Λεπτομέρειες

Γράφτηκε από τον/την Super User

Κατηγορία: Σχολιασμοί Βιβλίων

Δημοσιεύθηκε : 20 Ιανουαρίου 2013

Εμφανίσεις: 3682

Μυθιστόρημα - Εκδόσεις Ωκεανίδα

 

Το «Ποτέ και πάντα» είναι το τρίτο μυθιστόρημα του συγγραφέα Γιώργου Ψύλλα. Ανέκαθεν οι ιστορίες που διαδραματίζονται στη Μικρά Ασία μου κέντριζαν το ενδιαφέρον, όμως φέρνοντας συνειρμικά στο νου τα βιβλία της Σωτηρίου, του Βενέζη, του Κόντογλου θεωρούσα ότι δύσκολα θα ξανασυναντούσα μια ανάλογη γραφή στις μέρες μας. Διαψεύστηκα γρήγορα από τις πρώτες κιόλας σελίδες αυτού του μυθιστορήματος, που κρύβει μέσα του όλη τη μαγεία, τις μυρωδιές και τις ηθικές αξίες εκείνης της εποχής. Γραφή πλούσια, γλαφυρή, χειμαρρώδης, που χαϊδεύει τη σκέψη του αναγνώστη και την αρμενίζει στη θάλασσα της νοσταλγίας.

Η ροή του βιβλίου μεταλλάσσεται από πρώτο πρόσωπο σε τρίτο και αντίστροφα, ενώ ο συγγραφέας χρησιμοποιεί άριστα αρκετές από τις τεχνικές αφήγησης. Αλλαγές οπτικής γωνίας, μίμηση γλωσσικών ιδιωμάτων, εσωτερικός μονόλογος, τεχνική του «παντογνώστη αφηγητή». Η σχεδόν αυτόνομη ιστορία του Ντόκου θα μπορούσε να είναι κάλλιστα ένα από τα διηγήματα του Καρκαβίτσα στα «Λόγια της πλώρης», μα στο τέλος αντιλαμβάνεσαι ότι πρόκειται για μια άλλη διαφορετική συγγραφική προσωπικότητα. Μέσω των ηρώων του ο συγγραφέας «σκανάρει» τα πάντα γύρω του έχοντας τη δυνατότητα να δίνει ζωή και ομορφιά ακόμα και σε άψυχα αντικείμενα.

Τα δραματικά ιστορικά στοιχεία του 1^ου Παγκοσμίου Πολέμου και της Μικρασιατικής καταστροφής λειτουργούν αμφίδρομα. Αφ’ ενός μεν ο συγγραφέας δεν αρκείται στην εξιστόρηση της ζωής ενός ανθρώπου μέσα στο ρου των γεγονότων, αλλά ερευνά συστηματικά κάθε επιμέρους ιστορικό στοιχείο. Αφ’ εταίρου δε, δεν αφιερώνει πολλές αράδες στα ίδια τα τραγικά γεγονότα, παρά ακολουθεί κυρίως την πορεία των ηρώων του. Άλλωστε θα ήταν κοινότυπο να μας παρέθετε στοιχεία πόνου και καταστροφής που έτσι κι αλλιώς τα γνωρίζαμε. Άρα αφήνει τον αναγνώστη να ακροβατεί στο συρματόσχοινο της υπόθεσης, βάζοντας την ίδια την Ιστορία να το κουνά επικίνδυνα.

Το μυθιστόρημα αυτό βρίθει πολιτισμικών και γλωσσικών στοιχείων των λαών της Ανατολής, εξομαλύνοντας τις όποιες αρνητικές απόψεις έχει ο Έλληνας γι’ αυτούς. Ο συγγραφέας στέκεται αυστηρός στα λάθη όλων και δεν χαρίζεται στην υπεροπτική συμπεριφορά μιας μερίδας της Ελληνικής ελίτ της Σμύρνης. Άλλωστε οι δυο λαοί, τουρκικός κι ελληνικός, θα μπορούσαν ακόμα να συμβιώνουν αν δεν υπήρχαν οι ξένες παρεμβάσεις, τα πολιτικά λάθη και οι εθνικιστικές εξάρσεις των Νεότουρκων του Κεμάλ. Χούντα, Κυπριακό, Τουρκοκρητικοί είναι επίσης από τα θέματα που περνούν από την μεστή πένα του συγγραφέα, ο οποίος τάσσεται υπέρ μιας πανανθρώπινης οικουμενικότητας και υπέρ κάποιων αγνών συστατικών που δίνουν πραγματικό νόημα στη ζωή.

