Ταξίδια Ψυχής

Βάλια Καραμάνου

Με αφορμή τη νέα της νουβέλα «Για σένα»

(Εκδόσεις Αστάρτη)

Παπακώστα Ελένη 

Πτυχιούχος Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ.  

Γιατί επιλέξατε να γράψετε νουβέλα και δεν προτιμήσατε να δώσετε περισσότερη έκτασή στο βιβλίο σας μετατρέποντάς το σε μυθιστόρημα;  

Στην πραγματικότητα δεν το επέλεξα συνειδητά, απλά η ιστορία κατέληξε να ρέει με αυτό τον τρόπο. Η αλήθεια είναι πως είμαι ανυπόμονη να αφηγηθώ τα γεγονότα, αλλά τελευταία καταφέρνω να δουλέψω πιο συστηματικά τη γραφή μου και να διορθώσω αυτή την ‘ανωριμότητα’. Αναμφίβολα, η εμπειρία σταδιακά βοηθά να βρει ο κάθε συγγραφέας τη φόρμα που του ταιριάζει. Να παιδέψει το κείμενό του και να παιδευτεί και ο ίδιος μέσα από αυτό. 

Γράφοντας αυτό το βιβλίο θέλατε να περάσετε κάποια μηνύματα στον αναγνώστη;  

Να επαναστατεί στην αποσιώπηση των ‘εγκλημάτων’ που διαπράττουμε καθημερινά, όσο μικρά και μεγάλα κι αν είναι.

Η νουβέλα σας πραγματεύεται πολλά και ποικίλα θέματα. Ένα από αυτά είναι οι διαφορετικοί ρυθμοί μεταξύ της πόλης και της επαρχίας, οι νοοτροπίες κτλ. Έχετε σχετική εμπειρία;  

Είμαι ένα παιδί της πόλης, που περνά τα καλοκαίρια του στο μαγευτικό αυτό κτήμα της Αργολίδας και νοσταλγεί τη ζωή στην εξοχή… Οπότε αυτή η αντίθεση είναι βίωμα για μένα. Όσο για τις νοοτροπίες των ανθρώπων, αυτές είναι παντού ποικίλες και αντιθετικές συχνά μεταξύ τους, κάτι που μου κεντρίζει αδιάκοπα το ενδιαφέρον. 

Όταν αρχίζετε να γράφετε, έχετε κάνει ήδη ένα πλάνο για το πώς θα καταλήξει η ιστορία ή στην πορεία του γραψίματος προκύπτει η υπόθεση;  

Αναντίρρητα, ένα βασικό πλάνο υπάρχει από την αρχή της συγγραφής. Στην πορεία όμως προκύπτουν μικρά επεισόδια, λεπτομέρειες, που μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Όσο βυθίζεται ο συγγραφέας στην ιστορία τόσο αυτή αυτονομείται. 

Γιατί προτιμήσατε ένα τέλος που να θυμίζει αρχαία τραγωδία;  

Για να επέλθει η ‘κάθαρση’, η οποία για μένα είναι η αποκατάσταση της ισορροπίας και όχι απαραίτητα η επικράτηση του αντικειμενικά καλού. Γενικά, σε όλες τις ιστορίες μου το τέλος φέρνει ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης συχνά με βίαιο τρόπο. 

Στα έργα σας υπάρχουν προσωπικές εμπειρίες ή αυτοβιογραφικά στοιχεία;  

Αυτοβιογραφικά στοιχεία δεν θα το έλεγα πως υπάρχουν. Ωστόσο, συχνά οι ιστορίες είναι πραγματικές και ταυτίζομαι με αυτές σα να είναι δικές μου. Για παράδειγμα, η ιστορία της Σμαραγδής και της Χαρούλας είναι δυστυχώς πέρα για πέρα αληθινή. 

Σκιαγραφείτε με περίτεχνο τρόπο το μοντέλο του «καριερίστα», που είναι σύνηθες στην σύγχρονη κοινωνία. Ποια η γνώμη σας γι’ αυτούς τους ανθρώπους και ποιο το αντίκτυπο των επιλογών τους στον κοινωνικό τους περίγυρο;  

Ο ‘καριερίστας’ είναι ένας κοινωνικά αποδεκτός τύπος. Όπως θα μπορούσε να είναι και μία γυναίκα που έχει κάνει έναν καλό γάμο ή διαθέτει μεγάλη περιουσία. Ένας τέτοιος άνθρωπος νιώθει πως έχει κάνει στη ζωή του ‘ασφαλείς’ επιλογές, που θα του εξασφαλίσουν την ευτυχία. Στην πραγματικότητα όμως, συνήθως επιτυγχάνει τον εγκλωβισμό του σε αδιέξοδα κι ενώ κάνει επιλογές για το καλό των δικών του ανθρώπων- όπως ισχυρίζεται- καταφέρνει στο τέλος να τους πληγώνει και να πληγώνεται, συχνά ανεπανόρθωτα. 

