεί.

Θα ήθελα να κλείσω με μια αισιόδοξη σκέψη: Μακάρι η Ντόνα να αποτελέσει παράδειγμα προς αποφυγή για όλες τις γυναίκες, όσον αφορά την κακοποίηση και την ανεκτικότητα απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις αλλά και παράδειγμα προς μίμηση, καθώς αγωνιζόταν πάντα για να βελτιώσει το πνευματικό της επίπεδο, παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπιζε.

Εύχομαι στη συγγραφέα να μας κρατήσει σύντομα συντροφιά με ένα εξίσου όμορφο βιβλίο.

Παπακώστα Ελένη

Πτυχιούχος Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ.

Επίσημη σελίδα του βιβλίου: http://www.anemosekdotiki.gr/pezografia/anamniseis.html