Ένας σύγχρονος «Οδυσσέας» αφήνει πίσω την αδιάφορη Πηνελόπη του και αναζητά τον έρωτα και την αγάπη σε ξένα λιμάνια. Αυτός ο ίδιος παίρνει την ευθύνη να μας αφηγηθεί την ιστορία ενός άλλου, σχεδόν μυθικού προσώπου, που δεν χορταίνει από ζωή, χρήμα και ασωτία. Η αμαρτία τον έλκει σαν μαγνήτης και τον ηδονίζει. Δοκιμάζει και κατακτά τα πάντα. Εκπληκτική και συμβολική συνάμα η εικόνα της αποκαθήλωσης του άλλοτε ισχυρού άνδρα από τον συγγραφέα, ο οποίος αδίστακτα γελοιοποιεί την εικόνα του μπροστά στα αδηφάγα μάτια του αναγνώστη, που κρυφοψιθυρίζει «…καλά να πάθει!...» Όποιος υπηρέτησε πιστά τον ίδιο ή την αγάπη του, έγινε θύμα της επιλογής του. Η απόρριψη των «ανώτερων στρωμάτων» και το πάθος για κοινωνική ανέλιξη γίνονται το εφαλτήριο της καταστροφικής του πορείας. Οι γυναίκες της ζωής του «αλέθονται» μια μια στη μυλόπετρα του ασυμβίβαστου χαρακτήρα του.

Όλο το μυθιστόρημα μια αρχαία τραγωδία. Η Ύβρις που διαπράττει ο αχόρταγος άνθρωπος απέναντι σε Θεούς και θνητούς και η αναμενόμενη τιμωρία του να τα χάνει όλα και να μένει πάντοτε κενή η ψυχή του. Εξάλλου δική του ήταν πάντα η τραγική επιλογή των πράξεών του. Ακόμα και όταν η αφήγηση περνάει στα χέρια του εθνικά «αντιπάλου» Τούρκου Γκιουνές, μας έρχονται στο νου οι Πέρσες του Αισχύλου. Γιατί οι Πέρσες είναι το πρώτο σωζόμενο έργο που διαδραματίζεται αποκλειστικά στο στρατόπεδο του «εχθρού». Μέσω λοιπόν αυτής της κατεύθυνσης ο συγγραφέας μας φέρνει σ’ επαφή με τις συνήθειες, τα έθιμα και την ιδεολογία των Τούρκων. Μας αφήνει έτσι να σκεφτούμε πως στο κάτω κάτω οι λαοί δεν φταίνε για τα όσα τραγικά συμβαίνουν μεταξύ τους…. Η Βάρκα επίσης που μεταφέρει σχεδόν νεκρό τον πρωταγωνιστή Γιουφκά στη Σάμο, θυμίζει το πέρασμα στον άλλο κόσμο μέσω του ποταμού Αχέροντα.

Δεν θα επεκταθώ περισσότερο. Ο Γιώργος Ψύλλας διδάσκει σ’ εμάς τους νέους συγγραφείς πώς πρέπει να γράφουμε. Δεν μπορείς έστω και λίγο να μην ζηλέψεις τη γραφή του. Μια γραφή παλιά, γλυκιά, όχι από αυτές που μαθαίνονται, αλλά από εκείνες που ωριμάζουν στα αίμα του συγγραφέα με τα χρόνια. Θα κλείσω με μια δική του φράση, που για μένα αποτελεί στάση ζωής:

«Δεν μπορώ να περιμένω από την τύχη να κάνει, αντί για μένα, την δουλειά της. Κι εγώ; Τι θα είμαι; Θεατής των καραβιών που θα περνούν από μπροστά μου, κάνοντας κούφιες ευχές να μου φέρουν το χρυσό μήλο της ευτυχίας;»

 

 