Το βιβλίο σας δημιουργεί κινηματογραφικές εικόνες στον αναγνώστη. Είστε λάτρης του κινηματογράφου και, αν ναι, τι ταινίες προτιμάτε;  

Λατρεύω τον κινηματογράφο και ιδιαίτερα ταινίες εποχής ή τρόμου και φαντασίας. Ο,τιδήποτε με ταξιδεύει μακριά… 

Φαίνεται ότι σας γοητεύει το μεταφυσικό. Είναι αλήθεια;  

Πράγματι, είναι ένα στοιχείο που δεν λείπει από τα βιβλία μου. Η πραγματικότητα για μένα είναι «ένα όνειρο μέσα σε όνειρο», όπως ισχυριζόταν ο Πόε. Αρνούμαι να πιστέψω πως ο κόσμος μας είναι μόνο ό, τι άπτεται των αισθήσεών μας. Θα ήταν ανυπόφορα μονότονο! 

Εμπνέεστε από το περιβάλλον σας για τους ήρωες και την πλοκή του βιβλίου ή όλα είναι δημιούργημα της φαντασίας σας;  

Υπάρχουν στοιχεία του περιβάλλοντός μου, που απεικονίζονται συχνά στους ήρωες του βιβλίου, όχι όμως αμιγώς. Για παράδειγμα, σκιαγραφώντας τη Χαρούλα, δεν θα μπορούσα να μην δω στοιχεία της έφηβης κόρης μου ή συναισθήματα τρυφερότητας που μεταβιβάζονται στην ηρωίδα από εμένα. 

Ποιος είναι ο αγαπημένος τύπος ήρωα και γιατί;  

Αυτός που «σπάει»  τα όρια από επιλογή, ανεξάρτητα από το κόστος. 

Ασχολείστε μόνο με τον πεζό λόγο ή γράφετε και ποίηση;  

Γράφω αποκλειστικά πεζά κείμενα. Η ποίηση είναι αρκετά αφαιρετική και δύσκολη στην προσέγγισή της για μένα. 

Σας αρέσει γενικά η ανάγνωση; Διαθέτετε χρόνο γι’ αυτήν;

 Πολύ! Θεωρώ ότι πρέπει να προηγείται και να συνυπάρχει με τη συγγραφή. Προσπαθώ λοιπόν να βρίσκω χρόνο. Ιδιαίτερα με συναρπάζει η κλασική λογοτεχνία, Ελλήνων και ξένων συγγραφέων. 

Όταν ανακαλύψατε το ταλέντο σας στην γραφή, υπήρχε κάποιος που σας ενθάρρυνε να το εξωτερικεύσετε;  

Ως κόρη συγγραφέα, ζούσα πάντα με την προτροπή του πατέρα μου ν’ ασχοληθώ με τη συγγραφή. Ωστόσο, αυτό έγινε πραγματικότητα μετά το θάνατό του. Ο σπόρος όμως προΰπήρχε  και κατόπιν καλλιεργήθηκε από τον εκδότη μου, που με παρότρυνε να εκδώσω το πρώτο μου βιβλίο. 

Πριν προωθήσετε ένα έργο για έκδοση, το εμπιστεύεστε σε κάποιον που εκτιμάτε τη γνώμη του;  

Κάθε νέο έργο το εμπιστεύομαι αποκλειστικά στην εκδότρια και στον επιμελητή μου. Κάποιες επιμέρους ερωτήσεις – όπως ο τίτλος για παράδειγμα- ίσως να απευθυνθούν στα στενά πρόσωπα της οικογένειάς μου. 

Ετοιμάζετε κάτι καινούριο;  

Έχω σχεδόν ολοκληρώσει ένα μυθιστόρημα. 

Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας. 

Η χαρά ήταν δική μου! 

Βιογραφικό

Η Βάλια Καραμάνου, γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα οπου ζει και εργάζεται ως φιλόλογος. Το 2009 επιμελήθηκε την έκδοση του λευκώματος ‘Φωτογραφείον το Μάνεσι’ με το φωτογραφικό αρχείο του πατέρα της Γεωργίου Καραμάνου, σεναριογράφου - συγγραφέα.

Εργογραφία:

• Φωτογραφείον το Μάνεσι (εκδόσεις Γαβριηλίδη 2009)
• Συλλογή διηγημάτων "το πηγάδι" (εκδόσεις Γαβριηλίδη 2011)
• Νουβέλα "Αστεροειδής Γλυκάνισος" (εκδόσεις Γαβριηλίδη 2012)
• Νουβέλα "Για σένα" (εκδόσεις Αστάρτη 2014)