Αλέξανδρος Ακριτίδης

Λογοτέχνης - Απόφοιτος Ανθρωπιστικών Σπουδών

Λεπτομέρειες

Γράφτηκε από τον/την Super User

Κατηγορία: Σχολιασμοί Βιβλίων

Δημοσιεύθηκε : 06 Ιανουαρίου 2013

Εμφανίσεις: 2932

Ποίηση - Εκδόσεις Γαβριηλίδης

Η ποιητική συλλογή της Ασημίνας Ξηρογιάννη με τον τίτλο «Πληγές» είναι ακριβώς αυτό που δηλώνει. Είτε βαθιές, είτε επιφανειακές το νόημά τους δεν αλλάζει. Χαράζουν την ψυχή του ποιητή και την σημαδεύουν για πάντα. Είναι μια συλλογή λιτή, ολιγόλογη, ευαίσθητη και ιδιαίτερα ευγενική. Η φωνή που αναδύεται μέσα από τις «πληγές» ξεδιπλώνει την πικρία της για όσα έχασε, για όσα άξιζε και δεν πήρε, για την αλλαγή που χρειάζεται στη ζωή της. Ποτέ δεν κατηγορεί, ποτέ δεν κατακρίνει αυτόν που δεν εκτίμησε την αγάπη της. Δείχνει ανωτερότητα ψυχής και ήθος. Η χρήση πολλών υποκοριστικών υποδηλώνει μια αγνότητα, μια προσωπικότητα άδολη, που ενώ αναφέρεται σε πράγματα μεγάλων, θαρρείς απευθύνεται σε μικρά παιδιά. Κυματάκι, φωνούλα, αστεράκι, κουβαράκι, ακρούλα, αεράκι…

Η ποιήτρια ακόμα και την άρνηση την φιλτράρει και την μετουσιώνει σε αγάπη. Ενώ σε κάποιο άλλο σημείο μας προτείνει να μην την φοβόμαστε, γιατί αυτή προάγει τα ειλικρινά αισθήματα. Πώς; Το ζήτημα είναι φιλοσοφικό. Όσοι μας αρνούνται αδικαιολόγητα δείχνουν το ποιόν τους, ενώ όσοι το κάνουν δικαιολογημένα, είναι για το καλό μας. Συνεπώς σ’ αυτό το αντιθετικό δίπολο συμπεριφορών, μέσω της άρνησης έχουμε ένα και μόνο αποτέλεσμα. Την αποκάλυψη του χαρακτήρα του ανθρώπου.

Κάπου κάπου η θεματολογία αλλάζει και αφιερώνονται λίγοι στίχοι σε αγαπημένα πρόσωπα που χάθηκαν, στην εξοικείωση των παιδιών με την έννοια του θανάτου, στους θλιμμένους και «χαμένους» ανθρώπους της πλατείας Ομονοίας, στον κόσμο που αλλάζει…

Αν και η μοναξιά της νύχτας γίνεται ο «χώρος» δημιουργίας για την ποιήτρια, δεν επιθυμεί να παραμείνει εκεί. Θέλει ν’ απαγκιστρωθεί από τα καλοσχηματισμένα λόγια των ποιημάτων. Χρειάζεται μια αλλαγή και μια απόφαση. Να αγαπήσει και ν’ αγαπηθεί. Αντιλαμβάνεται πως η ποίηση είναι μια ουτοπία διαφυγής και όχι η αληθινή ζωή. Κι αν κάπου κάπου η γραφή μας βοηθάει ν’ αναπληρώνουμε τα κενά μας αυτά πάλι αδειάζουν με το πρώτο φως της ημέρας. Σε ένα όμορφο ποίημα δηλώνει πως «ο πόνος δεν μας ανήκει» και δεν έχει άδικο. Αν με αυτό το «μας» υπονοεί τους ποιητές, που από τη φύση τους ταυτίζονται με τον πόνο, τότε κατανοούμε το νόημα του ποιήματος, το οποίο επέλεξα να σας παραθέσω.

Ας αφήσουμε λοιπόν τον κάθε πόνο εκεί που ανήκει και ας διαχειριστούμε με υπευθυνότητα τον δικό μας. Άλλωστε «οι πληγές» θα φωλιάζουν πάντα στην ψυχή μας για να μας θυμίζουν πως τίποτα δεν είναι δεδομένο…

Δείγμα γραφής:

Ο πόνος μας δε μας ανήκει.

Ανήκει στον κόσμο

σ’ εκείνους που τον προκάλεσαν σε άλλους

στους νέους με τα δακρυγονισμένα μάτια

στα παιδιά με τα ληγμένα χαμόγελα.

Σε όλους αυτούς που ονειρεύονται

έναν κόσμο χωρίς πόνο.

 

 

Το τοπίο αλλάζει

οι γραμμές μικραίνουν

κι ο χρόνος άλλος μοιάζει.

Έτσι που οι εποχές αγρίεψαν

κι η θάλασσα παλιώνει,

ο ορίζοντας πώς μοιάζει να θολώνει!

 

 

 

 

Αλέξανδρος Ακριτίδης

Λογοτέχνης - Απόφοιτος Ανθρωπιστικών Σπουδών

Λεπτομέρειες

Γράφτηκε από τον/την Super User

Κατηγορία: Σχολιασμοί Βιβλίων

Δημοσιεύθηκε : 06 Ιανουαρίου 2013

Εμφανίσεις: 2739

Παραμύθι - Εκδόσεις Πατάκη

Κάθε φορά που λαμβάνουμε ένα παραμύθι, η χαρά μας είναι μεγάλη, διότι μέσω της ανάγνωσής του, έχουμε κι εμείς οι «μεγάλοι» την ευκαιρία να δραπετεύσουμε από τον σκληρό τούτο κόσμο και να ταξιδέψουμε σε έναν άλλον, φανταστικό, γεμάτο εικόνες και όμορφες διηγήσεις.

Αυτή τη φορά το παραμύθι «Η γουρούνα κάνει πάρτι» του Ανδρέα Αρματά έχει την τιμητική της. Οι καλύτεροι και πιο έγκυροι κριτές αυτής της διαδικασίας είναι τα ίδια τα παιδιά. Διαβάζοντάς τους την ιστορία, διαπίστωσα ότι η υπόθεση της Νίτσας της γουρουνίτσας τους συνεπήρε και την άκουγαν με ιδιαίτερη προσήλωση,  παρατηρώντας την πολύ όμορφη εικονογράφηση του Γιώργου Σγουρού, που είναι κι αυτός άξιος συγχαρητηρίων. Η χρήση επίσης της ομοιοκαταληξίας και του μέτρου προσδίδει μια μουσικότητα και ζωντάνια στο κείμενο.

Πλούσια τα μηνύματα, που αναδύονται από τον δημιουργό, ο οποίος δείχνει γνώστης της ανθρώπινης ψυχής. Το παραμύθι αφορά τις προσωπικές σχέσεις και φιλίες που κλονίζονται, όταν κάποιοι βάζουν υψηλούς στόχους, ξεχνώντας τους παλιούς τους φίλους και τις συνήθειές τους. Παρασύρονται από την μάταιη επιδίωξη της επιτυχίας και των όποιων στόχων τους, αγνοώντας τους ανθρώπους που ανέκαθεν τους στήριζαν. Η μεγαλοψυχία ωστόσο αυτών των «πληγωμένων» ανθρώπων, τους ωθεί στην συγχώρεση των μετανιωμένων φίλων τους.

Κλείνοντας θα ήθελα να συγχαρώ τον Ανδρέα Αρματά για το υπέροχο κείμενό του, που μέσω αυτού, τα παιδιά θα μπορέσουν να εμπεδώσουν πιο ευχάριστα χρήσιμα διδάγματα. Κι αν τελικά οι στόχοι επιτυγχάνονται, συνοδεύονται πάντα από ευτυχία; Ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει:

…Η επιτυχία είναι μια χαρά

αρκεί στη ζωή να φέρνει χαρά.

Και τα δύο μπορούμε να επιλέξουμε

επιτυχία και χαρά μαζί θα διαλέξουμε….

 

Παπακώστα Ελένη – Απόφοιτη Γαλλικής Φιλολογίας Α.Π.Θ.

 

*Για να διαβάσετε τη συνέντευξη του συγγραφέα στη Μαρία Ζαβιανέλη πατήστε εδώ…

 

Λεπτομέρειες

Γράφτηκε από τον/την Super User

Κατηγορία: Σχολιασμοί Βιβλίων

Δημοσιεύθηκε : 30 Δεκεμβρίου 2012

Εμφανίσεις: 2296

Μυθιστόρημα - Εκδόσεις iWrite.gr

Το πρώτο μυθιστόρημα του Βαγγέλη Νάστου, από το Αμύνταιο της Φλώρινας, έχει τίτλο «Τυχερά μονοπάτια». Πρόκειται ουσιαστικά για ένα θρίλερ, γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, που διαδραματίζεται στην ευρύτερη περιοχή της Φλώρινας και της Θεσσαλονίκης. Ο πρωταγωνιστής συγγραφέας Νίκος Αυξεντίου μπλέκει σε ένα περίεργο μεταφυσικό παιχνίδι προκειμένου να σώσει την αγαπημένη του Χριστίνα. Κι ενώ εκείνη ακροβατεί ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, ο ήρωας δίνει τον δικό του αγώνα δρόμου για ν’ αλλάξει γεγονότα που έγιναν στο… παρελθόν. Η λύση του προβλήματος εξαρτάται από το αίσιο τέλος της απαγωγής της συζύγου ενός επιφανούς άνδρα της Θεσσαλονίκης…

Ο τρόπος αφήγησης είναι πολύ προσεγμένος, με γλώσσα που ρέει ανεμπόδιστα και με αρκετές δόσεις χιούμορ, που δίνουν στο κείμενο έναν ανάλαφρο τόνο. Συχνή η χρήση της «ατάκας» που δεν επιτρέπει στον αναγνώστη να μην χαμογελάσει. Όπου όμως χρειαστεί, ο συγγραφέας γίνεται σοβαρός, μεταδίδει αγωνία και δημιουργεί στιγμές πόνου. Το μεταφυσικό στοιχείο λαμβάνει καίριο ρόλο στην υπόθεση, καθώς μέσω των ονείρων το σκηνικό μεταβιβάζεται σε μια άλλη διάσταση. Μα κάθε επίμαχο σημείο δείχνει την αντίστοιχη ευφυΐα του συγγραφέα, ο οποίος βλέπει και αφουγκράζεται τα πάντα γύρω του και τα χρησιμοποιεί όπου κρίνει πως είναι αναγκαίο. Η περιήγηση στο διάκενο ανάμεσα στον κόσμο των νεκρών και των ζωντανών θυμίζει το καθαρτήριο του Δάντη, αλλά με εντελώς διαφορετική προσέγγιση.

Αυτό το μυθιστόρημα τα έχει όλα. Σατιρίζει την ποιότητα των γνωστών πρωινάδικων, σχολιάζει αυτούς που πηγαίνουν με τα νερά του συστήματος, αυτούς που πασχίζουν να γαντζωθούν στην εξουσία αλλά και αυτούς που έχοντας την ισχύ και τον πλούτο συμπεριφέρονται στους άλλους σα να είναι σκουπίδια.

Αν θα συμπεριλάμβανα στον σχολιασμό μου κάποιο στοιχείο που να μην ταίριαζε στην αισθητική μου, αυτό θα ήταν η έλλειψη αληθοφάνειας σε ορισμένα κρίσιμα σημεία, που η εξέλιξή τους δεν με έπεισε και είχαν μάλλον μια πιο παιδική προσέγγιση. Υπάρχουν επίσης και κάποιες ανακρίβειες, όπου δεν συμβαδίζει η ημερομηνία με την πραγματικότητα, αλλά αυτές είναι αμελητέες.

Γεγονός είναι πως ο Βαγγέλης Νάστος έχει όλα τα εφόδια να γίνει ένας πολύ καλός συγγραφέας. Φρεσκάδα, αυτοπεποίθηση, εξυπνάδα και καθαρό μυαλό. Κλείνοντας θέλω να συμπληρώσω πως μου άρεσε η χρήση αρκετών βιογραφικών του στοιχείων αλλά και η αναφορά σε όλες αυτές τις περιοχές της Θεσσαλονίκης, που τις γνωρίζω κυριολεκτικά σπιθαμή προς σπιθαμή και έκανε την ανάγνωσή μου πιο ευχάριστη. Λοιπόν, Βαγγέλη Νάστο με χαρά θα περιμένουμε την συγγραφική σου συνέχεια…

 

 

 

Αλέξανδρος Ακριτίδης

Λογοτέχνης - Απόφοιτος Ανθρωπιστικών Σπουδών